XLIV. De 'baptismo Iudaeorum ignorantium, et spiritali esca et potu,

*et prostratione plurimorum et peccatis omnibus in deserto. XLV. De figuris quae Iudaeis acciderint, scripta sint autem ad cor

reptionem nostram. XLVI. De periculo nimiae confidentiae. XLVII. De domino sic temptante famulos suos ut possint omnia 'sustenere. XLVIII. De benedictione panis et calicis. XLIX. De his quae idolis sacrificantur, quod daemoniis immolentur :

et quod omnia liceant sed non 'expediant universa. L. De libertate emendi omnium quae in macello venduntur. LI. De convivio gentium et profanatis. LII. De apostolo omnibus bonis placente per omnia, et quod sancti

semper apostolos debeant imitari. LIII. De Corinthiis apostoli traditionem tenentibus. LIV. De domino quod virorum omnium caput est, et vir mulieris,

et domini Christi deus. LV. De omni viro orante et femina aut prophetante non velato .

capite vel velato. LVI. De communi convivio 'et heresibus. LVII. De traditione domini et sanctificatione panis et calicis. LVIII. De accipientibus indigne eucharistiam. LIX. De expectatione mutua in communi convivio. LX. De spiritalibus, et de divisionibus donorum, et conparatione

corporis adque membrorum, et omnium credentium ex diver

sis condicionibus . unitate. LXI. De excellentia caritatis et destructione profetiae adque lingua

rum et omnium quae ex parte sunt, cum 'id quod perfectum

est fuerit declaratum. LXII. De eminentia prophetiae et de linguis loquentibus. LXIII. De prophetantibus. LXIV. De silentio mulierum in ecclesia. LXV. De resurrectione et fine. LXVI. De collectis quae in sanctis fiunt. LXVII. De Apollo. LXVIII. De apostolo exortante Corinthios. LXIX. De domo Stephanae. LXX. De Stephano et Fortunato et Achaico. LXXI. De ecclesiis Asiae, et Aquila et Priscilla hospitibus Pauli. LXXH. De apostolo anathematizante eos qui non credunt dominum lesum.

EXPLICIUNT CAPITULA.

INCIPIT EPISTULA AD CORINTHIOS.

I.

2

4

7

8

11 (3)

^ (1) Paulus vocatus apostolus Christi lesu per voluntatem dei et 'Sostinens frater ? ecclesiae dei quae est Corinthi, sanctificatis in Christo lesu, vocatis sanctis cum omnibus qui invocant nomen domini nostri Jesu Christi in omni loco ipsorum et nostro. 3 Gratia vobis et pax a deo patre nostro et domino Iesu Christo.

* Gratias ago deo meo semper pro vobis in gratia dei quae data est vobis in Christo lesu, 5 quia in omnibus divites facti estis in illo, in omni verbo et in omni scientia, 6 sicut testimonium Christi confirmatum 'in vobis, ita ut nihil vobis desit in ulla gratia, expectantibus revelationem domini nostri Iesu Christi;

qui et confirmavit vos usque ad finem sine crimine, in die adventus domini nostri Iesu Christi. 'Fidelis deus, per quem vocati estis in societatem filii eius Iesu Christi domini nostri. 10 (2) Obsecro autem vos, fratres, per nomen domini nostri Iesu Christi, ut id ipsum dicatis omnes, ut non sint in vobis scismata, sitis autem perfecti in eodem sensu et in eadem scientia. Significatum est enim mihi de vobis, fratres mei, ab his qui sunt Cloes, quia contentiones inter vos sunt.

12 Hoc autem dico quod unusquisque vestrum dicit Ego quidem sum Pauli, Ego autem Apollo, Ego vero Cephae, Ego autem Christi. Divisus est Christus? numquid Paulus crucifixus est pro vobis, aut in nomine Pauli baptizati estis? 14 (4) Gratias ago deo quod neminem vestrum baptizavi nisi Crispum et Gaium, ne quis dicat quod in nomine meo baptizati sitis.

