pro fratres positum est. Etiam semel vel bis legitur qm pro quoniam. Denique frequentatur lineola m finale compensans.

Primi cuiusque libri versus rubricati sunt. Tituli librorum in medio summo paginarum margine appositi sunt, inter duo corcula sive potius foliola quae cordis formam habent inclusi.

VII.

Facsimile nostrum compositum est ad schedam a cl. Tregellio in eum usum praeparatam. Quod vide ne ad tabulam iudices a Fleckio exhibitam: ibi enim scriptura codicis miserrimum in modum deformata est. Memini etiam in splendido opere Silvestris palaeographico facsimile codicis Amiatini me vidisse. Quod contrarium in modum ac Fleckii ab ipso codice differre visum est: paullo enim pulchrius est.

Sed quo melius ex facsimili nostro ratio codicis disci possit, totam paginam, eamque ipsam unde illud desumtum est, adscribamus. Qua in re haec observa. Columnae I. versu 9. v superscriptum a correctore est. Ibidem v. 10. prima manu nihil positum est praeter batur: reliqua omnia praeposito puncto corrector apposuit, partim hoc ipso loco partim in superiore margine. Ibidem v. 39 sq. pro,, mesopotamiam" posuit,,in mesopotamia." Intervalla I, 42. II, 34. item I, 43. ad exemplum codicis expressimus. Item D et L I, 34. II, 16. in ipso codice minora sunt quam utrumque U.

//.rentur ab eo cum omni fiducia:

VIII.

Non inutile videtur cum Bandinio scripturarum sacrarum canonem exscribere, quemadmodum in prolegomenis textui Veteris Testamenti praetextis legitur. Is ita habet.

In hoc codice continentur Veteris et Novi Testamenti libri numero LXXI.

Genesis. Exodus. Leviticus. Numeri. Deuteronomium. Iosue. Iudicum. Ruth. Samuhel. Malachias. Paralypomenon. Liber Psalmorum. Proverbia. Ecclesiastes. Cantica Canticorum. Liber Sapientiae. Ecclesiasticum. Esaias. Hieremias. Hiezechiel. Danihel. Osee. Iohel. Amos. Abdias. Ionas. Michas. Naum. Habacuc. Soffonias. Aggeus. Zacharias. Malachias. Iob. Thobias. Iudith. Hester. Ezras. Machabeorum libri duo.

Evangelium secundum Matheum, secundum Marcum, secundum Lucam, secundum Iohannem. Actus apostolorum. Epistulae Paulli apostoli ad Romanos I, ad Corintheos II, ad Galatas I, ad Ephesios I, ad Philippenses I, ad Colosenses I, ad Thessalonicenses II, ad Timotheum II, ad Titum I, ad Philimon I, ad Hebreos I. Epist. Iacobi I, Petri I'), Iohannis III, Iudae I. Apocalypsis Iohan. Amen.

Praeterea hi versus subscripti sunt.

Hieronyme interpres variis doctissime linguis,
Te Bethlehem celebrat, te totus personat orbis.
Te quoque nostra tuis promet bibliotheca libris,
Qua nova cum priscis condis donaria gazis.

IX.

Prae aliis picturis atque ornamentis in codice Amiatino conspicuis picturam eam quae Novum Testamentum praecedit cum Bandinio (cap. XVI.) describam. Ea totam implet paginam, circa quam ex omni parte fasciola crocea recurrit, argenteis parvis conspersa speculis. In medio circumscribitur discus variis coloribus et argenteis lamellis plurimum exornatus. In centro disci in fundo caeruleo caelestes sphaeras stellis conspersas creare videtur divinus opifex in maiestate sedens in cathedra seu solio cum pulvino ac postergali triangularis figurae. Comam bifariam divisam in fronte et post humeros conversam, simulque barbam in angulum acutum desinentem habet; eiusque caput rotundo aureoque

4) Sic: per errorem, ut videtur.

redimitum est diademate, argentea cruce distincto, cuius in praesens pauca supersunt vestigia. Nudis pedibus suppedaneum premit, rubraque talari tunica corpori adstricta praecingitur cum pallio violacei coloris superimposito, quod a laevo humero pendens circa corpus volvitur. Latinorum more episcoporum elata dextera manu videtur benedicere, sinistra autem manu, eodem cooperta amictu, clausum volumen auro insignitum sustinet. Duo alati angeli, duplici talari veste induti, altera subobscura, altera albiduli coloris, in capite aurati nimbi ornamentum habentes, se ad salvatoris utrumque latus excalceati curvato paulisper corpore prosternunt venerabundi manibusque argenteos baculos gestantes. Circa circulum, in quattuor pictae tabulae angulis, quattuor repraesentantur evangelistae cum propriis symbolis, pedibus stantes nudis, veste ac chlamyde induti versicolori ac nimbo caput redimiti. Sanctorum insuper evangeliorum volumen variis positionibus prae manibus habentes se invicem intuentur.

X.

Dicendum est quae ratio sit inter Laurentianum codicem et editionem nostram.

