4. Et haec quidem necessario disputamus, ut procul a superbia recedamus: Sodomiticum quippe peccatum est superbi iniquitas. Haec Sodomorum sororis tuae superbia ') unde nascatur, et quas habeat radices, adjungit: ,,in 2) saturitate panum, et in abundantia affluebant." Si soli litterae attendas, multa abundantia antiquitus in Sodomis fuit. Erat quippe terra eorum ut paradisus Dei, et ut terra Aegypti. Si autem a carnali intellectu ad spiritualem conscenderis, ut videas, quomodo superbia Sodomorum in saturitate panum et in abundantia fluxerit, utilitatem capies et ad vitae officium, et ad alia quaedam majora majoribus corrigenda. Proponamus primum id, quod ante multos dies lectum est, divitem3) vestitum bysso et purpura quotidie deliciis luxuriaque lactantem, et Lazarum vulnerum 4) tabe et vermium paedore confectum, quaerentem solatium famis suae micas, quae de mensa ejus decidebant. Opportune autem nunc in hunc locum exemplum istud incidit, ut perspicuum fiat, quae iniquitas divitis fuerit. Locuples erat, abundabat deliciis. Non enim accusavit eum Scriptura, quasi divitias in iniquitate possederit: non eum criminatus est sermo divinus, quod meretricibus dedit: non homicidam, aut aliud quodcunque scelerum facientem. Sed si consideres hoc, quod in praesenti scriptum est, et illud, quod in evangelio dicitur, videbis, quia et illius maximum peccatum inter universa peccata superbia fuerit: in saturitate panum, et in abundantia affluens non habuit miserationis affectum ad eum, qui ante portas suas confectus ulceribus jacebat: sed in tantam superbiam elatus est despiciens paupertatem, ut non computaret neque inferorum supplicia, ne 1) Edd. Merlini: superbia: unde nascatur superbia. et quas habet radices etc. 2) Ezech. XVI, 49. 3) Cfr. Luc. XVI, 19. seqq. *) Edd. Merlini: vulneratum tabe etc. que communia humanitatis jura, quia oporteret hominem humana sapere, et in alienis calamitatibus pro simili conditione sui quodammodo misereri. Est igitur et dives ille Sodomita. Si enim talia erant peccata Sodomae, ut in saturitate panum et in abundantia fuerit, talis autem est et dives, qui in evangelio describitur, nulli dubium, quin dives ille Sodomita sit. Quomodo autem Sodoma et filiae Sodomorum superbae fuerunt, tales sunt arrogantes animae, et filiae Sodomorum quaecunque nesciunt dictum: „omnis 1), qui se exaltat, humiliabitur: et qui se humiliat, exaltabitur." 5. „Hoc 2) erat ei et filiabus ejus." Dehinc sequitur aliud Sodomae delictum, quod debemus dicere, ne in simili crimine reperiamur: „et3) manum pauperis et egentis non suscipiebat." Considera diligenter enumerationem peccatorum Sodomae. Ego ipse, si juxta vires meas manum pauperis et egentis non adjuvero, Sodomiticum habeo peccatum. Sequitur alia accusatio: „et 4) superbe gloriabatur." Et jactatio gloriae Sodomiticum crimen est. Sunt autem quaedam Aegyptia peccata, quaedam Sodomitica: sunt alia Babylonica, alia Assyria, alia Moabitica, alia Ammanitica. „Quis) sapiens et intelliget ista? aut quis intelligens et agnoscet ea?" Quotiescunque legimus ea, quae de Sodomorum subversione conscripta sunt, non dicamus, miserabiles Sodomitae 6), quorum ulterius fructus terra non affert, miserabiles multumque plangendi, qui tam lugubria, et tam dira perpessi sunt: quin potius convertamus hunc in corda nostra sermonem, scrutemur renes et cogitationes nostras, et tunc videbimus eos, quos plangimus, in nobis intrinsecus con 1) Luc. XVIII, 14. 2) Ezech. XVI, 49. Edd. M. et R.,,suscipiebat." 4) Cfr. Ezech. XVI, 50. - Edd. M. et R. „gloriabatur." 5) Hos. XIV, 10. 6) Edd. Merlini: Sodomitas. tineri, et quia Sodomitica et Aegyptia et Assyria, et alia universa peccata, quae castigans Scriptura enumerat, versentur in nobis. Polliciti supra sumus majus aliquid de Scriptura nos') esse dicturos. Sodomae in saturitate panis, et in abundantia atque deliciis, et istiusmodi peccatis delinquenti lex loquitur: „attende 2) tibi, ne comedens et bibens repletus, et domos bonas aedificans, ovibus tuis et bobus tuis multiplicatis tibi, argento et auro multiplicatus obliviscaris Dominum Deum." Et in alio loco): manducavit et bibit et saturatus est et incrassatus, recalcitravit 1) dilectus. Similia his Salomon in proverbiis ait:,, constituite 5) mihi autem necessaria et sufficientia, ut non repletus mendax fiam, et