illis Tristis est anima mea usque ad mortem: sustinete hic et vigilate. 35 (175.1.) Et cum processisset paululum, procidit super terram, et orabat ut si fieri posset transiret ab eo hora, 36 et dixit Abba pater, omnia tibi possibilia sunt, transfer calicem hunc a me: (176, 1.) sed non quod ego volo sed quod tu. 37 (177,2.) Et venit et invenit eos dormientes, et ait Petro Simon, dormis? non potuisti una hora vigilare? 38 Vigilate et orate ut non intretis in temtationem: (1784) spiritus quidem promtus, caro vero infirma. 39 (179,6.) Et iterum abiens oravit eundem sermonem dicens. 40 Et reversus denuo invenit eos dormientes; erant enim oculi illorum gravati, et ignorabant quid responderent ei. 44 (180.4.) Et venit tertio et

46

42

ait illis Dormite iam et requiescite: sufficit: venit hora: ecce traditur filius hominis in manus peccatorum. Surgite, eamus: ecce qui me tradit prope est. 43 (181.1.) Et adhuc eo loquente venit Iudas unus ex duodecim, et cum illo turba multa cum gladiis et lignis, a summis sacerdotibus et a scribis et a senioribus. 44 (182, 2.) Dederat autem traditor eius signum eis dicens Quemcumque osculatus fuero, ipse est: tenete eum, et caute ducite. Et cum venisset, statim accedens ad eum ait Rabbi, et osculatus est eum. At illi manus iniecerunt in eum et tenuerunt eum. 47 (183, 1.) Unus autem quidam de circumstantibus educens gladium percussit servum summi sacerdotis et amputavit illi auriculam. 48 (184, 1.) Et respondens lesus ait illis Tamquam ad latronem existis cum gladiis et lignis comprehendere me: 9 cotidie eram apud vos in templo docens, et non me tenuistis. Sed ut adimpleantur scripturae. 50 (185,6.) Tunc discipuli eius relinquentes eum omnes fugerunt. 51 (186, 10-) Adulescens autem quidam sequebatur eum amictus sindone super nudo, et tenuerunt eum: 52 at ille reiecta sindone nudus profugit ab eis. 53 (187.1.) Et adduxerunt lesum ad summum sacerdotem, et conveniunt omnes sacerdotes et scribae et seniores. 54 (188, 4.) Petrus autem a longe secutus est eum usque in atrium summi sacerdotis, et sedebat cum ministris et calefaciebat se ad ignem. 55 (189.2.) Summi vero sacerdotes et omne concilium quaerebant adversus Iesum testimonium ut eum morti traderent, nec inveniebant: 56 multi enim testimonium falsum dicebant adversus eum, et convenientia testimonia non erant. 57 (190.6.) Et quidam surgentes falsum testimonium ferebant adversus eum, dicentes 58 quoniam nos audivimus eum dicentem Ego dissolvam templum hoc manu factum, et per triduum aliud non manu factum aedificabo. 59 Et non erat conveniens testimonium illorum. 60 Et exsurgens summus sacerdos in medium interrogavit Iesum dicens Non respondes quicquam ad ea quae tibi obiciuntur ab his? 61 Ille autem tacebat et nihil respondit. Rursum summus

67

sacerdos interrogabat eum et dicit e Tu es Christus, filius benedicti? 62 (191,1.) Iesus autem dixit illi Ego sum: et videbitis filium hominis a dextris sedentem virtutis et venientem cum nubibus caeli. 63 (192.6.) Summus autem sacerdos scindens vestimenta sua ait (193,2.) Quid adhuc desideramus testes? Audistis blasphemiam: quid vobis videtur? Qui omnes condemnaverunt eum esse' reum mortis. 65 (19%, 1.) Et coeperunt quidam conspuere eum et velare faciem eius et colaphis eum caedere et dicere ei Prophetiza: et ministri alapis eum caedebant. 66 (195,1.) Et cum esset Petrus in atrio deorsum, venit una ex ancillis summi sacerdotis, et cum vidisset Petrum calefacientem se,. aspiciens illum ait Et tu cum Iesu Nazareno eras. 68 At ille negavit dicens Neque scio neque novi quid dicas. (196,1.) Et exiit foras ante atrium, et gallus cantavit. 69 Rursus autem cum vidisset illum ancilla, coepit dicere circumstantibus quia hic ex illis est. 70 At ille iterum negavit. Et post pusillum rursus qui adstabant dicebant Petro Vere ex illis es: nam et Galilaeus es. Ille autem coepit anathematizare et iurare quia nescio hominem istum quem dicitis. 72 Et statim iterum gallus cantavit: (197.2.) et recordatus est Petrus verbi quod dixerat ei Iesus Prius quam gallus cantet bis, ter me negabis: et coepit flere.

XV.

