Page images
PDF
EPUB

APPENDIX.

EXTRACT FROM THE STATUTES OF THE PROVINCIAL COUNCIL HELD AT EDINBURGH, JANUARY 26, 1551-2.

Circa editionem et publicationem Catechismi in gratiam virorum ecclesiasticorum curas animarum gerentium.

Item præsens hæc Conventio semper ob oculos habens, quam diligenter ecclesiæ pastoribus a pastorum omnium principe Christo Jesu sit prædicandi verbi Dei officium commendatum, ut saltem in primis fidei Catholicæ rudimentis probe instituantur greges ipsi suæ curæ concrediti; atque interim secum reputans quot horrendæ hæreses aliquot hisce annis in variis et diversis hujusce regni partibus sint grassatæ, jam vero Dei Optimi Maximique providentia, singularique favore Principum ac Prælatorum vigilantia studioque erga fidem Catholicam tandem repressæ, ac fere sopitæ videantur; consideransque insuper ecclesiasticos hujus regni inferiores et Prælatos pro majori parte nondum eo eruditionis in Sacris literis esse provectos, ut populum recte in fide Catholica, aliisque ad salutem necessariis instruere, aut errantes convertere suo studio valeant: ad igitur juvandos eorum pios conatus, industriamque promovendam, utque eadem vera, Catholica et Apostolica fides, seclusis universis erroribus, integra et inviolabilis conservetur; statuit et ordinat librum quemdam vulgari et Scotico idyomate conscriptum, ac prudentissimorum totius regni Prælatorum doctissimorumque Theologorum et aliorum ecclesiasticorum virorum præsenti Conventioni interessentium judiciis et calculis exactissima discussione habita approbatum, in rectorum, vicariorum, et curatorum manus, tam pro sua quam populi Christiani, cujus curam gerunt, instructione tradendum : quem Catechismum, id est, communem et facilem rudimentorum fidei institutionem et doctrinam vocari vult, ipsiusque reverendissimi Domini Joannis Sancti Andreæ Archiepiscopi ac totius regni Scotia Primatis, in præsenti Concilio præsidis, ipsiusque Provincialis hujusce Synodi nomine imprimendum, inque lucem edendum, ac in multa. exemplaria transsumendum, continentem veram sinceramque, juxta Catholicæ ecclesiae sensum ac intellectum Decalogi, seu decem mandatorum Dei interpretationem, articulorum fidei, septemque

sacramentorum simplicem, puram et Christianam doctrinam, nec non Orationis Dominicæ et Salutationis Angelicæ integram et salutarem expositionem; quorum ignorantia, ut ait Bernardus, in Declamationibus, excusare non poterit hominem, qui se magistrum infantium doctorem insipientium profitetur, quippe ipse ignorans [utique] ignorabitur, immo [et] multos ignorare faciet et ignorari. Qu[id] enim periculi sit, [ubi] non invenit pastor pascua, [ignorat] dux itineris viam, vicarius nescit Domini voluntatem, ecclesia quotidie multipliciter et miserabiliter experitur. Hæc Divus Bernardus.

Cujusquidem libri exemplaria omnia, ubi excusa fuerint, præsentari ipsi reverendissimo mandat et ordinat præsens Concilium, ut ipse singulis tam suis ecclesiasticis quam aliis singulis locorum Ordinariis, quot cuique diœcesi pro rectorum, vicariorum ac curatorum numero et multitudine sufficere videntur, eis tribuat; reliqua vero apud ipsum reverendissimum remaneant et firma custodia serventur, prout tempus et necessitas expostulaverint, dispertienda.

Caveant vero ipsi rectores, vicarii et curati, ne sua exemplaria secularibus quibusque indiscrete communicent, nisi ex judicio, consilio et discretione sui Ordinarii; quibus Ordinariis licebit nonnullis probis, gravibus, bonæ fidei, ac discretis viris laicis ejusdem Catechismi exemplaria communicari, et iis potissimum qui videbuntur potius suæ instructionis causa quam curiositatis cujuscumque eadem expetere.