Baptizavi autem et Stefanae domum: ceterum nescio si quem alium baptizaverim. 7 Non enim misit me Christus baptizare sed evangelizare, non in sapientia verbi, ut non evacuetur crux Christi. 18 (5) Verbum enim crucis pereuntibus quidem stultitia est, his autem qui salvi fiunt, 'id est nobis, virtus dei est. Scriptum est enim Perdam sapientiam sapientium, et prudentiam prudentium reprobabo. 20 Ubi sapiens ? ubi scriba ? ubi inquisitor huius saeculi ? Nonne stultam fecit deus sapientiam huius mundi? 21 Nam quia in dei sapientiam non cognovit mundus per sapientiam

13

(4

15

16

17

19

23

nos

24

deum, placuit deo per stultitiam praedicationis salvos facere credentes; 22 quoniam et Iudaei signa petunt et Graeci sapientiam quaerunt, autem praedicamus Christum crucifixum, Iudaeis quidem scandalum, gentibus autem stultitiam, * ipsis autem vocatis, Iudaeis atque Grecis, Chri

, stum dei virtutem et dei sapientiam; * quia quod stultum est dei sapientius est hominibus, et quod infirmum est dei fortius est hominibus. 26 (6) Videte enim vocationem vestram, fratres, quia non multi sapientes secundum carnem, non multi potentes, non multi nobiles: sed quae stulta sunt mundi elegit deus ut confundat sapientes, et infirma mundi elegit deus ut confundat fortia, * et ignobilia mundi et contemptibilia elegit deus, et quae non sunt, ut ea quae sunt destrueret; L ut non glorietur omnis caro in conspectu eius. 30 Ex ipso autem vos estis in Christo lesu, qui factus est sapientia nobis a deo et iustitia et sanctificatio et redemptio, 31 ut quemadmodum scriptum est Qui gloriatur, in domino glorietur.

27

28

29

II.

5

6

7

8

*!*) Et ego cum venissem ad vos, fratres, veni non per sublimitatem sermonis ant sapientiae adnuntians vobis testimonium Christi. ? Non enim iudicavi me scire aliquid inter vos nisi Christum Iesum, et hunc crucifixum. 3 Et ego in infirmitate et timore et tremore multo fui aput vos,

et sermo meus et praedicatio mea non in persuasione sapientiae verbi, sed in ostensione spiritus et virtutis; ut fides vestra non sit in sapientia hominum sed in virtute dei. Sapientiam autem loquimur inter perfectos; sapientiam vero non huius saeculi neque principum huius saeculi, qui destruuntur, 'sed loquimur dei sapientiam in mysterio, quae abscondita est, quam praedestinavit deus ante saecula in gloriam nostram,

quam nemo principum huius saeculi cognovit : si enim cognovissent, numquam dominum gloriae crucifixissent.

9 (8) Sed sicut scriptum est Quod oculus non vidit nec auris audivit nec in cor hominis ascendit, quae praeparavit deus his qui diligunt illum. 10 (9) Nobis autem revelabit deus per spiritum suum: spiritus enim omnia scrutatur, etiam profunda dei. Quis enim scit hominum quae sint hominis nisi spiritus hominis qui in ipso est? Ita et quae dei sunt nemo cognovit nisi spiritus dei.

12 (10) Nos autem non spiritum huius mundi accepimus, sed spiritum qui ex deo est, ut sciamus quae a deo donata sunt nobis;

quae et loquimur non in doctis humanae sapientiae verbis, sed in doctrina spiritus et virtutis, spiritalibus spiritalia conparantes.

11

13

homo non percipit ea quae sunt spiritus dei: stultitia est enim illi, et non potest intellegere, quia spiritaliter 'examinatur. 15 Spiritalis autem iudicat omnia; 'ipse a nemine iudicatur. Quis enim cognovit sensum domini, qui instruat eum ? Nos autem sensum Christi habemus.

16

III.

8

1 (11) Et ego, fratres, non potui vobis loqui quasi spiritalibus, sed quasi carnalibus, tamquam 'parvulis in Christo. ? Lac vobis potum dedi, non escam: nondum enim poteratis. Sed nec nunc quidem potestis: adhuc enim estis carnales. 3 Cum enim sit inter vos zelus et contentio, nonne carnales estis et secundum hominem ambulatis ? Cum enim quis dicit Ego quidem sum Pauli, alius autem Ego Apollo, nonne homines estis ?

