quæ ad cultum solemnem attinet, servetur eadem ubique, saltem ubi cultus substantia ex rituum varietate periclitari posset. Canones autem jam per orbem vigentes sunt executioni diligenter demandandi, dispensatione tamen quando oportuerit concessa, vel contraria consuetudine, quæ bonis moribus haud adversetur, nec facile tolli possit, aliquando tolerata. In Hierarchia tuenda, et in Canonum urgenda executione, magna pars potestatis Pontificiæ versatur. Sicut autem plerique a Pontificibus prodierunt, vel certe a Conciliis, Pontifice probante, ita valet novas ferre leges quæ universam spectant et obligant Ecclesiam. Hæc tamen potestas in rebus ad salutem spectantibus versatur, non enim regnum Christi, cujus obit vices, est hujus mundi.

In Concilio Florentino, Græcis et Latinis consentientibus, Pontificis auctoritas definitione sequenti explicata est: "Definimus Sanctam Apostolicam Sedem, et Romanum Pontificem successorem esse B. Petri, principis Apostolorum, et verum Christi vicarium, totiusque Ecclesiæ caput, et omnium Christianorum patrem ac doctorem existere, et ipsi in B. Petro pascendi, regendi, et gubernandi universalem Ecclesiam a Domino Nostro Jesu Christo plenam potestatem traditam esse, quemadmodum etiam in gestis Ecumenicorum Conciliorum et in Sacris Canonibus continetur.'

COROLLARIA.

Ex huc usque disputatis liquet Ecclesiam a Christo fundatam esse societatem hominum, divinam quam tradidit doctrinam profitentium, sub rectore supremo in terris, ejus vices obeunte: quæ per omnes rerum vices ad finem usque mundi duratura est, fidei summa concordia, et communi quodam regimine conjuncta. Juvat igitur quædam ponere quæ inde sequuntur principia, ad quæ, veluti tesseras, omnis Ecclesia quæ pro Christiana haberi vult, est revocanda.

I. Ecclesia vera semper visibilis est, adeoque semper indicari potest quænam ex omnibus hominum societatibus sit, ita ut a cæteris omnino distinguatur.

II. Quum societates Christiano nomine gloriantes inter se distinguantur doctrinæ diversitate, et regiminis forma; Ecclesia Christi ita debet esse visibilis ut certò cognosci possit quænam fides, et quænam regiminis forma in illa necessario vigere debeat.

III. Ex eo autem quod Ecclesia perpetua sit, seu indefectibilis, sequitur quamlibet Ecclesiam, seu societatem Christianam, quæ aliquo tempore a Christi et Apostolorum ætate non extitit, vel aliquo tempore visibilitate, unitate, aliisque essentialibus Ecclesiæ proprietatibus non sit gavisa, veram Christi Ecclesiam non esse.

Peremptorium igitur est argumentum contra novitias omnes sectas, eas ante Lutheri, Calvini, Wesleyi, Foxi, vel alius cujuscumque auctoris sui tempora non extitisse.

(1) Conc. Flor. Sess. 6. defin. fidei.

Unitas fidei, quam Ecclesiæ Christi necessariam proprietatem esse demonstravimus, exigit:

I. Ut prædicatio, traditio, fides eadem ubique sit, adeo ut, juxta pulcherrimam Irenæi notionem, Ecclesia idem habeat os in universo mundo. Symbola igitur fidei nihil discrepans exhibeant, definitiones solemnes doctrinæ ab omnibus ejus membris agnoscantur, et documenta cætera quæ publicam Ecclesiæ doctrinam ex auctoritate proponunt, concordent necesse est. Cultus etiam et Sacramenta eadem ubique terrarum, quod ad eorum substantiam attinet, obtineant oportet.

II. Unitatis fidei principium in Ecclesia esse debet, quo scilicet uni fidei servandæ semper consuli possit, et omnis dogmatum varietas tolli, seu potius impediri.

III. Ubi aliqua dogmatum reperitur discrepantia, fidei unitas deest, et Christi Ecclesiæ proprietas desideratur, in alterutra vel utraque parte dis

corde.

IV. Ubi principium quo unitas fidei servari semper possit non habetur, essentialis Christi Ecclesiæ proprietas deficit: ideoque societas hujusmodi ad Christi Ecclesiam non pertinet.

V. Consensus in quibusdam vel omnibus dogmatibus non sufficit ad fidei unitatem, quandocumque non habetur unitatis principium, ex quo profluat, et quo semper servari possit.

VI. Ignorantia qua nonnulli laborare possint quorumdam dogmatum, subsidiorum ad plenam fidei notitiam defectu, non obstat fidei unitati, quotiescumque unitatis principium fovetur, quo omnia dogmata generatim plena fide excipiuntur.

VII. Quamvis ex causis specialibus hujusmodi ignorantia contingere possit absque culpa, existimari non potest absque Dei injuria eum certa et clara dogmatum omnium indicia haud dedisse revelando, et publicæ et concordi eorum promulgationi consuluisse, præsertim fidei unitatis principium statuendo.