Cujus quidem Catechismi singula capita et partes singulas, ab ipsa præfatione seu exordio libri incipiendo ad finem usque, absque interruptione seu locorum quorumcumque omissione, continuando, rectores per se vel ipsi vicarii aut curati, qui curam administrant, omnibus Dominicis et festivis diebus, quando ad Divina audienda populus convenire solet et tenetur, alta et intelligibili voce, distincte, clare, articulate et punctuatim, omnibus silentio interdicto, quanta poterit maxima gravitate, in suggesto, superpellicio ac stola induti, ante Summam Miss[am], ad dimidiæ horæ spatium, legere ac de libro ipso recitare integre et absque ulla hæsitatione, nihil addito, mutato, suppresso, vel omisso, sed prout verba jacent, sic ut populus lecta et recitata modo quo supra audire cum fructu, ac ædificationem inde concipere, et suæ salutis intelligentiam haurire valeat.

Quod ipsum quo melius, facilius et cum majori populi reverential et utilitate præstare possint ipsi quibus hoc mun[u]s præsenti constitutione injungitur, caveant ipsi rectores, vicarii vel curati ne minus præmeditate in pulpitum conscendant, sed toto studio et intentione ad lectionem peragendam crebra, frequenti ac diuturna futuræ lectionis repetitione sese præparent, ne se auditorum ludibrio exponant,

ubi imparati in medio lectionis cursu hæsitaverint aut impegerint, et propter hoc maledictioni Divinæ se reddant obnoxios, quum, ut inquit Scriptura: Maledictus omnis qui facit opus Dei negligenter : et similiter, ne languide et oscitanter, sed cum quanto possint maximo spiritus ardore, voce, vultu et gestu ad pronuntiationem concurrentibus, ut quæ leguntur animis auditorum vivæ vocis impressione, prout cuique gratiam dederit Dominus, infigantur: hoc tamen proviso, ut non liceat cuique auditorum super lectis, aut modo quo supra recitatis, controversiam ipsi rectori vicarioque seu curato movere; et si aliquis id attemptare præsumpserit, deferatur inquisitoribus hereticæ pravitatis. Nec vicissim licebit ulli rectori, vicario seu curato, nisi ad hoc ipsum, specialiter habita consideratione totius qualificationis, fuerit ab Ordinario loci ei facultas concessa in scriptis, ullis quæstiones et controversias hujusmodi moventibus desuper respondere aut disputationes ingredi, sed mox respondeatur se hujusmodi dubitationis resolutiones ad ipsos Ordinarios remittere; et hoc sub pœna privationis ab hujusmodi officio seu beneficio.

De mulcta in negligentes lectionem Catechismi.

Quod si [quis] rector, vicarius seu curatus in aliquo præsentis statuti puncto negligens aut culpabilis fuerit deprehensus, pro prima vice mulctetur viginti solidis, irremissibiliter ab eo exigendis et levandis; pro secunda, triginta solidis; pro tertia, duplicetur mulcta, et cum hoc incarceretur in pane et potu dumtaxat ad mensem, et ulterius ad arbitrium Ordinarii. Nihilominus ubi contingit conciones verbi Dei per Religiosos vel alios ordinarios prædicatores vice rectorum juxta tenorem priorum statutorum interim fieri, quod talibus diebus Catechismi lectio intermittatur impune. Et super singulis punctis et partibus præsentis statuti fiant diligentes inquisitiones per Decanos in suis visitationibus, et desuper delationes fiant fideles absque omni favore vel odio Commissariis majorum excessuum.

[blocks in formation]

That is to say, ane commone and catholik instructioun of the christin people in materis of our catholik faith and religioun, quhilk na gud christin man or woman suld misknaw: set furth be the maist reverend father in God Johne Archbischop of sanct Androus Legatnait and primat of the kirk of Scotland, in his provincial counsale haldin at Edinburgh the xxvi. day of Januarie, the yeir of our Lord 1551, with the advise and counsale of the bischoippis and uthir prelatis with doctours of Theologie and Canon law of the

said realme of Scotland

present for the tyme.

S. Aug. libro 4, de trinitate. cap. 6. Contra rationem nemo sobrius, contra scripturam nemo christianus, contra ecclesiam nemo pacificus senserit.

Agane reasone na sober man, agane scripture na christin man, agane the kirk na peaceabil or quiet man will judge, or hald opinioun.

B

« PreviousContinue »