Page images
PDF
EPUB

:

quia Satanas transfigurat se velut Angelum lucis, et de Scripturis ipsis divinis sæpe laqueum fidelibus parat. Sic hæreticos facit: sic eviscerat fidem sic jura pietatis impugnat." S. AUGUSTINUS : "Sed et in multis et multiplicibus obscuritatibus et ambiguitatibus decipiuntur qui temere legunt aliud pro alio sentientes."" S. HIERONYMUS: "Quod medicorum est, promittunt medici: tractant fabrilia fabri. Sola Scripturarum ars est quam sibi passim omnes vendicant. Scribimus indocti doctique poemata passim. Hanc garrula anus, hanc delirus senex, hanc sophista verbosus, hanc universi præsumunt, lacerant, docent anteqnam discant. Alii adducto supercilio, grandia verba trutinantes, inter mulierculas de sacris litteris philosophantur. Alii discunt, proh pudor, a fæminis quod viros doceant: et ne parum hoc sit, quadam facilitate verborum, immo audacia edisserunt aliis quod ipsi non intelligunt."

Furor igitur ille spargendi Biblia tamquam aptissima subsidia ad fidem integram formandam, moresque dirigendos, qui recenti ætate nonnullos invasit, plane insanus est: quis enim sibi persuadebit Christum, non jussurum ut doctrina ejus statim scripto mandaretur, et multiplicatis exemplis per orbem diffunderetur, si revera idonea esset ratio eam propagandi? quis credere potest eum longe maximam ipsorum fidelium multitudinem per quatuordecim sæcula absque hoc subsidio relicturum, ob paucitatem et pretium exemplarium, arte imprimendi adhuc non detecta? Quis existimabit infideles, præjudiciis et erroribus imbutos, ad fidem facile traducendos sola Scripturarum lectione? Profectò nobis penitus persuasum est ipsos Christicolas, qui legunt Scripturas absque prævia instructione et magna animi humilitate, huc illuc, opinando, circumduci, et in turpes errores facile inde labi. Si apparentes contradictiones Scripturarum inter se conciliare eruditissimorum hominum ingenia etiam præstantia summopere exerceat, valebitne rudis plane ac ignarus quisque eas enodare? Si de sensu Scripturarum circa ipsa præcipua Religionis mysteria, Trinitatem v. g. Incarnationem et Redemptionem, innumeræ sint lites, potestne privatus quisque solo suo judicio eum discernere? Insuper quum in Veteri præsertim Testamento variæ sint leges de fluxu seminis, coitu enormi, aliisque, quæ juniores ignorasse oportet, estne culpa immunis qui eas pueris puellisque tradit præpropere legandas? Vacatne periculo legere etiam graphice depicta Thamar et Judæ, filiarum Loth, et Absalonis, Sodomitarum, aliorumque immania scelera, vel etiam Liæ et Rachelis de consortio Jacobi assequendo artes, vel Abrahæ cum ancillis coitum? Canticum Canticorum, Ezechielis et Jeremiæ de meretricibus comparationes, Osee de fornicaria muliere in thorum assumpta narrationem, legent juniores ætate, jam ad libidinem proclives, quin inde detrimentum pudoris patiantur? Cruentas

(1) 1. iv in Lucam.

(2) 1. ii. de doct. Christ. c. 6.
(3) Ep. 103 ad Paulinum.

strages a famulis Dei sæpius factas, imprecationes sæpissime in sacris litteris effusas, qui legerit incaute, subit periculum aut fidem de librorum inspiratione abjiciendi, aut cæco indulgendi contra adversarios Religionis furori. Quod si hæc mala non semper eveniant e sacrorum librorum lectione, tribuendum instructioni jam acceptæ, juxta quam legentes judicium suum, etsi id ignorent, efficiunt.1

