Page images
PDF
EPUB

Plures fuisse qui evangelia scripserunt, et Lucas evangelista testatur dicens Quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem rerum quae in nobis completae sunt sicut tradiderunt nobis qui ab initio ipsi viderunt sermonem et ministraverunt ei, et perseverantia usque ad praesens tempus monumenta declarant, quae a diversis auctoribus edita diversarum heresium fuere principia: ut est illud iuxta Aegyptios et Thoman et Matthian et Bartholomaeum, duodecim apostolorum, et Basilidis atque Apellis, ac reliquorum quos enumerare longissimum est, quum hoc tantum in praesentiarum necesse est dicere, extitisse quosdam qui sine spiritu et gratia conati sunt magis ordinare narrationem quam historiae texere veritatem. Quibus iure potest illud propheticum coaptari Vae qui prophetant de corde suo, qui ambulant post spiritum suum, qui dicunt Dicit dominus, et dominus non misit eos. De quibus et salvator in evangelio Iohannis loquitur Omnes qui ante me venerunt fures fuerunt et latrones. Qui venerunt, non qui missi sunt. Ipse enim ait Veniebant, et ego non mittebam eos. In venientibus praesumtio temeritatis, in missis obsequium veritatis est. Ecclesia autem quae super petram domini voce fundata est, quam introduxit rex in cubiculum suum et ad quam per foramen descensionis occulte misit manum suam, similis dammulae hinnulorum cervorum, quattuor flumina paradisi instar eructans, quattuor et angulos et anulos habet, per quos quasi per arcam testamenti et custos legis domini lignis mobilibus vehitur. Primus omnium Matheus est publicanus cognomento Levi, qui evangelium in ludaea hebreo sermone edidit, ob eorum vel maxime causam qui in Iesum crediderant ex Iudaeis et nequiquam legis umbra succedente evangelii veritatem servabant. Secundus Marcus interpres apostoli Petri et Alexandrinae ecclesiae primus episcopus, qui dominum quidem salvatorem ipse non vidit, sed ea quae magistrum audierat praedicantem iuxta fidem magis gestorum narravit quam ordinem. Tertius Lucas medicus, natione Syrus Antiochensis, cuius laus in evangelio, qui et ipse discipulus apostoli Pauli in Achaiae Boeotiaeque partibus volumen condidit, quaedam altius repetens et, ut ipse in prohemio confitetur, audita magis quam visa describens. Ultimus Iohannes apostolus et evangelista, quem lesus

amavit plurimum, qui super pectus domini recumbens purissima doctrinarum fluenta potavit, et qui solus de cruce meruit audire Ecce mater tua. Is cum esset in Asia et iam tunc hereticorum semina pullulassent, Cerinthi Hebionis et ceterorum qui negant Christum in carne venisse, quos et ipse in epistula sua anticristos vocat et apostolus Paulus frequenter percutit, coactus est ab omnibus pene tunc Asiae episcopis et multarum eċclesiarum legationibus, de divinitate salvatoris altius scribere et ad ipsum ut ita dicam dei verbum non tam audaci quam felici temeritate prorumpere, ut ecclesiastica narrat historia, cum a fratribus cogeretur ut scriberet, ita facturum respondisse si indicto ieiunio in commune omnes deum deprecarentur; quo expleto revelatione saturatus in illud prohemium caelo veniens eructavit In principio erat verbum, et verbum erat apud deum, et deus erat hoc verbum: hoc erat in principio apud deum. Haec igitur quattuor evangelia multum ante praedicta Ezechielis quoque volumen probat, in quo prima visio ita contexitur Et in medio sicut similitudo quattuor animalium, et vultus eorum facies hominis et facies leonis et facies vituli et facies aquilae. Prima hominis facies Matheum significat, qui quasi de homine exorsus est scribere Liber generationis Iesu Christi filii David filii Abraham. Secunda Marcum, in quo vox leonis in heremo rugientis auditur Vox clamantis in deserto Parate viam domini, rectas facite semitas eius. Tertia vituli, quae evangelistam Lucam a Zacharia sacerdote sumsisse initium praefiguravit. Quarta Johannem evangelistam, qui adsumtis pinnis aquilae et ad altiora festinans et de verbo dei disputat. Cetera quae sequuntur in eundem sensum proficiunt. Crura eorum recta et pinnati pedes, et quocumque spiritus ibat ibant et non revertebantur, et dorsa eorum plena oculis, et scintillae et lampades in medio discurrentes, et rota in rota, et in singulis quattuor facies. Unde et apocalypsis Iohannis post expositionem viginti quattuor seniorum, qui tenentes citharas et fialas adorant agnum dei, introducit fulgura et tonitrua et septem spiritus discurrentes et mare vitreum et quattuor animalia plena oculis, dicens Animal primum simile leoni, et secundum simile vitulo, et tertium simile hominis, et quartum simile aquilae volanti. Et post paululum Plena inquit erant oculis, et requiem non habebant die ac nocte, dicentia Sanctus sanctus sanctus dominus deus omnipotens, qui erat et qui venturus est. Quibus cunctis perspicue ostenditur quattuor tantum debere evangelia suscipi, et omnes apocriforum nenias mortuis magis hereticis quam ecclesiasticis vivis canendas.

PRAEFATIO.