Ordinem singulorum librorum cum prologis, praefationibus, argumentis, capitulis, accurate expressimus quemadmodum in codice est, nisi quod epistulae ad Ephesios, ad Colossenses et ad Thessalonicenses secunda in codice argumenta capitulis postposita habent.

Porro inscriptiones et subscriptiones ex codice transscriptas dedimus, exceptis his. Et evangelia et praefationes evangeliorum praepositum habere solent INCIPIT. Evangeliis haec subscripta sunt EXPLICIT

EVANGELIUM SECUNDUM MATTHEUM: EXPLICIT EVANGELIUM SECUNDUM MARCUM:
EXPLICIT EVANGELIUM SECUNDUM LUCAM: EXPLICIT EVANGELIUM SECUNDUM 10-

HANNEM. Capitulis evangelii secundum Lucam hic est titulus ITEM INDICIA
SIVE CAPITULA LECTIONUM EVANGELII SECUNDUM LUCAM. Praeterea quicquid
harum rerum singulare est, ut titulus libri actuum apostolorum non tex-
tui sed capitulis praepositus, ut quod apocalypsis nihil tituli habet, item
quod prior epistula ad Timotheum nec in argumenti inscriptione nec in
libri titulo numerum appositum habet, id omne ex codice in editionem
nostram transiit.

Pertinent huc etiam notae eiusmodi ut FELICITER QUI LEGIS: DEO GRATIAS AMEN, quas subscriptionibus additas ab editione nostra abesse noluimus. Praeterea vero principio evangelii Matthaei praeposita est invocatio CHRISTE FAVE. Item capitulis actuum apostolorum subscriptum est ӨЄШ ХАРС.

c

Textum autem universum quam diligentissime ad codicem conformavimus: nec orthographiam, quamvis magna inconstantia laboret, ex arbitrio mutavimus. Tamen minus recte hoc fecisse videbimur quod emendationes quas antiquissima scriptura subiit, sive orthographiam sive ipsam lectionem spectabant, modo recepimus modo non recepimus. Cuius rei hacc caussa erat, quod in paranda hac editione') non modo usui critico sed etiam legentium commoditati consulendum videbatur. Hinc igitur factum est ut correctorem sequeremur locis multis quibus vel per errorem aliquid praetermissum esse manifestum esset), vel temere aliquid discreparet3), vel non sine vitii suspicione aliquid ita scriptum esset ut lectori non posset non molestum esse'). Hi loci plerique a correctore satis antiquo tractati sunt; nonnulli ipsa prima manu vel certe aequali videntur correcti. Aliquot vero loci, nullam emendationem experti quamquam manifesto vel manci vel vitiosi, ita comparati erant ut ipsi correctorem ageremus). Quorum quidem omnium nihil quidquam in textum admis

4) Aliter factum est in editionibus meis codicis Ephraemi, evangelii Palatini aliorumque monumentorum sacrorum.

do

fi

n

2) Ita Lc 6, 37. dimittite et dimittimini Ioh 7, 40. turba Mc 6, 25. in disco loh 10, 16. et vocem meam audient Ioh 21. 8. trahentes rete piscium 1 Co 5, 9. -cariis non utique forni- Eph 41, 11. secundum 2 Co 3, 6. spiritus autem vivificat. Item Ioh 9, 21. quomo" 18, 10. ponticis Act 4, 13. constatiam 17, 30. ubique. 3) Ut 1 Co 14, 8. de turba pro det tuba Rom 11, 11. dilecto pro delicto Philipp 4, 17. orationem pro rationem Apoc 5, 6. corona pro cornua Heb 42, 9. ubi prima manu omissum erat non. Item in brevibus: 4 Co XII. arescit pro arserit LVI. ceteris pro de heresibus 1 Thess II. edendum pro credendum. Huc pertinent etiam ii loci ubi correctorem secuti sumus in transpositione verborum, ut Mt 21, 5. filium subiugalis Act 4, 27. convenerunt enim, non enim convenerunt edidimus 1 Co 14, 22. in signum sunt, non in sunt signum Heb 9, 17. testamentum enim, non enim testamentum, etc. Locis ciusmodi pluribus probabile est auctorem codicis se ipsum correxisse.

4) Ut Act 27, 8. *Bini portus, **Boni portus 1 Co 14, 1. *propitetis, **prophetetis Lc 24, 4. *ex abundantia sibi, **ex abundanti sibi Act 15, 36. post aliquot autem dies dixit autem 15, 22. *Barsabbam, **Barsabbas Capp. Lucae LXXXVI. *praegrantibus, **praegnantibus.

5) Ita Lc 5, 3. eum dedimus pro autem 18, 7. ad se pro ac se 20, 23. ad eos pro eos 24, 48. vos pro vo loh 24, 3. navem pro noctem Act 24, 10. ex pro et Rom 46, 9. salutate pro salute 4 Co 44, 45. vero pro viro 2 Co 5, 15. vivunt pro viunt Col 2, 22. secundum pro secum 4 Tim 6, 4. pugnas pro pugnans 3 Ioh 9. gerere pro genere 1 Thess 5, 14. suscipite infirmos pro susc. infirmus. Accusativus in us pro os aliquoties, inprimis in capitulis similibusque locis positus est. Ubique edidi os, us in indice posito.