dicam: quis me videt? aut egens furer, et jurabo nomen Dei." Simpliciterque dicendum, quia nihil sic in arrogantiam elevet, ut divitiae et saturitas, et cibus opum plurimarum, dignitas quoque et potestas. Est autem etiam ad altiora transgressum videre, quia superbiam frequenter nutriam, si divinum sermonem intellexero, si sapientior ceteris fuero. „Scientia) quippe inflat," non ego dico, sed Apostolus. Et ideo vereor, ne et ipse sustollar. Dantur et charismata ad id quod expedit. Si ad hoc dantur, quod expedit, quis est ille, cui non expedit? Et cur non expediat, audi. Inferior subjicit inflationem, et quandam placitionem sui, dum se putat inter ceteros eminere. Saepe igitur saturitas panum et abundantia materia est arrogantiae. Saepe autem et de spiritualibus donis superbiae crimen exoritur, et non est utrobique discrimen. Tantus vir apostolus Paulus necessarium habuit colaphum angeli Sata 1) Desunt verba: „nos esse," in ed. Ruaei. 3) Cfr. Deut. XXXII, 15. 4) Edd. Merlini: et recalcitravit. *) Prov. XXX, 8. 9. 6) Cfr. I Cor. VIII, 1. nae, ut eum colaphizaret, ne elevaretur multum: quia orans et deprecans Deum impetravit pro multis saepe quod petiit: cum autem etiam pro hoc petiisset, nec esset, quod petierat, consecutus, dictum est ei: „sufficit1) tibi gratia mea; virtus enim in infirmitate perficitur." Oportet itaque timere eum, qui adhuc in genere humano, et in hac praesenti luce versatur, non solum ea, quae bona putantur in saeculo, sed etiam, quae vere bona sunt: quia magna non possumus sustinere. Exhibeo ad probationem praesentis sententiae historiam David, in qua conscribitur in Uriam eum commisisse peccatum. Ante Uriam nullum delictum reperitur in David: beatus homo erat, et sine querela in conspectu Dei. Quia vero conscius sibi vitae immaculatae locutus est, quod non debuerat, dicens: „exaudi 2) Domine justitiam meam: intende deprecationi meae. Auribus percipe orationem meam non in labiis dolosis. De vultu tuo judicium meum prodeat: oculi tui videant aequitates. Probasti cor meum, et visitasti nocte: igne me examinasti, et non est inventa in me iniquitas:" et haec dixit, quia visitatio Dei propter conscientiam et vitae beatitudinem eidem repraesentaretur, tentatus est, et nudatus auxilio, ut videret, quid humana possit infirmitas. Recedente quippe praesidio Dei, ille castissimus, ille admirabilis in pudicitia, qui audierat: ,,si3) mundi sunt pueri, maxime a muliere: " et acceperat eucharistiam quasi mundus, non potuit perseverare, sed in eo repertus est crimine, in quo sibi quasi continens applaudebat. Si quis ergo conscius puritatis suae se ipsum glorificaverit, non habens memoriam illius dicti: ,,quid 4) autem habes, quod non accepisti? Si autem " 1) II Cor. XII, 9. 1) Psalm. XVII, 1. 2. 3. (XVI.) ORIGENIS OPERA. TOM. XIV. 9 accepisti,quid gloriaris quasi non acceperis? "trelinquitur, et derelictus discit experimentos quia in his bonis, quo rum sibi conscius erat, non tam ipse sui exstitity causa, quam Deus, i qui, virtutum omnium fons est, Exquibus apparefet saturitatem panum, et dona spiritualia ei, qui carnon potest, sustinere, generare superbiampbdcirco fu giamus sa Sodomaret peccatis, ejusd fugiamus a) Saraária, etecriminibus,quibus, castigatur, misera Jerusalemną utrin universis Deo, nobis fortitudinem ministrante, humilitatem, enojustitiam consequamur in Christan Jesuincui est gloria et imperium in saecula sacculorum.Amen! ni umidi was omod amaad bivalni qisqa toilet mate απίντος στον aquosni slotsup sete Jorsudah non bouples of ni siz idi Brimum quidem esteilnullum opus facere confu sionis, séduomnia taliaquaėlipossunt Deum libera fronte respicerel Quia vero, ut homines, saepe peccamtus, scien dum itsecundam,inutilita dicamilidnavem post confusionis oppra esse erubescere, etapronscèlembus suis verecundos poulos dejicere, mequensic procaci isulpu incederdeuquasi nibil, omninodpeccaverit., Bonum estoquippe posti confusionis opera confundi:quia saepe et hot maliține arti fexiinoperatur, ne peccatori ad poenitentiam redeatzi et sio jagat quási adhuc in justitia, persévéretus Videre pos sumus, et ex quotidiana vita discere, multos hominum post peccata sua non solum non lugere, quod feqerunt, verum etiam procaci fronte defendere/proprias ruinas. )1177 (1 الريد.८ 1) Ezech. XVI, 52. e ) 2) Cfr. EzechXV, 60 |