nomen et coniaves mea illa dilectissimo amico nostro illo pro benevolentia vel servitia tua quae circa nos impendis sed in comea facere non desinis, propterea cedimus tibi cessumque' in perpetuum esse volo, hoc est, de nostro iure in tua tradimus dominatione tradimus transferimus atque transfundimas, hoc est, manso nostro in pago Arvernico in iace illo, in villa illa, quae de alode vel de atracto ibidem vissi sumus habere, cum casis, tictis, aedificiis, adiacentiis, campis, pratis, vineis, silvis, aquis aquarumve decursibus, omnia et ex omnibus quantumcumque ad ipsus mansus aspicit aut aspicere videtur, tam inquisitum

INCIPIT ALTER CODEX.

Litteris commendatitiis,

Notum sit omnibus in Christo Iesu religiosa vita de gentibus ego quod ill. Abbati sanctisime congregationis Abba fratris nostri de illi petitionibus satisfaciens qui- vitae consortio apud nos coniunctus esse videbatur, quo niam mores vel habita ferre non valentes ad salubriora loca et sibi convenientia ei additum ad eundum. cessimus, eo duntaxat modo ut ille nobiscum absens corpore, tamen spiritu praesens sanctis orationibus coniunctus esse debeat, et fratrum nostrorum assidua ora - — Dominum pro eo cotidie interpellet. Nos enim et cuncti fratres nostri valde e

maluimus. Sed viri

eum eius minime ferre valentes, consul paterno affectu commoti, ad ea quae sui sunt corporis convenientia loca, ut diximus, adeundi concessimus. Idcirco nostrae humilitatis apices ei conscripsimus, atque subter firmavimus, ut quia apud nos aliquod temporis spatium conversare vedebatur, securus et adiutus in Domino et defensus ab omni iurgio per easdem litteras ubique in Domino securam vitam degere valeat, supplicantes omnes ad quos eum Dominus direxerit pro nostrae parvitatis memoria ipsum clementer suscipere dignetis,

In Dei nomine. Domno et fratri et in Christo filio carissimo ill. viro venerabili et Abbatum — — — indignus Episcopus in Domino sempiternam salutem. Plures mihi, carissime, transierunt dies, ex quo ve in conspectu tuae caritatis meas litterulas sive eulogiolas mittere. Sed te a sancti ill. venisse nonnisi modo cognovi. Venisse ergo te et bene valere et et pro incolomitate et prospe ritate tua in quantum valeo Domini misericordiam deprecor, quippe qui non solum ego, sed pene omnis Europa, et, ut ita dixerim, generaliter omnis Ecclesia ab oriente usque ad hoc occidentem tali cons teneatur, utpote Domini misericordiam imploret, quippe qui fidem tuam ob

-

servando et innocentiam custodiendo omnibus profuisti.. Sicut enim non sunt condignae passiones huius temporis ad futuram gloriam quae relevabitur in nobis, ita nec condigna benevolentiae officia quilibet nostrum exhibere. potest, quum videlicet multociens eis sit emolumentum tui beneficii quod erga Dominum nostrum et nos omnes fe→ cisti quam si qua sint obsequia quae tibi à nobis impendantur. Deus enim qui per Mardochaeum famulum suum Israheliticae plebis interitui medicinam et nobis per te contulit, ipse et te et nos ita huius vitae curricula concedat peragere ut illam perveniamus vitam cui nullus est finis. De cetera exposco et ultra quam valeo quaeso ut me congregationis sancti ill. quae vobis à Deo ad regendum concessa est orationibus

sicuti et nos congregationum à Deo nobis ad regendum concessarum orationibus commendaturi sumus, ut mutuis nos orationibus quasi quibusdam spiritalibus brachiis, et, ut ita dixerim, spiritalibus armis adiuvantes, et antiqui hostis insidias sive machinamenta dolosa evadere, et ad Regem nostrum Christum inculpabiles venire ipso auxiliante valeamus. Merear te sospis sospitem, felix felicem, incolomis incolomem cernere, mi carissime, et de incolomitate tua semper audire. Pax tibi à Deo.