Quid igitur est Apollo ? quid vero Paulus ? Ministri eius cui credidistis, et unicuique sicut dominus dedit. Ego plantavi, Apollo rigavit, sed deus incrementum dedit. Itaque neque qui plantat est aliquid, , neque qui rigat, sed qui incrimentum dat deus. Qui plantat autem et qui rigat unum sunt, unusquisque autem propriam mercedem accipiet secundum suum laborem. 9 (12) Dei enim sumus adiutores: dei agricultura estis, dei aedificatio estis. 10 Secundum gratiam dei quae data est mihi ut sapiens architectus fundamentum posui, alius autem superaedificat. Unusquisque autem videat quomodo superaedificet." Fundamentum enim aliut nemo potest ponere praeter id quod positum est, quod est Christus Iesus. ?? Si quis autem supraaedificat super fundamentum hoc aurum, argentum, lapides praetiosos, ligna, faenum, stipulam, uniuscuiusque opus manifestum erit: dies enim declaravit, quia in igne revelabitur, et uniuscuiusque opus quale sit ignis probabit. "Si cuius opus manserit quod superaedificavit, mercedem accipiet: 15 si cuius opus arserit, detrimentum patietur, ipse autem salvus erit, sic tamen quasi per ignem. 16 (13) Nescitis quia templum dei estis et spiritus dei habitat in vobis ? ?? Si quis autem templum dei violaverit, disperdit illum deus: templum enim dei sanctum est, quod estis vos.

18 (14) Nemo vos seducat: si quis videtur inter vos sapiens esse in hoc saeculo, stultus fiat, ut sit sapiens. Sapientia enim huius mundi stultitia est aput deum. Scriptum est enim Conpraehendam sapientes in astutia eorum. 20 Et iterum Dominus novit cogitationes hominum quoniam vanae sunt.

21 (15) Itaque nemo glorietur in hominibus: 22 omnia enim vestra sunt, sive Paulus sive Apollo sive Cephas, sive mundus sive vita sive mors, sive praesentia sive futura: omnia enim vestra sunt, vos autem Christi, Christus autem dei.

13

)

19

23

IV.

3

5

1 (16) Sic nos existimet homo ut ministros Christi et dispensatores mysteriorum dei. 2 Hic iam quaeritur inter dispensatores ut fidelis quis inveniatur. Mihi autem pro minimo est ut a vobis iudicer aut ab humano die: sed neque ego me ipsum iudico: nihil enim mihi conscius sum, sed non in hoc iustificatus sum: qui autem iudicat me, dominus est. 5 Itaque nolite ante tempus iudicare, quoad usque veniat dominus, qui et inluminabit abscondita tenebrarum et manifestavit consilia cordium : et tunc laus erit unicuique a deo. 6 (17) Haec autem, fratres, transfiguravi in me et Apollo propter vos, ut in nobis discatis ne supra quam scriptum est unus adversus alterum infletur pro alio. Quis enim te discernit? Quid autem habes quod non accepisti? Si autem accepisti, quid gloriaris quasi non acciperis? 8 lam saturati estis, iam divites facti estis, sine nobis regnastis: et utinam reguaretis, ut et nos vobiscum regnaremus. 9 (18) Puto enim, nos deus novissimos apostolos ostendit, tamquam morti destinatos, quia spectaculum facti sumus mundo et angelis et hominibus. 10 Nos stulti propter Christum, vos autem prudentes in Christo; nos infirmi, vos autem fortes; vos nobiles, nos autem ignobiles. Usque in hanc oram et esurimus et sitimus et nudi sumus et colaphis 'cedimur et instabiles sumus et laboramus operantes manibus nostris, maledicimur et benedicimus, persecutionem patimur et sustinemus, 13 blasphemamur et obsecramus, tamquam purgamenta huius mundi facti sumus, omnium peripsima usque adhuc. 14 Non ut confundam vos, haec scribo, sed ut filios meos carissimos moneo. si decem milia 'pedagogorum habeatis in Christo, sed non multos patres: nam in Christo Iesu per evangelium ego vos genui. 16 Rogo ergo vos, imitatores mei estote. ? Ideo misi ad vos Timotheum, qui est filius meus carissimus et fidelis in domino; qui vos commonefaciat vias meas quae sunt in Christo, sicut ubique in omni ecclesia doceo. quam non venturus sim ad vos, sic inflati sunt quidam: 19 veniam autem cito ad vos, si dominus voluerit, et cognoscam non sermonem eorum qui inflati sunt sed virtutem: 20 non enim in sermone est regnum dei sed in virtute. Quid vultis ? in virga veniam ad vos, aut in caritate et spiritu mansuetudinis ?

11

12

15

45 (19) Nam

7

18 (20) Tam

21

V. 1 (21) Omnino auditur inter vos fornicatio, et talis fornicatio quales nec inter gentes, ita ut uxorem patris aliquis habeat. ? Et vos inflati estis,

, IV, 1 - V, 2. ,