CAPUT I.

VERBI DIVINITAS.

In principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum. Hoc erat in principio apud Deum, omnia per ipsum facta funt. Joan. I. 1.

Suapte se manifestat fublime illud, atque Carur

CAPUT

rantur

verba

distantia infinita et diversitas, quæ est inter I. Moysis verba Gen. I. 1: In principio creavit Deus cælum, et terram, et hæc S. Joan- Compa nis: In principio erat Verbum, quibus æternitatem, atque adeo divinitatem Verbi uno Moysis verbo declarat. is Hoc est, ut rem nobis Gen. Is ob oculos ponit S. Ambrosius a): Cœlum nondum erat, quando in principio erat Verbum. Nam etsi cœlum habet princi

a) Ĺ. De Incarnat. Dom. Sacramento C. III. n. 16. T. II. p. 707.

CAPUT pium, Deus non habet. Denique in prinI. cipio creavit Deus cœlum, et terram. Aliud

ὁ λόγος

verbum divinum

دو

est, fecit: Aliud est, erat. Quod fit, inci-
pit: Quod erat, principium non accipit,
fed prævenit. Remaneant etiam tempora,
quia post cœlum tempora. Remaneant
etiam Angeli, et Archangeli; etsi princi-
pium eorum non invenio, erat tamen,
quando non erant." Et alibi a), quæ mox
fequuntur apud Joannem, idem S. Pater
complexus, hæreticos Christi Divinitatem
negantes incessens, „, Erat, erat, erat, erat,
ait, Ecce quater erat! ubi impius invenit,
quod non erat. S. Hilarius b), „, Trans-
euntur tempora, inquit, transscenduntur
fæcula, tolluntur ætates: pone aliquid, quod
voles tuæ opinionis principium, verbum iam
erat, unde tractatur. Respice ad mundum,
intellige, quid de eo fcriptum est: In prin-
cipio creavit Deus cælum et terram.
Fit ergo
in principio, quod creatur, et ætate conti
nes, quod in principio continetur, ut fieret.
Meus autem piscator illiteratus, indoctus,
liber a tempore, folutus a fæculis, vicit
omne principium, erat enim, quod est."

Multo amplior est græcæ vocis, qua usus est S. Evangelista, notio, λóyos, qua Filius Dei etiam antiquissimi fophi in divinis funt usi:

per quem

omnia fac ta funt.

a) L. 1. de file c. 5.

b) L. 11. de Trinit. n. 13. P. 795.

I.

,,Melius, inquit Lactantius a), Græci óyov CAPUT dicunt, quam nos verbum, five fermonem: λóyos enim et fermonem fignificat, et rationem, quia ille est et vox, et fapientia Dei. Hunc fermonem divinum nec Philosophi ignorarunt etc." Platonicos indigitat, quos hodieque funt, qui infuscasse theologiam christianam antiquissimis Ecclesiæ temporibus demonstrandum fibi fumpserunt. Hos inter Laur. Moshemium, de turbata per Pla tonicos Ecclesia disserentem perstringit monachus ex Congr. S. Mauri P. II. præfat. in Opera S. Justini M. cui ostendit perperam affingi Platonicam notionem 78 λoys. Quod etiam de Athenagora valet, qui Justinum fequitur in hac re in fua apologia ex S. Joanne uti etiam Clemens Alex. et Origenes, et ex latinis apologistis primus Tertullianus funt usi hac voce, quam aliis visus est S. Joannes Gnosticis ex disciplina Simonis magi (qui se magnam Dei virtutem ἐνεργειαν dicebat, λόγον ἀνυπόςατον) extricavisse, ut ex S. Irenæo b) iam notavimus innuitque S. Hilarius c), Res, inquit, existit in verbo, verbi res enuntiatur in nomine. Verbi enim appellatio in Dei

a) Instit. div. lib. IV. cap. 9.

b) Lib. III. contra hæreses cap. 11. p. 188. ut fupra in divina Evangelii Christi Verbi incarnati Oeconomia n. II. retulimus.

c) L. c. L. VII. n. 11. p. 921,

CAPUT Filio de Sacramento nativitatis est, ficut

I.

૬

fapientiæ, et virtutis est nomen. S. Ire-
næus vero, postquam ex tribus Evangelistis
Patrem et Filium verum Deum demonstras-
set, eundem ex S. Joanne ostensurus
,, quoniam, infit a), unus Deus, qui om-
nia fecit per verbum fuum, et non quem-
admodum illi dicunt, alterum quidem fabri-
catorem, alium autem Patrem Domini etc.
fecundum autem quosdam Gnosticorum ab
angelis factus est mundus, et non per ver-
bum Dei:" Verbum nimirum hypostaticum
fubstantiale, quale nobis fistit S. Irenæus b)
In principio verbum existens apud Deum : ubi-
que habet textus græcus λόγος.

Quandoque, ob vim nominis, græco vocabulo ayos primi SS. Patres etiam latini usi fuere; putat tamen S. Thomas c) in hunc locum, quo per ipsum facta esse omnia dicuntur, melius dici verbum,,,quod importat, ut ait, respectum ad exteriora quam ratio, quæ tantum conceptum mentis insinuat;" fed utrumque fignificat d λόγος. λoyos. Nec videtur Jo. Lightfoto in horis Thalmudicis in h. 1. curiosius inquirendum, unde Evangelista petierit hunc titulum, quo unigenitus Dei Filius Verbum appellatur, cum toties repetatur in historia creationis et dixit Deus. Rem ad

a) 1. c. b) p. 209. c) T. III. opp. p. 397.

captum, conceptumque humanum paucis CAPUT explicat S. Theophilus Antioch. Episc. Sæc. I. II. ad Autolicum a) quoad generationem Verbi æternam, et rerum per Verbum creationem. In principio erat Verbum. Quibus verbis, inquit, ostendit initio folum fuisse. Deum, et in eo Verbum, tum addit: Et Deus erat Verbum, omnia per ipsum facta funt, et fine ipso factum est nihil, Verbum igitur

دو

cum Deus fit, et ex Deo genitum, illud Pater universorum, cum ita visum fuerit, mittit in aliquem locum, quo cum venerit, auditur, et videtur missum ab eo, et in loco invenitur. “ Et S. Irenæus b): „, Si autem credat quis unum Deum, et qui verbo omnia fecit, quemadmodum et Moyses ait: Dixit Deus, fiat lux, et facta est lux, in Evangelio legimus: omnia per ipsum facta Sunt et apostolus Paulus fimiliter: Unus Dominus, una fides etc. Post deinde et omnis fermo ei constabit, si et fcripturas diligenter legerit apud eos, qui in Ecclesia funt presbyteri, apud quos est apostolica doctrina, quemadmodum demonstravimus," Hanc apostolicæ doctrinæ firmitatem in Ecclesia (,, cui, ut L. I. c. 4. n. 1. loquitur, apostoli, quasi in depositorium dives, plenissime in eam contulerint omnia, quæ funt veritatis; ut omnis, quicunque velit, fumat ex ea potum vitæ ") constanter con

دو

a) L. II. n. 22. p. 365. b) L. IV. contra hæres. c. 32.