Matheus ex Iudaea, sicut in ordine primus ponitur, evangelium in Iudaea primus scripsit: cuius vocatio ad deum ex publicanis actibus fuit. Duorum in generatione Christi principia praesumens, unius cuius prima circumcisio in carne, alterius secundum cor electio fuit: et ex utrisque in patribus Christus est. Sicque quater denario numero triformiter posito, principium a credendi fide in electionis tempus porrigens et ex electione in transmigrationis diem dirigens atque a transmigratione usque in Christum definiens decursam domini adventus ostendit generationem, ut et numero satisfaciens et tempori et se quod esset ostenderet et dei in se opus monstrans etiam in his quorum genus posuit Christi operantis a principio testimonium non negaret. Quarum omnium rerum tempus, ordo, numerus, dispositio vel ratio, quod fidei necessarium est. Deus Christus est: qui factus est ex muliere, factus sub lege, natus ex virgine, passus in carne, omnia in cruce fixit, ut triumphans ea in semet ipso resurgens in corpore et patris nomen in patribus filio et filii nomen patri restitueret in filiis, sine principio sine fine, ostendens unum se cum patre esse, quia unus est. In quo evangelio utile est desiderantibus deum sic prima vel media vel perfecta cognoscere ut et vocationem apostoli et opus evangelii et dilectionem dei in carne nascentis per universa legentes intellegant, atque id in eo in quo adprehensi sunt et adprehendere expetunt recognoscant. Nobis enim in hoc studio argumenti fuit, et fidem factae rei tradere et operantis dei intellegendam diligenter esse dispositionem a quaerentibus non tacere.

EXPLICIT

INCIPIUNT CAPITULA LECTIONUM SECUNDUM MATTHEUM.

I. Generationum quadraginta duarum ab Adam usque ad Christum ordo narratur.

II. Nativitas Iesu Christi de Maria sponso eius Ioseph angelo revelante praedicitur.

III. Natum Christum magi stella sibi duce nuntiante oblatis muneribus adoraverunt.

IIII. Angelo praemonente Ioseph cum Christo fugit in Aegyptum et Herodes occidit infantes.

V. De praedicatione Iohannis baptistae, quod vox clamantis sit Paenitentiam agite.

VI. De baptismo Christi in Iordane a Iohanne et signo trinitatis, patris scilicet eius in voce et utriusque spiritus in columba.

VII. De quadraginta dierum ieiunio et diabolo trina temtatione devicto. VIII. Relicta Nazareth praedicat terrae Zabulon et Neptalim iuxta vaticinium Esaiae paenitentiam agere iubens.

VIIII. Vocat Petrum Andream Iacobum et Iohannem piscatores, qui mox secuti sunt eum.

X. Per totam Galilaeam praedicat omnes sanando languores.

XI. In monte discipulos docens septem beatitudines et octavam persecutionis exponit.

XII. Discipulos sal terrae et mundi lumen appellans praecipit in splendore operum patrem glorificandum.

XIII. Ob implendam legem venisse se dicens Pharisaeorum docet iustitiam superandam, et homicidium lege vetans etiam munus offerendum fratris iubet reconciliatione differri.

XIIII. Consentiendum in via adversario, non moechandum docens, iubet vitia vel caros inemendabiles sub nomine oculi vel dextrae scandalizantis abscidi.

XV. Quod adulter sit qui uxorem excepta fornicationis causa demiserit: prohibens etiam omnino iurare, docet nec percutienti nec expolianti nec angarianti nec petenti vel mutuare volenti resistere. XVI. Amandum proximum lege firmans etiam inimicos praecipit diligendos.

XVII. Elemosynam docet in abscondito faciendam, quam sinistra nesciat, id est appetitio laudis humanae.

XVIII. Orationis formulam in septem petitionibus tradens ait peccata nisi dimittentibus non dimitti.

XIX. Docet sine tristitia ieiunandum nec thesaurizandum in terra. XX. Lucernam corporis oculum appellans, nec duobus dominis posse

servire nec sollicitudinem escac et vestis habendam sed regnum dei omnibus praeferendum docet, nec debere sollicitum esse in crastinum.

XXI. De mensura iudicii dicens, festucae vel trabis comparatione facta docet prius propria et post fratris vitia resecanda.

XXII. Sanctum canibus porcisque non dandum, sed petendum quaerendum pulsandumve praeficit.

XXIII. Per latam viam multos, per angustam paucos introire testatur, et falsos cavendos esse prophetas: nomine quoque fructuum bonarum et malarum arborum docet quia nec malum voluntas bona nec bonum opus potest facere voluntas mala.

XXIIII. Non vocantes nomen domini nec virtutes in eius nomine facientes sed implentes voluntatem dei intrare dicit in regnum caelorum, adhibita comparatione aedificantis domum super pe tram aut super harenam.

XXV. Leprosum extensione manus ac prolatione verbi Volo mundavit. XXVI. Centurionis puerum curans ludaeos de regno, in quo gentes

promittit venturos, asserit expellendos.

XXVII. Socrus Petri dominicae manus tactu sanata ministrat, et multi varia infirmitate curantur.

XXVIII. Dicenti Sequar te, non habere se dicit ubi caput reclinet: et interrogantem discipulum a paterna vetuit sepultura.

XXIX. In navi dormiens a periclitantibus excitatus tranquillitatem verbo restituit.

XXX. In terra Gerassenorum sanatis hominibus daemones ire permittit in porcos.

XXXI. In civitate sua paralyticum curat prius dimittendo peccata. XXXII. Matheum vocat, et murmurantibus de publicanorum convivio Pharisaeis ait male habentibus opus esse medico, similitudinem pauni rudis ac vini vel utrium ponens.

XXXIII. Pergens ad resuscitandam filiam principis mulierem a profluvio sanguinis sanat, suscitans et puellam.

XXXIII. Transiens duos caecos inluminat, et muto linguam eiecto dae mone reddit.

XXXV. Omnem languorem curans, operarios pro multa messe disci

pulos virtutibus et doctrina confirmat.

« PreviousContinue »