C. XI. DE PATRUM AUCTORITATE.

Patres vocari consueverunt antiqui Christiani scriptores qui scriptis suis fidem illustrarunt. Plerumque eo nomine vocantur qui a fidei semita numquam deflexerunt, hæresim animo pertinaci propugnando. Attamen Tertullianus, qui sub finem vitæ ad Montanistarum castra deseruit, et Origenes, in cujus scriptis hæreses inventæ sunt, ob antiquam qua floruerunt ætatem, et eruditionem, qua ornarunt doctrinam Christianam, solent inter Patres recenseri. Eusebius Cæsareensis etiam Arianismi insimulatus, et Theodoretus, Nestorio nimis favens, aliique nonnulli, haud omni labe immunes, Patrum dignantur consortio, summa quippe eruditione effulrunt. Qui intra quinque sæcula a Christo nato vixerunt, nomine illo digni censendi sunt, quamvis et ad alios doctrinæ merito honor deferatur; nam Gregorius M. sub finem sæculi sexti, V. Beda sæculo octavo, Bernardus sæculo duodecimo, patres vocantur, tanto honoris nominisque consortio profecto haud indigni.

Ut intelligatur quid valeat in re Theologica Patrum auctoritas, principia quæ posuimus fidei Catholicæ sunt præ oculis habenda. Quum humani intellectus obsequium Deo tantum debeatur, cujus revelatio per Apostolos est promulgata, semper in Ecclesia servanda, nullus homo, nullus hominum cætus, potest aliquid credendum injungere, suo veluti arbítrio, vel sententia. Cæterum quæ fuerit fides olim tradita ex testimoniis documentisque discitur: ideoque qui in vetustis illis sæculis rem Christianam illustrarunt, jure optimo testes adhibentur, ut quæ suis temporibus obtinuerit fides constet. Igitur hæc prima sit regula qua Patrum auctoritas dignoscatur.

I. Quotiescumque Patres unanimi consensu testantur aliquid divinitus traditum esse, et ad fidei depositum spectare, illud omni procul dubio dogma fidei habendum est.

Ratio patet, quia consensus ille tot insignium Scriptorum, quibus publica fides et doctrina innotuit, quique temporum intervallis locorumque inter se

(1) Callaghan, minister Protestanticus in Hibernia, egregie vitium systematis Biblici exposuit.

dissiti erant, est indicium certissimum traditionis divinæ, fidei scilicet in Ecclesia semper celebratæ.1

Majorum suorum auctoritatem præclare urget Augustinus: “Quod invenerunt in Ecclesia tenuerunt, quod a Patribus acceperunt, hoc filiis tradiderunt. * Isti Episcopi sunt docti, graves, sancti, veritatis acerrimi defensores * Hos itaque de aliis atque aliis temporibus, atque regionibus, ab Oriente et Occidente congregatos vides, non in locum quo navigare cogantur homines, sed in librum qui navigare possit ad homines. Quanto tibi essent isti judices optabiliores, si teneres Catholicam fidem, tanto tibi sunt terribiliores, quia oppugnas Catholicam fidem, quam in lacte suxerunt, quam in cibo sumpserunt, cujus lac et cibum parvis magnisque ministraverunt, quam contra inimicos, etiam vos tunc nondum natos, unde nunc revelamini, apertissime ac fortissime defenderunt. Talibus post Apostolos Sancta Ecclesia plantatoribus, rigatoribus, ædificatoribus, pastoribus, nutritoribus crevit. Ideo profanas voces vestræ novitatis expavit."* Patrum consentientem auctoritatem semper secuta est Ecclesia in suis decretis. Nicæno in Concilio "Episcopi" teste Athanasio "non sibimetipsis adinvenientes verba, sed habentes ea a Patribus, testimonia conscripserunt." In Ephesino "hoc Catholicissimum, fidelissimum, atque optimum factu visum est, ut in medium sanctorum patrum sententiæ proferrentur, quorum alios Martyres, alios Confessores, omnes vero Catholicos Sacerdotes fuisse, et permansisse constaret; ut scilicet rite atque solemniter, ex eorum decreto atque consensu, antiqui dogmatis religio confirmaretur, et profanæ novitatis blasphemia condemnaretur.” *** "Ii sunt igitur omnes apud Ephesum sacrato decalogi numero magistri, consiliarii, testes, judicesque producti, quorum beata illa Synodus doctrinam tenens, consilium sequens, credens testimonio, obediens judicio, absque odio, tædio, præsumptione et gratia, de fidei regulis pronuntiavit." Ita refert Vincentius Lirinensis.*

