quod hoc non suae voluntatis, nec conscientiae fuisset, quod servus eius tale factum commisisset, et sit absolutus. Tubemus quoque, ut propter nullam districtionem, quam nos facere iubemus, pro quibuslibet caussis servi non mittantur in districtionem; sed per Missos nostros vel dominos eorum, aut illorum Advocatos ipsi servi distringantur, ut ipsi sicut lex iubet 7), rationem pro servis reddant, utrum culpabiles sint, an non, Ipsi vero domini distringant et inquirant servos suos, sicut ipsos amant, 1. 56. 7 FORM, Petre te appellat Martinus, quod Donatus tuus servus fecit iniuriam ad Mariam suam mundoaldam. De torto. Si dixerit liber est, aut est servus dicat appellator Martino hoc te appellat Martinus, quod Donatus tuus servus fecit sibi unam plagam in capsum. Non tibi respondeo, quod Petrus vendidit mihi per ipsum malum., Ank probet, aut respondeat. Si dixerit, quod servus est fugitivus, vadat eum quaerere. XXVII. Si quis m) ad mallum legibus mannitus fuerit, et non venerit, si eum somnis non detinuerit, solid, XV. calpabilis iudicetur. Si ad secundam et tertiam vicem, si militer. Si autem ad quartam venire contemserit, possessio eius in bannum mittatur, donec veniat, et de qua re interpellatus fuerit, iustitiam faciat. Si autem infra annum non venerit, de rebus eius, quae in bannum missae sunt, Rex interrogetur, et quicquid exinde indicaverit, fiat, Prima mannitio sit super VII. noctes: secunda super noctes XIV. Tertia super noctes XXI. Quarta super noctes XLII. Similiter de beneficio hominis, si forte res proprias non habuerit, mittatur in bannum, usque dum Rex interrogetur n). Capitul. IV. a. 803. c. 5. II. 43. 1. : IS XXVIII. Ut sacramenta, quae ad palatium fuerint arramita, in palatio finiantur et si sacramentales cum ipso venire noluerint, iussione dominica, aut sigillo, vel indit, cio, ad palatium venire cogantur o). Capitul. II. a. Sog. c. 14. II. 55. 20. XXIX. Si quis liber super Missum dominicum cum collecta et armis venerit, et missaticum illi iniunctum contradixerit, aut contradicere voluerit, et hoc ei approbatum fuerit, quod sciens esse Missum dominicum, ad resisten-, dum venisset, de vita componat p): et si negaverit, cum XII, sacramentalibus suis se idoneum faciat; et pro eo quod cum collecta contra Missum dominicum armatus venerit ad resistendum, bannum dominicum componat. Domnus Imperator de suis Vassis iudicavit. hoc fecerit, disciplinae corporali subiaceat. III. c. 64. I. 15. 3. Simili modo Capitul. Lib. 1. FORM. Petre te appellat Martinus, qui est Advocatus de parte Publica, quod tu venisti cum collecta et armis te sciente super Missum Imperatoris, et contradixisti missaticum illi, quod erat sibi commendatum. 1.. Capitula de Exercitalibus. XXX. Si quis q) domum alienam cuilibet fregerit, quicquid exinde per virtutem abstulerit, aut rapuerit, aut. faratus fuerit, secundum legem et euuam illi, cuius domus fuerit fracta aut expoliata, in triplo componat, et insuper bannum dominicum solvat. Si servas hoc fecerit, sententiam superiorem accipiat, et insuper secundum legem componat. Ibid. c. 65. 1. 14. 9. .I XXXI. Si quis liber homo r) aliquod damnum cuilibet fecerit, pro quo plenam compositionem facere non valeat, semetipsum inwadiare studeat, usque dum plenam compositionem adimpleat. Ibid. I. 14. ro. 'XXXII. Si quis messem, aut annonam in hoste super bannum dominicum rapuerit, aut furatus fuerit, vel paverit, aut cum caballis vastaverit, aestimato damno secundam legem in triplo componat. Et si liber homo hoc fecerit, bannum dominicum pro hac re componere cogatur: servus vero secundum legem triplum componat, damnum in loco restituat, et pro banno disciplinae corporali subiaceat, Ibid, 66. I. 14. 11. C XXXII. Si quaelibet persona s) de hoc quoque in terpellata fuerit, aut praesentialiter emendet, aut sacramen tum reddat solus, quod nec ipse fecerit, nec vere qui fecisset, sciat, Accusator vero prius iuret, quod non eum inste se sciente interpellasset. I. 14. 