testimonium hoc de filio dei nobis conferat, et ad quid conducat. Illud, inquit, commodi habet, quod pollicetur nobis vitam aeternam.

Et haec in filio eius est.) Notanter dicit: In filio eius. Unicum enim medium est Iesus Christus filius dei, quo generi humano coelestis pater placatur, ac reconciliatur, quemadmodum vox patris coelitus testatur, Matth. 3.

Qui habet filium, habet vitam; qui non habet filium dei, vitam non habet.) Hoc est, quisquis illi unice credit, et tanquam unico mediatori innititur, vitam habet aeternam ; qui vero illi non fidit, vita carebit aeterna. Brevia sunt haec, sed luce clariora, testantia unicum esse medium inter deum et hominem Iesum Christum, illumque nostrum fore, non manducatione aut esu carnis eius substantiali, carnali, ac reali, sed per fidem.

Haec scripsi vobis, qui creditis etc.) Epilogus epistolae esse videtur universalis, quo non solum omnia quae per totam epistolam disputavit, ordine repetit, sed et causam scriptae epistolae quoque reddit. Nempe, ut credentes in Iesum Christum confirmet, certosque de salute reddat. Et hoc propter impios impostores antichristos, qui praedicationem Christi puram et simplicem iam iam obscurare coeperant. Ne illos audiant, seque a vero abducere patiantur fideliter monet, sed ut credere pergant in nomen Iesu Christi filii dei, adhortatur.

Et haec est fiducia quam habemus apud eum.) Quod supra de intercessore et advocato Christo apud deum unico disseruit, hic repetit; certosque esse ait de divina voluntate, et quod venientium ad se neminem reiiciat deus, sed petentes omnes exaudiat. Modo

Secundum voluntatem eius petierimus.) Hoc est, saluti aeternae non adversa, et omnia per Iesum Christum. Non enim nisi sancta et bona suis, dat deus, nec illa etiam nisi propter Christum filium eius. Quicquid enim petieritis patrem meum, inquit Christus, dabit vobis. Secundum itaque commodum in Christo nobis collatum, Evangelista hic exponit, nempe patrem petentes in nomine eius exauditurum.

Et si scimus quod audit nos quicquid petierimus, scimus etc.) Non solum exaudire, sed et petita quoque praestare dicit. Quae si non praestat, indicium esse certum, secundum voluntatem eius non esse petita. Atque ita anapodoton, hoc est, sententia inabsoluta resarcita est.

Si quis viderit fratrem suum peccare peccatum non ad mortem etc. Est peccatum ad mortem etc.) Ab exemplo demonstrare videtur quid secundum voluntatem dei, aut secus petere dicatur. Peccata numero triplicia sunt: Originale dicitur, malum omnibus hominibus a natura innatum, propter quod homo nec deum aestimat, nec proximum amat, sed sui solius studiosus est. Actuale vero dicitur in quod homo per infirmitatem carnis victus labascit; interim tamen deum non reiicit, aut veritatem eius contemnit, nec illi reclamat. Pro huiusmodi homine inquit, orans, vitam impetrabis ei apud deum, quod scilicet per poenitentiam resurgat, vitamque in melius mutet. Est et peccatum ad mortem, quod haud aliud esse dicimus quam perfidiam, aut incredulitatem, a Christo appellatum peccatum in spiritum sanctum. Pro quo ut roges

340

IN I. EPIST, IOANNIS. CAP. V.

deum, frustraneum esse dicit apostolus, quod nihil precibus tuis apud deum pro perfido et impio effusis, efficies.

་

Scimus quod omnis qui ex deo natus est, non peccat.) De quo hic loquatur peccato expositione subiecta exponit Apostolus. Nempe de peccato ad mortem, hoc est, de perfidia et incredulitate. Peccamus enim omnes, et in multis offendimus omnes, sed piorum delicta non solum purgantur fide, sed fide etiam sese custodiunt, ne malus ille daemon eos attingat, hoc est, vincat, et supprimat. Miosis enim est in verbo Tangere. Et hic refricat quae supra cap. 3. dixit. Scimus quod ex deo sumus, et mundus totus in malo constitutus est.) Cur diabolus eos non tangat, hoc est, vincat et superet, causam reddere videtur: Quia ex deo, inquit, sumus. Daemonem non solum non admittimus, sed ne audimus quidem, sed divina et quae dei sunt spectamus. Contra mundus plane terrena, sathanam, et quae eius sunt, sectatur. Hortatur itaque, ut cuius sint filii, meminerint, nempe dei. Mundum igitur et principem eius non modo non sequantur, sed ne audiant etiam. Quod supra de mundo capite 2. dixit, hic repetit.

Scimus autem quod filius dei venit et dedit nobis mentem, ut cognoscamus etc.) Quod de Christi incarnatione ac fide eius non modo cap. 4. sed et tota epistola disputavit, hic summatim resumens dicit, Christum in carnem venisse, per quem vita aeterna mundo contingit, eisque sensum aperuisse, ita ut verum huius dei filium esse cognoscant, credant et confiteantur.

Filioli, cavete vobis a simulacris.) Appendix, et admonitio succincta et brevis est, sed efficax de simulacris vitandis. Per simulacra omne quod ad simulacrorum cultum facit, hic intelligit apostolus. Monet itaque in fide vera, deique cognitione unius edoctos, ut non modo pseudapostolos impostores, sed omne hoc caveant, quod a cognitione dei et Christi eius vera avocare et abstrahere potest.