Ex regiminis unius necessitate sequitur:

I. Omnes partes Ecclesiæ Christi necessariò debere esse vinculo quodam sacro inter se colligatas.

II. Regiminis unitas necessariò exigit supremam quandam auctoritatem qua omnes teneantur..

III. Quandocumque rejicitur illa suprema auctoritas, vel resistitur potestati ab ea mananti, violatur unitas, sacri imperii juribus conculcatis.

IV. Quum Ecclesia a Christo sit fundata, potestas illa suprema, omnisque alia quæ in Ecclesia regenda exercetur, ad illum necessariò est referenda.

V. Cætus hominum qui sponte veluti sua coadunantur, non vi regiminis divinitus instituti, "humana Ecclesia," potius quam Christi Ecclesia dicendus est.

VI. Quæ Ecclesiæ nullum commune regimen agnoscunt, nullam supremam qua omnes teneantur auctoritatem, ad Christi Ecclesiam non perti

nent.

VII. Quæ Ecclesiæ, seu potius hominum Christianos se profitentium conventus, nullo sacro vinculo communionis et consortii conjunctos se exhibent, non possunt omnes esse Christi Ecclesia, quæ una tantum est suarum partium intima inter se conjunctione insignis.

Quod ad articulos quos vocant fundamentales, vel essentiales, pertinet, liquet :

I. Eam articulorum fidei distinctionem penitus carere Scripturarum auctoritate, quum nullibi in Scripturis tradatur: quæ contra testantur gentes suscipientes circumcisionem ex falsa ejus necessitatis persuasione, contra Apostolicam doctrinam, omnino excidere ex gratia Christi: negantes resurrectionem corporum futuram fidei naufragos esse; et hæreticum quemque ab Ecclesia esse alienum.

II. Ignota fuit illa distinctio prioribus sæculis, Ecclesia enim Novatianos ob schisma, et denegatam remittendi graviora peccata potestatem, Donatistas schismatis etiam reos, et Sacramentorum valorem ex ministrorum meritis pendere contendentes, Pelagianos gratiæ necessitatem impugnantes, e sinu suo penitus abjecit.

III. Inanis est et incerta, nulla enim regula adsignari poterit qua fundamentales articuli a non fundamentalibus distinguantur, quapropter Ecclesiæ limites pro uniuscujusque arbitrio extendentur, vel arctabuntur, Socinianis Christum Deum denegantibus, Amicis, seu Quakeris, baptismo carentibus, aliisque sectis hujusmodi, Ecclesiæ accensitis; vel iis exclusis una cum omnibus sectis quæ ordinatione carent, vel quæ immersione non utuntur, quas inter Ecclesiæ essentiales proprietates nonnulli recensent. Visibilis propterea desinet esse Ecclesia, cujus limites vel partes, nemo adsignare poterit: erunt enim qui Catholicos, utpote idololatras, ab ea excludent, et inter sectas hærebit facile animus.

IV. Omnem fidei regulam omnemque Ecclesiæ auctoritatem, subvertit hæc distinctio, nec enim nosse quis poterit quænam Ecclesiæ sit audienda, vel ad quod tribunal deferendæ sint controversiæ de doctrina, vel querelæ de fratrum injuriis: quapropter frustra jussisset Christus: "die Ecclesiæ. Si autem Ecclesiam non audierit, sit tibi sicut Ethnicus et Publicanus."1 V. Ecclesia ex tot sectis discrepantibus constans, non foret "columna et firmamentum veritatis," qualis Christi Ecclesia ab Apostolo describitur; nam veritatem ab ea certo addiscere quis non posset, quum quaenam foret Ecclesia non sciret.

C. VII. QUÆ ECCLESIA SIT UNA.

PROPOSITIO.

In Ecclesia per orbem diffusa, quae caput et centrum agnoscit Episcopum Romanum, est fidei et regiminis unitas.

Probatur. Fidei unitas maxime liquet ex Symbolis, ex solemnibus definitionibus, ex cultu publico, et Sacramentorum administratione, et ex principio agnito quo unitas semper valeat servari. Jam verò eadem symbola ubique per Ecclesiam recitantur: Apostolicum privatim a singulis fidelibus quotidiano usù frequentatur, publice in Baptismi administratione, et in collatione ordinum: Nicæno-Constantinopolitanum, vetus scilicet symbolum explicatius, prout in Nicæno et Constantinopolitano Conciliis auctum est, ut Arianæ et Macedonianæ hæresibus iretur obviam, recitatur inter Missarum solemnia: Athanasianum, quod sub nomine Athanasii circumfertur, inter preces quas Clerici Deo quotidie persolvunt, reperitur, in Dominicis diebus, quando de Dominica fit officium, recitandum. Formula autem quæ Pii IV. auctoritate, juxta ea quæ in Tridentino Concilio definita erant, edita est, ubique excipitur, et solemni juramento firmatur, quoties aliqui ad Ecclesiasticas dignitates evehuntur, vel plerisque in locis quando ab hæreticorum castris ad Ecclesiam acceditur.