12. XXXIV. De his vero personis, quae longe a Palatio quasi in via remanserint, exspectantes Seniorem suum, et depraedationes fecerint, Comes, aut Minister eius quicquid contra legem fecerint, absque ulla excusatione emendare faciat. Si vero de iniustitia contendere voluerint, constringant, aut velint vel nolint, ut iustitiam faciant. Si vero quisquam in sua superbia adeo contenderit, ut ibidem interfectus sit, incompositus iaceat; et neque Senior, neque propinquus eius pro hoc ullam faidam portet, aut commotionem هذاء q) Un. Cod. Si quis in expedi-s) Un. Cod. addit: - tione: * ») Un. Cod addit in eadem expeditione. expeditione. de eadem faciat; et si fecerit, nobis et populo nostro inimicustean notetur. XXXV. Quicunque liber homo in hoste bannitus fuer rit et venire contemserit, plenum heribannum componat, (sel cundum legem Francorum t), id est LX. solidos solvat; aut si non habuerit unde illam summam persolvat, semet ipsum per wadiam in servitio Principis tradat, donec per tempora ipsum bannum ab eo fiat persolutum, et tunc iterum ad statum suae libertatis revertatur. Et si ille homo, qui propter heribannum in servitio se tradiderit, et in servitio illo defunctus fuerit, heredes eius hereditatem, quae ad illos pertinet, non perdant; nec de libertate, nec de ipso heribanno obnoxii fiant. lbid. c. 67. Capitul. II. a. 812. c. I. I. 14. 13, XXXVI. Ut nullus homo in placitum Centenarii, neque ad mortem, neque ad libertatem suam amittendam, aut res reddendas, vel mancipia iudicetur: sed ea omnia in, praesentia Comitum vel Missorum nostrorum iudicentur., Capitul. III. a. 812. c. 4. 11. 52. 3. XXXVII. Omnis controversia coram Centenariis dif-1 finiri potest, excepta redhibitione rerum immobilium, et, mancipiorum, quae non potest diffiniri nisi coram Comite. Capitul. Lib. IV. c. 26. II. 52. 10. *1 XXXVIII. Omnia sacramenta in Ecclesiis, aut super reliquias Sanctorum iurentur. Et quae in Ecclesia iuranda sunt, cum VI, electis, aut sibi XII. esse debeant, quales potuerint legibus invenire. Et sic iuret: Sic illum Deus adiuvet et Sancti, quorum reliquiae istae sunt, ut inde veritatem dicat u). Capitul. IV. a. 803. c. 10., Capitul. Lib. VI. c. 214. II. 55. 21. XXXIX. Ut infantes, qui sine rationabili aetate sunt, non cogantur iurare, sicut Gundebada lege viventes faciunt. Et qui semel periuratus fuerit, nec testis sit postea, nec ad sacramentum accedat, nec in sua caussa vel alterius iurator existat v). II. 55. 22. XL. Ut infantulae puerilis aetatis non velentur, antequam eligere sciant, quid velint, salva canonica auctoritate w).> Capitul. I. a. 805. c. 14. III. 1. 6. XLI. Ut nec uxor a viro dimissa alium accipiat virum, vivente viro: nec vir aliam accipiat uxorem, vivente priore) uxore. Capitul. I. inc. anni c. 22. *) Desunt ista in uno Cod. 590 XLII. Ut iudices ieiuni caussas audiant et discernar XLI. Ut Episcopi, Abbates et Comites, et quique potentiores, si caussam inter se habuerint, et pacificare se noluerint, ad nostram iubeantur venire praesentiam, ne que eorum contentio alicubi iudicetur, nec propter hoc pauperum et minus potentum iustitiae remaneant. Neque ul Jus Comes Palatii nostri potentiorum caussas, jassione, finire praesumat: sed tantum pauperum et minus potentum ad iustitias faciendas se sciat esse constitutum, ut in omnibus caussis pro illis rationem reddere possint. Capitul. III. a. 812. c. 2. II. 45. 1. sine nostra XLIV, De latronibus ita praecipimus observandum, at pro prima culpa x) non moriatur, sed oculum perdat. De secunda, nasus ei scapelletur. De tertia vero, si se non emendaverit, moriatur. Capitul. a. 779. c. 25. I. 25. 