prærogativa fit, nisi fidei adstipuletur hæ- CAPUT reditas, quam Dei nutu ad populos genti- XIX. lium transferendam, fermone prophetico revelavit, dicens: Potens est Deus de lapidibus istis fuscitare filios Abraha. Nam licet Deus possit diversas convertere et commutare naturas; tamen quia mihi plus mysterium, quam miraculum prodest, in prænuntio Christi nihil magis, quam ædificationem Ecclesiæ debeo furgentis agnoscere; quæ non rupeis faxis, fed vivis lapidibus extructa, in habitaculum Dei, et fastigium templi conversione nostrorum furrexit animorum. Etenim parabat Deus mentium nostrarum dura mollire, et de lapidibus, offensionis excitare cultores religionis. Quid enim aliud quam lapides habebantur, qui lapidibus ferviebant, fimiles utique iis, qui facerent eos? Prophetatur igitur faxosis gentilium fides infundenda pectoribus, et futuros per fidem Abrahæ filios oracula, pollicentur, quibus per duritiam mentis faxeus quidam insensibilis, irrationabilisque naturæ usus inoleverat. Nam si lapidibus. vivis firmatos viros fidei robore fententia, apostolica comparavit, iuxta quod fcriptum est: Et vos tanquam lapides vivi ædificamini domus fpiritalis, in facerdotium fanctum, offerentes hostias fpiritales: multo magis hîc videntur voce prophetica lapidibus homines, comparati, qui ita humanæ fensum mentis TOM. I.

V

CAPUT amiserant; ut dum lapidibus putant diviniXIX tatis alicuius inesse rationem, ipsi in natu

ram lapidum non usu corporis, fed mentis habitu verterentur." Sed, ut iam notavimus, fanctus Jo. Chrysostomus inhærendo litteræ non minus apte, et concinne fublimitatem huius fententiæ exponit in h. 1. his verbis a): Quidam dicunt, id de gentibus dici, quas lapides metaphorice vocat. Ego vero aliam dicti fententiam esse,puto. Qualem illam? Ne putetis, inquit, si vos pereatis, patriarcham fine filiis fore. Non ita, non ita utique se res habet. Deus enim potest ex lapidibus filios ipsi dare, et ad eius genus cognationemque illos deducere, fiquidem hoc ipsum a principio factum est. Nam ex lapidibus homines fieri tale est, quale ex vulva fterili puellum prodire. Quod et propheta fubindicans dicebat: Respicite in folidam petram, ex qua excisi estis, et ad foveam lacus, ex qua effossi estis. Respicite in Abraham patrem vestrum, et in Saram, que vos parturivit. Hanc ergo prophetiam illis revocat in memoriam, ostenditque ficut a principio illum fic mirabiliter patrem effecit, quasi ex lapidibus, fic et nunc quoque id posse fieri. Sed vide quomodo et terreat, et exscindat. Non enim dixit, iam excitavit, ne ipsi animum desponderent; fed fuscitare potest. Neque a) T. VII. p. 151.

XIX.

dixit, homines facere potest ex lapidibus; CAPUT fed quod multo maius erat, et cognatos, et filios Abrahæ. Viden' quomodo illos abduxit a carnali illa imaginatione, et a præsidio proavorum, ut in propria pœnitentia temperantiaque fpem falutis haberent? Viden' quomodo cognationem carnis excludens, fidei cognationem inducit?"

Perinde ac S. Joannes Baptista ita etiam Christus et eius apostoli Judæis fuperbiam illam ex eorum animis eximere passim allaborabant, quam ex Abrahamida prosapia conceperant, radice quidem fancta, ex qua ortum habere debebat Christus fecundum promissionem Abrahæ et femini eius factam, tunc cum de terra fua et cognatione fua egredi iuberetur a): Faciamque té in gentem magnam, et benedicam tibi, et magnificabo nomen tuum, erisque benedictus. Benedicam benedicentibus tibi, et maledicam maledicentibus tibi, atque in te benedicentur universa cognationes terra. Hoc, ad se folos reflectentes animum, non attendebant carnaliter fapientes Judæi, id est, ut rem nobis explicat D. Paulus b), non qui filii carnis, hi filii Dei, fed qui filii funt promissionis, estimantur in femine. Et alibi Christi nos femen allocutus, Nos autem, inquit c), fratres, fecun= dum Isaac promissionis filii fum:is ; fed quomodo a) Gen. XII. 2. b) Rom. IX. 8. c) Gal. IM: 28.

et nunc.

CAPUT tunc is, qui fecundum carnem natus fuerat, perXX. sequebatur eum, qui fecundum fpiritum : ita Sed quid dicit fcriptura? Eiice ancillam et filium eius. Hoc tunc Judæos manebat fatum, dum iam esset infructuosa arbor, quod eis exprobrat Joannes Baptista et excidium prædicit: Jam enim fecuris ad radicem posita est. Omnis ergo arbor non faciens fructum bonum, excidetur, et in ignem mittetur.

Adam Se

CAPUT XX.

TENTATUR CHRISTUS A

DIABOLO.

Erat in deserto quadraginta diebus, et quadraginta noctibus: et tentabatur a Satana, eratque cum bestiis, et angeli ministrabant illi. Marc. I. 13.

Moyses

Loyses et Elias, qui cum Christo transcundus. figurati funt in monte, etiam leguntur ieiunasse quadraginta diebus, et quadraginta noctibus, alter legislator Judæorum, alter corypheus prophetarum: fecit et hoc ille, qui venit, ut legem et prophetas adimpleret. Dicitur Christus ductus a Spiritu in desertum, ut tentaretur a diabolo a), nobis ®) Matth. IV. i.

XX.

ad exemplum, ut discamus nullum locum, CAPUT opus aut institutum tam pium et fanctum, quo se malignus fatan non insinuet.

Nuspiam in Evangelio fublimitas in humilitate Christi se prodit apertius, quam hic, dum non folum extra commercium humanum cum bestiis esse dicitur, verum etiam diabolo inimico irreconciliabili tentandum fæpius, enormiter tractandum, tamque viliter abutendum se comittit. Quod enim hic compendio dicit S. Marcus de tentatione Christi in deserto, articulatim explicant Evangelistæ Matth. IV. et Luc. IV, quam vero S. Joannes filentio penitus præterit. Qua de re Origenes a), „,fcripturæ fensum, inquit, diligenter eventilans, reor invenire me causam, quare Joannes tentationem Domini non descripserit: fed tantum Matthæus, Lucas, et Marcus. Joannes enim, qui a Deo exordium fecerat dicens: In principio erat Verbum etc, nec poterat divinæ generationis ordinem texere, fed tantumodo quod ex Deo et cum Deo esset, expresserat, adiecit: Et Verbum caro factum est. Porro quia Deus tentari non potest, de quo ei erat fermo, ideo tentari illum a diabolo non introducit,

Antiquissimi quique SS. PP. rationem et schema tentationis Christi ceu Adami fecundi in tentatione Adami primi in para

diso quærunt. S. Justinus M. postquam

a) Homil. XXIX. in Luc. T. III. p. 967.