Sumito quae misi laetus, munuscula parva,
Dulcis amice mihi, dulcis et apte nimis.
Quae sint parva licet, magna haec dilectia mittit,
Quae non compensat res sed amoris opus.
Sit tibi vita salus, sint et felicia cuncta,

Et tibi de coelis Rex Deus addat opem,
Et sic te clemens ducat per prospera mundi
Ut pes inoffenso tramite celsa petat.
Et qui in hac vita dignum con(ces)sit honorem
Hic tibi post obitum det super astra locum.

n) tum meritis magnopere venerando et à nobis cum omni studio ardentique fervore in vinculo caritatis. amabiliter amplectendo divina inspiratione protegente Abbati ill. inutilis ac vilissimus famulorum Dei famulus perennem per hanc Epistolam in Domino Iesu optat salutem. Comperiat igitur devotissima caritas vestra quia auxiliante. Domino et Apostolorum principe Petro intercedente per dis versos terrarum fines immensaque nos ac subditi nostrae Reliqua desunt

n) Virtutum.

In quo supplicamus excellentiae sanctitatis vestrae etc, ut in actis Sanctorum ordinis S. Benedicti saeculo IV. parte I. p. 748. ubi male ista assuta sunt Epistolae Ioannis IV. Papae.

Excellentissimo atque piissimo ill. Rege ill. gratia Dei Episcopus de illo oppido una cum coenobio sub quo egregius confessor ill. patronus vester in corpore requiescit. Obnixi supplicamus culmen regiminis vestri ut hos in Christo fratres nostros illos monachos de praefati congregationi sancti ovilinos ipsi probabile videntur una cum collegis eoram vestris secum litterolis exiguitatis nostrae obtutibus praesentaverint benigni recipi Christianitas vestra iubeat et vestro adiutorio fulti iter arduum quam pro reverentia beati Petri principis Apostolorum arripuerunt usque ad limina ipsius quieti perficiant, unde vobis ipse sanctus apud Deum intercessor adsistat, et in futurum mercedem vobis augeat. Et humili prece vobis deposcimus ut quod hore propria postulaverint serenitas vestra benigne recipiat et ad effectum perducere bonitas vestra iubeat; ut si Christo propitio ad nos reversi fuerint, pro vobis et statu regni vestri indesinenter orare deleclentur r te corpore et spiritu ille Samarita, id est, salvator et custus, de quo in Psalmo : Non dormitabit neque dormiet qui custodit Israhel. Uthel, quod interpretatur vigel. Adrequ Ego dormivi et cor meum vigilat. optamus- sublimissime Regis atque optantissime. Salutat

Vos affatim omnes

-

ut possis dicere: Valere in Domino vos

o sancti illius nobiscum. Ilie quamvis peccator Archiepiscopus fidens de bonitate Christi et serenitatis vestrae libens subscripsi.

Summa veneratione diligendo et nobis in amore Christi amabiliter praeferendo et in gremio Ecclesiae sano ac devoto gratuituque animo commendando atque ex totis viribus cum summo caritatis vinculo amplectendo domno spiritalique patre ill. sancta religione sedulo cuncti quidem fratres beatorum martyrum ill. et suis cum sanctis sociis proprii servuli et amatores toresque vestri prae omnibus salutemus vobis in Domino lesu Christo salutatione amabili. De cetero, piissime pater, multas vobis agimus laudes et gratias de vestra melliflua scedula pulcherrimaque munera quae modo vestra sanctitas nostra infima parvitate dignata fuit munerare. Propterea vestra comperiat almitas quia nos in uno positi, relectas vestras litteras, continuo ut eas audivimus, gratulati licet de benedictione, sed multum turbati de vestra tribulatione. Quid ergo de vobis agimus, quid facimus, quid loquimur? Dolemus, gemitum habemus, anxii sumus, consilium quaerimus; statimque in commune consensu decrevimus, sicut nos divina docet lec