Dicunt quidem Protestantes Patrum consensum unanimem nullatenus dari: sed falluntur, nam eorum afferuntur in dogmatibus vindicandis testimonia quæ rem evincunt. Hinc non dubitavit Vincentius prælaudatus "Operam dabit, (Christianus Catholicus) consulat interrogetque sententias, eorum dun

eum appellare consensum: ut conlatas inter se majorum

(1) "Ancient use, like all other ancient facts, can be conveyed to us only by written testimony, *** I do not say, -, that we ought to confide in the verdict of the fathers as judges, but that we ought to give an impartial hearing, as in many cases, the only competent witnesses. And every body must be sensible, that the direct testimony of a plain man, in a matter which comes within the sphere of his knowledge, is more to be regarded than the subtle conjectures of an able scholar, who does not speak from knowledge, but gives the conclusion he has drawn from his own precarious reasonings, or from those of others." George Campbell, Diss. IV. p. 113.

(2) I. II. contra Julian. Pelag. c. x.

(3) Ep. ad Afros.

(4) Comm. c. penult.

taxat qui diversis licet temporibus et locis, in unius tamen Ecclesiæ Catholicæ communione et fide permanentes, magistri probabiles extiterunt, et quidquid non unus aut duo tantum, sed omnes pariter uno eodemque consensu aperte, frequenter, perseveranter tenuisse, scripsisse, docuisse cognoverit, id sibi quoque intelligat absque ulla dubitatione credendum."1 Cæterum ubicumque discors videatur testimonium, moralis unanimitas quærenda est, fieri enim potuit ut unum aut alterum lateret doctrina et traditio Ecclesiæ, de re aliqua speciali, quam plerique ignorare non poterant: sit igitur secunda regula:

II. Quandocumque consensus Patrum unanimis penitus non est, sufficit plerorumque concors et firmum testimonium de doctrina et traditione Ecclesiæ.

Ratio est manifesta, quia agitur de facto noscendo, scilicet quid olim docuerit Ecclesia, quod ex testimoniis discendum est: testibus autem non penitus concordibus, plerorumque standum est dietis, si graves sint, et de re sibi nota testentur; nec paucorum dissensus plurimorum concordiam infirmare valet. Cæterum loquimur, ut patet, de testimonio quod dant Patres rem ad depositum doctrinæ pertinere. Hinc clarissimus Scriptor mox laudatus, cum antiquitatem et consensionem sequi nos oportere docuisset, adjunxit nos sequi antiquitatem, si ab his sensibus nullatenus recedamus, quos sanctos majores ac Patres nostros celebrasse manifestum est: Consensionem quoque itidem, si in ipsa vetustate omnium, vel certe pene omnium Sacerdotum pariter et magistrorum definitiones sententiasque sectemur.'

[ocr errors]

III. Unanimis Patrum consensus in interpretanda Scriptura est certissimum genuini ejus sensus indicium; cui proinde numquam licet repugnare. Regulam hanc intelligendam liquet de dogmatibus quæ Patres tradunt veluti ex Scripturis derivata, eorum enim consensus in hujusmodi interpretatione non nititur singulorum de vocum vi et significatione judicio, sed publica doctrina et fide Ecclesiæ. Quoties autem singuli suas interpretationes opinando tradunt, nec doctrina Ecclesiæ nituntur, numerus non parit certitudinem ante solemne Ecclesiæ ipsius judicium. Quod autem in professione Piana polliceamur nos nonnisi juxta unanimem Patrum consensum scripturas interpretaturos, ita intelligendum est, ut nulla tradatur explicatio quæ ei non conveniat, adeo ut principia illa quæ unanimi consensu tradunt Patres, sint norma ad quam omnis interpretatio sit referenda.