Ubique idem est solemnis cultus, Sacrificii scilicet sacrosancti, quod Missam vocamus, incruenta oblatio. Eadem ministrantur ubique terrarum Sacramenta, nam abluuntur infantes vel adulti baptismo, muniuntur fideles chrismate, reficiuntur Eucharistia; sanantur pænitentia vulnera animæ, morientibus mystica unctione subsidia ad ultimum agonem præbentur: qui sacra munera obeunt, solemni manuum impositione auctoritatem recipiunt : et qui conjugium inire cupiunt, sacro ligantur vinculo.

Fidei definitiones ab omnibus agnoscuntur, et summo consensu vindicantur, ita ut dogmata Tridentinis Patribus ante tria fere sæcula probata omnium Catholicorum per orbem summa consensione celebrentur.

Fidei unitatis principium tenetur, scilicet Ecclesiæ per præsulum collegium docentis auctoritas: agnoscunt quippe omnes controversias, si quæ forsan excitatæ fuerint, sopiendas esse et supremo judicio dirimendas ab Episcoporum collegio, sive congregentur in unum, præsidente sibi Episcopo Romano, sive in suis sedibus maneant, et suis subscriptionibus et assensu solemnes quas ipse ediderit fidei definitiones complectantur.

Unitas fidei igitur habetur, imo fovetur principium quo semper habeatur. Habetur etiam unitas régiminis, nam fideles Episcopis, Episcopi Romano Pontifici subjiciuntur, juribus quibusdam specialibus, juxta Ecclesiasticas quasdam sanctiones, Metropolitis in Episcopos suæ provinciæ, Patriarchis in suæ ditionis præsules tributis. Pulcherrimus quidem elucet in his ordo, quo Episcopatus ipse unus et indivisus probatur.

Merito Irenæus Romanam Ecclesiam designavit ex cujus traditione omnium per orbem Ecclesiarum concordia firmata, doctrina divina dignosceretur.1 Pulchre etiam Cyprianus Romam euntes monuit, ut hujus Cathedræ principalis communionem magno studio foverent: "Scimus nos hortatos eos esse ut Ecclesiæ Catholicæ radicem et matricem agnosce. rent ac tenerent. Certiorem fecit Antonianum se jam ad Cornelium episcopum Romanum, cui sese opposuerat Novatianus, litteras misisse : "ut deposita omni solicitudine jam sciret te secum, hoc est, cum Catholica Ecclesia, communicare." Hujus Ecclesiæ communionem indicium etiam habuit consortii omnium Episcoporum Catholicorum Ambrosius, qui Satiri fratris commendat fidem, qua in longinqua regione Episcopum ignotum inveniens: "percontatus ex eo est, utrumnam cum Episcopis Catholicis, hoc est, cum Ecclesia Romana conveniret." Hac ratione etiam Optatus Milevitanus unitatem et communionem Catholicam probat, recensitis enim Pontificibus a Petro usque ad Siricium, eum totius orbis Catholici centrum prædicat: "Ergo Cathedram unicam, quæ est prima de dotibus, sedit prior Petrus, cui successit Linus *** Damaso Siricius, hodie qui noster est socius, cum quo nobiscum totus orbis commercio formatarum in una communionis societate concordat."5

Obj. De ipso unitatis principio disceptatur apud Catholicos, nonnullis Pontificiam inerrantiam propugnantibus, aliis Conciliorum Ecumenicorum infallibilem auctoritatem, aliis Pontificem cum Concilio, aliis Pontificem cum Episcopis per orbem dispersis. De Conciliis etiam disputatur quænam sint Ecumenica, Gallis Constantiense et Basileense tuentibus, Italis Lateranense V. et Tridentinum. Innumeræ lites agitantur de gratia et de prædestinatione, de Probabilismo, et de singulis fere Ethices principiis, Ordinibus Religiosis plerumque systematum quorumdam patrocinium suscipientibus, et pro aris, focisque pugnantibus contra se invicem. Hinc Thomista, Augustiniani Molinistæ, Scotista et aliæ Sectæ in sinu Ecclesiæ Romanæ foventur.

Resp. Summa est omnium Catholicorum concordia in fidei articulis, et dogmatibus omnibus, et in ipso unitatis principio: omnes quippe agnoscunt definitiones jam a Concilio Tridentino, aliisque Conciliis Ecumenicis latas, vel a Pontificibus, et ab Ecclesia receptas. Agnoscunt insuper judicium Conciliorum Ecumenicorum, Pontificis munitum confirmatione, supremum esse cui nemo in re fidei absque hæreseos nota reluctari valeat: eamdemque vim solemni Pontificis definitioni ab Episcoporum collegio, vel in Concilio, vel in suis sedibus excepto inesse, omnes eodem consensu

(1) Supra p. 163.

(2) Cyprian. Corn. ép. 44. p. 164. ed. Bas. 45 p. 104 ed. Wirc.
(3) Ep. 52 ad Anton. p. 116. ed. W.

(4) De obitu fratris p. 24, t. 3. ed. Bas.

(5) S. Optati opera`ed. Dupin 1700. p. 28.