tio ubi ait: Orate cuncti pro invicem, ut omnes salvemini. Nos autem repente, sicut mos est, loricam induti fidei, sumptis salutis galeam cum humilitatis spiritu, arma orationum sumsimus, ut certi Christi milites, in agonia puriter muniti, undique firmiter simul omnes venimus ordinata acie, belligerare coepimus, Iesu Christo Domino nostro pro vobis preces fundimus in Missis specialibus, in psalmodiae in canticis spiritalibus, in sacris orationibus in quantum nostra valens est parvitas pio affectui viriliter certavimus et optamus facere; ut vos Dei pietas per multa quidem lustra annorumque curricula in pace sanctae Dei Ecclesiae incolomem custodiat et post vitam aeternam istius in gloriam conlocet. Peracta omnia namque haec, ad divina veniamus eloquia, de qua haurire possimus consolatione optima. Audiamus primum Prophetam sanctissimum virum prudentissimum, psalmigraphum, humilem cytharizantem per cytharam praecepta meliflua sic nobis alloquitur: Mihi autem, ait, adhaerere Deo bonum est. In omnibus spem meam ubique ponite in Domino. Et rursum: Iacia tuum cogitatum semper in Domino, et ipse te enutriet dulciter. Idem ipse inquit: Bonum est, suave est mihi, Domine, quod humiliasti me. De quo sequitur: Bonum mihi lex oris tui super multa milia argenti et auri. Scriptum legimus quia praesens paupertas futuris divitiis compensanda sit. In can tico dicitur Annae: Dominum pauperem facit et valde di

tat;

min um.

um

humiliat pro peccatis, sed statim sublevat per misericordiam. Unde iterum psalmista cohortat nos per omnia dicens: Dominus me regit, et mihi nihil deerit, et conlocavit me in loco pascuae super refectionis aquas me Haec auscultans egregius praedicator Apostolus tuba mirabilis nostri sin - ibus mittit se in medio pulchra conectit eloquia, de qua pro loquens dic optimum et omne donum perfectum descendit à patre luDicit iterum: Omnes qui volunt pie vivere in Christo Iesu persequutionem patiuntur. Adhuc subditur : Cum enim homo exterior affligitur, tunc ille qui intus est perfecte renovatur: quia dum infirmamur corpore, potentes sumus spiritu. Salvator Christus Dominus de semetipso ait: Spiritus quidem prumptus est, caro autem infirma. Et bonae memoriae dicit Gregorius: Tunc homo perfectus est cum plenus fuerit caritate, et unde animus saepius cogitat inclemens frequenter meditat. Oramus atque optamus vobis per omnia ut Deus pacis et caritatis sanctificet vos in omnibus et integer spiritus vester, et reliqua. Quod ipse praestet.

Imminutum. Idipsum autem quod optimum habemus, quod

facultas suppetit, vobiscum libentissime impertiemus. Haec idcirco per singula studuimus scribere quia epistola superius dicta per scriptum vobis innotescere iussit de singulis, Ea vero quae subsequens exposcit sermo nostrae competunt necessitudini. Liquet namque quod sagax efficacia vestram astutiam praecellit omnium hanc legationem agentium ut superius dictum declarat affatum. Et ideo quia prae cunctis excellentius subtiliusque eandem legationem à vobis ordinari scimus, de vestra inviolabile caritate freti consilium expetimus quomodo ipsam agere debeamus, ut sicut eam penes vos habetis depositam, qualiter Episcopos vel Canonicos aut Monachos, vel quibus capitulis ab eis debeamus requirere, per ordinem cuncta celerius ad nos recurrens ostendat epistola. Illam quoque paginam quae coram Domino Imperatore et nobis omnibus lecta est cum universis generaliter data fuit licentia eundi palatio pariter cum pra petita epistola nobis mittite; et non solum ea quae nominatim expressimus, sed praebete cuncta quae huic negotio scitis esse congrua. Ita namque in omnibus erga nos agat vestra immarcescibilis caritas, sicuti per vos nostra confidat simplicitas. Hoc etenim almitati vestrae notum fieri volumus quia Domino nostro glorioso Augusto iubente die XVIIII. mensis praesentis, quae eveniet XIII. Kal. Iulias, ab omnibus suffraganeis nostris, Deo opitulante episcopale officium, licet indignus, suscepturus -ego me huic oneri minus aptum et adhuc episcopalibus officiis novit oportet esse imbuum, termino statuto differre volui. Sed quia iussione imperiale urgente non valeo, idcirco vestram sanctitatem rogo et intentissima prece efflagito, ut licet omni tempore, maxime usque praedictam diem pro nobis cum omnibus vestris Domini misericordiam exorare dignemini, ut impetratu vestro à gravidine meorum delictorum merear leviari, et adnitentibus orationibus dignetur mihi Dominus Iesus Christus intellectum sensumque praebere qualiter ad dignitatem tanti honoris, quamvis im meritus, valeam competenter accedere.