1 (198.2.) Et confestim mane consilium facientes summi sacerdotes cum senioribus et scribis et universo concilio, (199.1.) vincientes Iesum duxerunt et tradiderunt Pilato. 2 (200, 1.) Et interrogavit eum Pilatus Tu es rex Iudaeorum? At ille respondens ait illi Tu dicis. 3 (201.4.) Et accusabant eum summi sacerdotes in multis. * Pilatus autem rursum interrogavit eum dicens Non respondis quicquam? vide in quantis te accusant. 5 Iesus autem amplius nihil respondit, ita ut miraretur Pilatus. 6 (202, 2.) Per diem autem festum dimittere solebat illis unum ex vinctis quemcumque petissent. 7 (203, 4) Erat autem qui dicebatur Barabbas, qui cum seditiosis erat vinctus, qui in seditione fecerat homicidium. Et cum ascendisset turba, coepit rogare sicut semper faciebat illis. 9 Pilatus autem respondit eis et dixit Vultis dimittam vobis regem Iudaeorum? 10 Sciebat enim quod per invidiam tradidissent eum summi sacerdotes. tem concitaverunt turbam ut magis Barabban dimitteret eis. latus autem iterum respondens ait illis Quid ergo vultis Iudaeorum? 13 At illi iterum clamaverunt Crucifige eum. dicebat eis Quid enim mali fecit? At illi magis clamabant Crucifige eum. 15 (206.1.) Pilatus autem volens populo satisfacere dimisit illis Barabban, et

11 (204,1.) Pontifices au12 (205,1.) Pi

faciam regi

14 Pilatus vero

16 (207, 4.) Milites autem

47

18

tradidit Iesum flagellis caesum ut crucifigeretur. duxerunt eum in atrium praetorii, et convocant totam cohortem, et induunt eum purpura, et inponunt ei plectentes spineam coronam, et coeperunt salutare eum Have rex Iudaeorum: 19 et percutiebant caput eius harundine et conspuebant eum, et ponentes genua adorabant eum. 20 (208. 6.) Et postquam inluserunt ei, exuerunt illum purpura et induerunt eum vestimentis suis, et educunt illum ut crucifigerent eum. 21 (209, 1.) Et angariaverunt praetereuntem quempiam, Simonem Cyreneum, venientem de villa, patrem Alexandri et Rufi, ut tolleret crucem eius. 22 (210,1.) Et perducunt illum in Golgotha locum, quod est interpretatum calvariae locus. 23 (211.4.) Et dabant ei bibere murratum vinum, et non accepit. 24 (212.1.) Et crucifigentes eum diviserunt vestimenta eius, mittentes sortem super eis, quis quid tolleret. 25 (213, 10.) Erat autem hora tertia et crucifixerunt eum. 26 (214.1.) Et erat titulus causae eius inscriptus Rex Iudaeorum. 27 (215,1.) Et cum eo crucifigunt duo latrones, unum a dextris et alium a sinistris eius. 28 (216,8.) Et adimpleta est scriptura quae dicit Et cum iniquis reputatus est. 29 (217,6.) Et praetereuntes blasphemabant eum, moventes capita sua et dicentes Va qui destruit templum et in tribus diebus aedificat: 30 salvum fac temet ipsum descendens de cruce. 31 (218,2.) Similiter et summi sacerdotes ludentes ad alterutrum cum scribis dicebant Alios salvos fecit, se ipsum non potest salvum facere. 32 Christus rex Israhel: descendat nunc de cruce, ut videamus et credamus. (219, 2) Et qui cum eo crucifixi erant conviciabantur ei. 33 (220.2.) Et facta hora sexta tenebrae factae sunt per totam terram usque in horam no34 (221.6.) Et hora nona exclamavit lesus voce magna dicens Heloi heloi lama sabacthani, quod est interpretatum deus meus Deus meus, ut quid dereliquisti me? Et quidam de circumstantibus audientes dicebant Ecce Heliam vocat. 36 (222, 2.) Currens autem unus et implens spongiam aceto circumponensque calamo potum dabat ei, dicens Sinite videamus si veniat Helias ad deponendum eum. 37 (223,1.) Iesus autem emissa voce magna exspiravit. 38 (224.2.) Et velum templi scissum est in duo a sursum usque deorsum. 39 (225, 2.) Videns autem centurio qui ex adverso stabat quia sic clamans exspirasset, ait Vere homo hic filius dei erat. 40 (226,6.) Erant autem et mulieres de longe aspicientes, inter quas et Maria Magdalene, et Maria Iacobi minoris et Ioseph mater, et Salomae, et cum esset in Galilaea sequebantur eum et ministrabant ei, et aliae multae quae simul cum eo ascenderant Hierosolymam. 42 (227,4.) Et cum iam sero esset factum, quia erat parasceve, quod est ante sabbatum, 43 venit Ioseph ab Arimathia nobilis decurio, qui et ipse erat expectans XV, 16

nam.

