Page images
PDF
EPUB

CODEX VERONENSIS

QUATTUOR EUANGELIA

ANTE HIERONYMUM LATINE TRANSLATA

ERUTA E CODICE

SCRIPTO UT VIDETUR SAECULO QUARTO VEL QUINTO
IN BIBLIOTHECA EPISCOPALI VERONENSI ASSERVATO
ET EX JOSEPHI BLANCHINI EDITIONE PRINCIPE

DENUO EDIDIT

J. BELSHEIM.

O

PRAGAE.

SUMPTIBUS REGIAE SOCIETATIS SCIENTIARUM BOHEMICAE.
TYPIS OFFICINAE DR. ED. GRÉGR A SYN.

1904.

EXCHANGE

Praefatio.

Codicem peruetustum in bibliotheca episcopali Veronensi asseruatum, qui quattuor euangelia Latine ante Hieronymum translata continet, magni momenti in quaestionibus, quae ad textum Noui Testamenti pertinent, criticis esse, omnes huius studii periti cognouerunt. Hic codex primum editus erat in corpore euangelico, quod Euangeliarium quadruplex inscriptum, Jos. Blanchinus Romae 1749 edidit, deinde in Patrologiae cursum completum, quem edidit J. P. Migne Parisiis 1845 (tom. XII), receptus est. Quod Euangeliarium quadruplex opus grande, quippe quod etiam quattuor euangelia e codice Vercellensi, eadem e codice Brixiano, praeterea euangelium Matthaei e codice Corbeiensi contineat, quum rarum sit, iam per multos annos hoc codices denuo pernoscere, et si fieri posset, editiones eorum publico usui commodiores parare concupiui, ad quod etiam praeceptor et amicus meus Professor Carolus Paulus Caspari, uir doctissimus, anno 1892 defunctus, me saepe cohortatus est.

Quod mihi cum proposuissem, codicem Corbeiensem, olim in bibliotheca quadam Parisiensi, nunc in bibliotheca imperiali Petropolitana asseruatum, 1881, et codicem Vercellensem 1894 edidi, utrumque tali ornatu formaque, ut aditus omnibus facilis esset.

Deinde cum in Italia peregrinans Veronae aliquot dies autumnis 1889 et 1895 commorarer, codicem Veronensem in bibliotheca episcopali perlegere, quatenus legi potuit, et cum textu a J. P. Migne 1845 edito, conferre conatus sum.

Codex Veronensis nunc 381 folia 29 cm alta, 23 cm lata continet. Scriptus est in membrana purpurea litteris uncialibus pulchris rotundisque, scriptione continua, tinctura argentea. Paginae binas columnas habent; columnae octonos denos uersus. Primae columnae sin

M17538

gulorum euangeliorum, dein „pater noster" (Mt. 6, 9-13; Lc. 11, 2-4), nomina „deus“, „dominus", „Jesus Christus", „Spiritus sanctus" (compendiose constanter scripta: dns, ihs, Xps, sps sc) tinctura aurea distincta sunt. Multis foliis nunc deperditis exstant plures lacunae : Mt. 1, 1-11; 15, 12-22; 23, 18-27; Jo. 7, 44-53; Lc. 19, 26-21, 29; Mr. 13, 9-18; 13, 24-16, 20. Compluribus locis singuli uersus aut omissi sunt aut euanuerunt.

Periti uiri omnes codicem Veronensem in Africa saeculo quarto uel quinto scriptum esse existimant. Codex hic etiam sectiones Ammonii et canones Eusebii habet, quae tamen huic editioni addere, non uisum est.

Multa sunt quae translationem, hoc codice conseruatam, antiquam et antehieronymianam certe probant:

1. Quattuor euangelia habentur eo ordine disposita, quem Tertullianus secutus est: Matthaeus, Johannes, Lucas, Marcus.

2. Scriptio et orthographia antiqua et uulgaris est: b pro v et v pro b: Mt. 7, 23 nobi; 7, 25 plubia; 8, 20 fobeas; 9, 8 honorificaberunt; 11, 30 suabe; 19, 30 nobissimi; 21, 1 benissent; 21, 5 nobellum; 23, 39 benit; 24, 22 brebiabuntur; 24, 38 dilubium; 25, 21, 23 bone serbe; 25, 34 benite; 26, 17 bis; 26, 29 nobum; 27, 15 consueberat; Joh. 2, 7 impleberunt; 2, 10 serbasti; 4, 12 uibit; 6, 50 manducaberit; 9, 16 obserbat; 11, 24 nobissimo die; 12, 26 ministraberit; 13, 8 labero; 13, 10 labet; 13, 38 cantauit; 14, 10 uerua; 14, 23 seruauit; 15, 20 seruaberunt; Lc. 1, 59 die octaba; 7, 5 aedificabit; 7, 27 praeparauit; 8, 22 leuaberunt; 9, 32 grabati; 10, 10 intraberitis; 12, 38 iubebit; 16, 6 uathos; 22, 39 olibeti; 24, 42 fabo; Mr. 4, 18 beruum; 10, 20 obseruabi; 12, 37 liuenter; 13, 20 brebiasset, brebiabuntur pl. - Littera h uel omissa uel addlta: Mt. 21, 21 aesitaberitis; 23, 4 umeros; 25, 33 aedos; 25, 36 ospes; Joh. 2, 8 aurite; 13, 22 esitantes; Lc. 1, 10 ora; 2, 24 ostiam; 13, 19 ortum; Mr. 11, 23 aesitauerit; Mt. 7, 26 harenam; 27, 48 harundini; Joh. 16, 7 habiero; Lc. 9, 56 habierunt, pl.