(1) Common. c. iv.

(2) Common. c. iii.

(3)" Many points were with them a subject of testimony, which with modern cri tics are matter merely of conjecture, or at most of abstruse and critical discussion. It is only from ancient authors that these ancient usages, in other things as well as in language, can be discovered by us, which to them stood on the footing of matters of fact, whereof they could not be ignorant. Language, as has been observed, is founded in use." George Campbell diss. iv. p. 112.

VOL. I.-56

[ocr errors]

Non ideo consensus ille necessarius est, ut aliqua detur interpretatio, salvis illis principiis. Equidem labores interpretum Catholicorum, Calmeti præsertim, illa regula non sunt impediti, sed magna cum libertate plurimas proposuerunt explicationes quas apud neminem ex Patribus reperire erat; nec tamen improbati sunt quicumque rata habuerunt et firma Ecclesiæ dogmata, a Patribus tradita: omnis quippe interpretandi lex eo revocari potest," ut nihil extra fidei regulam loquamur aut sapiamus." Ita Anselmus, Pauli de prophetia secundum rationem fidei locum exponens. In rebus quæ doctrinam non spectant, Patrum explicationes non certam faciunt fidem, fieri enim poterat ut re non investigata communem quæ obtinuerit sententiam secuti sint: communi autem sententiæ de re ad doctrinam non spectante error subesse potest, quum divinæ promissiones doctrinæ custodiam respiciant.

IV. Quæ nonnulli Patres singulari studio propugnarunt, tamquam dogmata divina, Ecclesia ipsa plaudente, summa fide excipienda sunt ob Ecclesiæ quæ ea probavit auctoritatem. Cæterum non omnia quæ protulerunt argumenta, vel ea quæ explicationis gratia adjecerunt, eandem postulant fidem.

Regula hæc maxime illustratur Augustini exemplo, qui Pelagianam hæresim insigni prorsus studio impugnavit et profligavit, summis Pontificibus et toto orbe Christiano plaudentibus. Cæterum non omnia quæ ea occasione scripsit inter fidei dogmata recensenda sunt, quapropter sapientissime scripsit Cælestinus Pontifex ad Galliarum episcopos: "Profundiores vero difficilioresque partes occurrentium quæstionum, quas latius pertractarunt qui hæreticis restiterunt, sicut non audemus contemnere, ita non necesse habemus adstruere.'

[ocr errors]

V. Singulorum Patrum privatæ sententiæ cum reverentia perpendendæ3 sunt, pro ratione ætatis qua floruerunt, eruditionis, judicii acuminis, aliarumque dotum: sed certam fidem non faciunt, nullamque imponunt assensus necessitatem; imo incunctanter deserendæ sunt in omnibus in quibus eos errasse ex solemni Ecclesiæ judicio, vel sensu, constat.

Regulæ hujus æquissimæ rationes facile se exhibent. Qui Apostolicis temporibus extiterunt proximi, traditionis ab Apostolis derivatæ testimonia facilius nosse poterant aliis qui longiori temporis intervallo separati sunt. Sic Ignatii, Justini, Irenæi magni fit auctoritas. Eruditio etiam judicio dat pondus, quapropter Clementis Alexandrini, Origenis, Theodoreti, Hieronymi sententiis plurimum tribuendum est. Cæterum quæ Justinus ex privata

(1) S. Anselmus comm. in ep. ad Rom. c. xii. 6.

(2) Ep. ad Ep. Gall.

(3) "Even as to what is advanced not on knowledge, but on opinion, I do not think that the moderns are in general entitled to the preference. ** If in this respect there be a difference, it is entirely in favor of the ancients." George Campbell, Diss. iv. p. 113. (4) "Sin considerar á estos Doctores mas que como sabios y filósofos, seria menester no tener gusto ni discernimiento para no admirar la extension de su doctrina, la pene

« PreviousContinue »