35

41

Pi

regnum dei, et audacter introiit ad Pilatum et petit corpus Iesu. latus autem mirabatur si iam obisset, et accersito centurione interrogavit eum si iam mortuus esset. 45 Et cum cognovisset a centurione, donavit corpus Ioseph. 46 (228.1.) Ioseph autem mercatus sindonem et deponeus eum involvit sindone, et posuit eum in monumento quod erat excisum de petra, et advolvit lapidem ad ostium monumenti. 47 (229.6.) Maria autem Magdalene et Maria loseph aspiciebant ubi poneretur.

XVI.

1230.8.) Et cum transisset sabbatum, Maria Magdalene et Maria Iacobi et Salomae emerunt aromata, ut venientes ungerent eum. 2 (231.1.) Et valde mane una sabbatorum veniunt ad monumentum, orto iam sole, 3 et dicebant ad invicem Quis revolvet nobis lapidem ab ostio monumenti? Et respicientes vident revolutum lapidem: erat quippe magnus valde. 5 Et introeuntes in monumento viderunt iuvenem sedentem in dextris, coopertum stola candida, et obstupuerunt. 6 (232, 2.) Qui dicit illis Nolite expavescere: Iesum quaeritis Nazarenum crucifixum: surrexit, non est hic: ecce locus ubi posuerunt eum. 7 Sed ite dicite discipulis eius et Petro quia praecedit vos in Galilaeam: ibi eum videbitis, sicut dixit vobis. 8 (233.2.) At illae exeuntes fugerunt de monumento: invaserat enim eas tremor et pavor, et nemini quicquam dixerunt: timebant enim. 9 Surgens autem mane prima sabbati apparuit primo Mariae Magdalene, de qua eiecerat septem daemonia. 10 Illa vadens nuntiavit his qui cum eo fuerant, lugentibus et flentibus. 11 Et illi audientes quia viveret et visus esset ab ea, non crediderunt. 12 Post haec autem duobus ex eis ambulantibus ostensus est in alia effigie, euntibus in villam. 13 Et illi euntes nuntiaverunt ceteris: nec illis crediderunt. Novissime recumbentibus illis undecim apparuit, et exprobravit incredulitatem illorum et duritiam cordis, quia his qui viderant eum resurrexisse non crediderant. 15 Et dixit eis Euntes in mundum universum praedicate evangelium omni creaturae. 16 Qui crediderit et baptizatus fuerit salvus erit, qui vero non crediderit condemnabitur. 17 Signa autem eos qui crediderint haec sequentur, in nomine meo daemonia eicient, linguis loquentur novis, pentes tollent, et si mortiferum quid biberint non eos nocebit, super egrotos manus inponent et bene habebunt. 19 Et dominus quidem post

*

14

18

ser

quam locutus est eis, adsumtus est in caelum et sedit a dextris dei. 20 Illi autem profecti praedicaverunt ubique, domino cooperante et sermonem confirmante sequentibus signis. Amen.

PRAEFATIO.

Lucas Syrus natione, Anthiocensis, arte medicus, discipulus apostolorum, postea Paulum secutus, usque ad confessionem eius serviens domino sine crimine. Nam neque uxorem umquam habens neque filios, LXXIIII annorum obiit in Bythinia plenus spiritu sancto. Qui cum iam descripta essent evangelia, per Mattheum quidem in Iudaea, per Marcum autem in Italia, sancto instigante spiritu in Achaiae partibus hoc scripsit evangelium, significans etiam ipse in principio ante alia esse descripta: cui extra ea quae ordo evangelicae dispositionis exposcit ea maxime necessitas fuit laboris ut primum graecis fidelibus omni 'perfectione venturi in carne dei manifestata ne iudaicis fabulis intenti in solo legis desiderio tenerentur neve hereticis fabulis et stultis sollicitationibus seducti excederent a veritate elaboraret: dehinc ut in principio evangelii Iohannis nativitate praesumta, cui evangelium scriberet et in quo electus scriberet indicaret, contestans in se completa esse quae essent ab aliis inchoata. Cui ideo post baptismum filii dei a perfectione generationis in Christo impletae et repetendae a principio nativitatis humanae potestas permissa est, ut requirentibus demonstraret in quo adprehendens erat per Nathan filium introitu recurrentis in deum generationis admisso indispartibilis dei, praedicans in hominibus Christum suum perfecti opus hominis redire in se per filium faceret, qui per David patrem venientibus iter praebebat in Christo. Cui Lucae non inmerito etiam scribendorum apostolicorum actuum potestas in mysterio datur, ut deo in deum pleno ac filio proditionis extincto, oratione ab apostolis facta sorte domini electionis numerus compleretur, sicque Paulus consummationem apostolicis actibus daret, quem diu contra stimulos recalcitrantem dominus elegisset. Quod legentibus ac requirentibus deum etsi per singula expediri a nobis utile fuerat, scientes tamen quod operantem agricolam oporteat de fructibus suis edere, vitamus publicam curiositatem, ne non tam demonstrare volentibus deum videremur quam fastidientibus prodisse.

EXPLICIT