Ablatiuus pro accusatiuo: Mt. 8, 33 uenientes in ciuitate; 21, 31 fecit patris uoluntate; Joh. 2, 13 ascendit Jesus in Hierosolymis; 7, 14 ascendit Jesus in templo; Lc. 1, 27 ad uirgine Maria; 3,9 igne mittetur; 4, 2 agebatur in deserto; 6, 12 exiit in monte; 9, 28 ascendit in monte; 9, 44 traditur in manibus; 10, 8 quacumque ciuitate intraueritis; 12, 11 ducent uos in synagogis ; 15, 22 date anulum in manu; 21, 37 auocabitur in monte; 23, 42 ueniens in regno tuo;

V

Mr. 1, 12 expulit illum in deserto; 6, 45 ascendere in nauicula; 9, 30 tradetur in manibus pl.

Accusatiuus pro ablatiuo: Mt. 9, 6 habet potestatem in terram; 25, 44 in carcerem; Joh. 3, 14 exaltauit serpentem in solitudinem; 7, 9 remansit ipse in Galilaeam; 7, 11 quaerebant eum in diem festum; 7, 22 ex Moysen; 11, 31 cum eam; 11, 52 pro gentem; 19, 31 remanerent in crucem; 21, 8 a terram; Lc. 1, 8 fungeretur in ordinem; 1, 74 de manus; 2, 41 ibant... in diem solemni; 13, 6 plantatam in uineam; 24, 13 ab Hierusalem; Mr. 8, 38 uenerit in gloriam; 9, 32 quid in uiam tractabatis; 10, 37 sedeamus in gloriam tuam; 10, 52 sequebatur eum in uiam; 12, 32 bene dixisti ueritatem pl.

[ocr errors]

in

3. Lectiones multae et additamenta propria translationum antehieronymianarum; Mt. 19, 12 spadones (ter, vlg. eunuchi): 20, 28 add. uos autem quaeritis de pusillo crescere et de minore maiores esse. Intrantes autem et rogati ad cenam nolite recumbere in locis eminentioribus, ne forte clarior superueniat, et accedens qui ad cenam uocauit te, dicat tibi: adhuc deorsum accede et confundaris. Si autem in loco inferiori recubueris, et superuenerit humilior te, dicet tibi qui ad cenam uocauit te: accede adhuc sursum, et erit hoc tibi utilius; 24, 36 add. nec filius (cf. Mr. 13, 32); 25, 1 add. et sponsae; 26, 53 XII milia legiones angelorum; 27, 9 omiss. nomen Jeremias; Joh. 2, 3 add. quoniam finitum erat uinum nuptiarum; 3, 6 add. quoniam de carne natum est; 11, 4 claritate (vlg. gloria); Lc. 2, 1. 2 profiteretur, professio (vlg. describeretur, descriptio); 7, 16 add. in bono; 11, 1, 4 in Pater noster" add. (sicut Mt. 6, 9-13); 12, 19 omiss. requiesce, comede, bibe; 13, 8 cophinum stercoris; 24, 51 omiss. et ferebatur in caelum. Mr. 6, 3 fabri filius; 9, 45. 47 morientur; 9, 49 salem. Porro: Mt. 21, 33 seq. Mr. 12, 1 seq. coloni (vlg. agricolae); hic mundus (in nominatiuo et in casubus obliquis passim: cotidianum Mt. 6, 11; Lc. 11, 8; cotidie Lc. 16. 19 absconso passim ; occansione passim; thensaurus passim.

"

Fortasse tantummodo huius codicis et aliqua ex parte codicis. Vercellensis propriae sunt aliquot lectiones et additamenta: Mt. 1, 17 add. omnes itaque generationes ab Abraham usque in aduentum Christi generationes sunt XLII; 6, 30 ignem (vlg. clibanum), 26, 28 aeterni testamenti; Joh. 1, 23 omiss. sicut dixit Eseias propheta; 2, 7 omiss. metretas; 5, 2 omiss. est autem Hierosolymis; 7, 5 necque enim fratres eius credebant tunc in eum 8, 34 omiss. peccati; Le. 1, 3 add. et spiritu sancto; 3, 10 add. ut uiuamus; 5, 10 ho

« PreviousContinue »