61. in XLV. De illis hominibus, qui propter eorum culpas ad mortem fuerint iudicati, et postea vita eis concessa fuerit, si ipsi iustitiam ab aliis, aut alii ab eis quaerere voluerint, aequale iudicium inter eos terminetur. Primum enim omnium y) de illis caussis, pro quibus iudicati fuerint ad mortem, nullam postea repetitionem facere possunt z, quod omnes res publico sunt revocatae. Et si aliquid postmodum, postquam suae secundum iudicium Francorum, eis vita concessa est, cum iustitia acquirere potuerint, sqa libertate teneant, et defendant secundum legem. in testimonio non suscipiantur, nec inter Scabinos ad legem iudicandam locum teneant. Et si sacramentum eis aliquod iudicatum fuerit, quod iurare debeant, si aliquis ipsum sacramentum falsum dicere voluerit, cum armis contendant. Capitul I. a. 809. c. 3o. 1..35. I. FORM. in Sed gam in capite. Non tibi respondeo, quia tu fuisti iudicatus post ad Petre te appellat Martinus, quod tu fecisti sibi unam plamortem. Aut probet, aut respondeat. Si dixerit: iudicatus fui að mortem, sed mihi fuit vita concessa. Probet, aut taceat. Petre te appellat Martinus, quod tu occidisti Donatum suum servum ministerialem. Et tu post fecisti illud malum. sum iudicatus post ad mortem. tibi Non tibi respondeo, quia ego Si dixerit qui appellatus est: fuit mihi vita concessa; sed si tu divita concessa, et post illud malum mihi fecisti, Si dixerit, qui appellat; cis, quod ego fecissem tibi malum ipsum, postquam fuit mihi vita concessa de torto. Petre te appellat Martinus, quod ipse habet cerprobet. tam suspicionem, quod tu fuisti fur de tanto suo mobili, quod va A Co Codd. per primam vicem. y) Un. Cod. iustitiam ab aliis quaerere voluerint, aut alii ab eis, de aliquibus commissis ante iudicium mortis, ae Probet. lebat solid. C. Non tibi respondeo, quia pro ipsa mobilia fuí iudicatus ad mortem. Petre te appellat Martinus, quod tu fecisti inilu riam ad Mariam suam mundoaldam, De torto. Si voluerit dicere, quod falsum sit sacramentum, quod debet iurare, faciat pugnam cum armis. XLVI. Si alicui homini post iudicium Scabinorum fuerit vita concessa, et ipse postmodum aliquod malum perpetraverit, et iustitiam reddere noluerit, dicendo quod mor tuus sit, et ideo iustitiam reddere non debeat, statutum est, at superius iudicium sustineat, quod antea sustinere debuit. Et si aliquis adversus eum aliquod malum fecerit, secundum aequitatis ordinem, licentiam habeat suam iustitiam requirendi de caussis perpetratis, postquam ad mor tem iudicatus est. De praeteritis vero maneat, sicut supra iudicatum est. Ibid. c.31. I. 35. 2. FORM. Petre te appellat Martinus, quod tu occidistí patrem suum. Non tibi respondeo, quia ego sum mortuus. Petre te appellat Martinus, quod tu tenes sibi malo ordine terram in tali loco. Ipsa terra mea propria est. Quid tibi pertinet? Imperator mihi fecit per praecep tum. Et quid pertinuit ad Imperatorem? Ego fui iudicatus ad mor tem, et totae meae res venerunt ad Publicum. Potes tu probare i quod tu, postquam Imperator tibi dedit infra hoc, quod tu fuisti iudicatus ad mortem, et quod tu, antequam tu fuisses iudicatus ad mor tem, et quod pater tuus per XXX. annos possessam habeatis. (XLVII.) De latrone forbannito, si liber homo snsceperit, XV. sol. componat; et si servus, CXX. ictuum percussionibus vapuletur a). Capitul. Lib. III. c. 49. 1. 25. 62. XLVII. Ut Comes qui latronem in forbanno miserit vicinis suis, et aliis Comitibus notum faciat, eundem latronem a se forbannitum esse, ut illi eum non recipiant. Ca pitul. I. a. 809. c. 32. I. 25. 63. XLVIII. Ut quandocunque testes ad rem quamlibet discutiendam quaerendi aut eligendi sunt a Misso nostro et Comite b), in quorum ministerio de re qualicunque agendum est, tales eligantur, quales meliores inveniri in ipso pago possunt. Et non liceat litigatoribus per praemia falsos testes adhibere, sicut hactenus fieri solebat. Capitul III. a. 812. c. 3. II. 51. 5. XLIX. Ut nullus alius de liberis hominibus ad placitum vel ad mallum venire cogatur, exceptis Scabinis, et Vassis Comitum, nisi ille qui caussam suam quaerit, aut si alter illi quaerere debeat, et ille qui respondet. Capitul II. a. 8og. c. 5. II. 42. I. L. Üt testes ad testimonium dicendum praemio non ducantur; et nullus testimonium dicat, aut sacramentum ༩༣ ༣, j ༈ ༣ a) Hoc caput in aliis editioni- b) Al. Codd. aut Comite. bus deest. J |