Page images
PDF
EPUB

IN QUA

DE CAUSIS ET RATIONE NOVAE EDITIONIS CURANDAE

DISSERITUR

CAPUT I.

Sanctus Bonaventura DOCTOR SERAPHICUS

seu

causa remota proximae editionis ejusdem operum.

I.

Bonaventura Balneoregiensis patria, natione Italus, professione monachus, Alexandri Halensis discipulus, Universitatis Parisiensis doctor, S. Thomae Aquinatis et S. Ludovici Francorum regis amicus, Ordinis Minorum Lector theologiae et Generalis Minister, concionator ad clerum et ad populum celeberrimus, sacrosanctae Romanae Ecclesiae episcopus cardinalis, albo Sanctorum adscriptus, Doctor universalis Ecclesiae rite institutus atque Seraphicus Doctor antonomastice appellatus, tot habet suorum meritorum et ingenii distincta praeconia, eaque maxima, quot illa sunt quae recensui distincte, si id tantum excipias quod ejus refert originem atque nativitatem. Fuit namque monachus, sed regulam austeriorem professus, suaeque professionis observantissimus custos; Alexandri Halensis discipulus, sed quem reverentia in magistrum, et hujus scientiae profunditas, irrefragabilis doctrina,

fama latissima, ac summa discipulo elogia tributa, quam plurimum commendant. Universitatis Parisiensis doctor, sed quem nescias, an sua eruditio et auditorum frequentia, vel ipsius sapientia et discipulorum celebritas magis extulerint celebremque reddiderint; aut major sit claritas qua docuit obstrusa, vel doctrinae puritas ac utilitas, quae omnibus profuit, quaeque vel ab ipsis sui temporis in theologia magistris ut authentica habebatur. Amicus sanctorum Thomae Aquinatis et Ludovici regis, sed ejusmodi amicitiae, qua certum sit utrimque utilitas magna ac perpetua laus, incertum vero quis inde magis profecerit, cum merita sanctorum nostris viribus metiri nequeamus. Sui Ordinis Lector sacrae theologiae et Generalis Minister, sed qui discipulos docuit scientiam cum pietate conjungere, utramque veluti in eorum animos et scripta transfudit, studia literarum celebriora ac utiliora reddidit; et qua Generalis novis illa ordinationibus promovit, Ordinem sibi concreditum summa prudentia et charitate rexit, sapientissimus legibus communivit, irrepentes abusus extirpavit, acerrimos illius adversarios dejecit, magnis et asperis itineribus Ordinis provincias et coenobia obivit atque lustravit in Italia, Gallia, Germania, Hispania, Flandria, et forte etiam in Anglia (1); cultum gloriosae Virginis Mariae ampliavit, atque alia tam multa praestitit in bonum totius Ordinis Minoritici, ut merito post S. Franciscum alter illius parens haberi debeat. Concionator fuit tantae celebritatis, ut, synchroni auctoris testimonio, in ejus praesentia ubique terrarum omnis lingua sileret (2). Sanctae Romanae Ecclesiae episcopus cardinalis, eo successu in illius bonum et incrementum adlaboravit, ut ejus mors moerore affecerit universos, atque ipse Summus Pontifex beatus Gregorius X publice testatus fuerit, ex illius obitu Ecclesiam Dei inaestimabile

(1) An Bonaventura et apud Anglos peregrinatus fuerit, alibi discutiemus.

(2) Franciscus Fabrianensis in parvo suo Chronico, ubi agit de Ministris Generalibus Ordinis Minorum, a P. Jo. Hyacintho Sbaralea in Supplem. ad scriptores trium Ordinum S. Francisci, pag. 143, col. 1, Rom. edit., relatus.

damnum fuisse perpessam (1). Sanctus est, sed tantarum gratiarum naturalium et supernaturalium copia interius in mente exteriusque in actibus repletus, ut quicumque eum viderent, ipsius amore incontinenti caperentur ex corde (2), ac vivus et mortuus miraculis fulgens, numquam cessarit ipsum invocantibus opem ferre et miracula patrare vel nostris hisce temporibus (3). Universalis Ecclesiae Doctor, sed cujus scripta, non unius aut alterius partis, sed universae penitus orthodoxae traditionis et catholicae doctrinae transmittendae medium, magno semper Ecclesiae usui fuerint ad perdifficilia explicanda dilucide, illustrandam catholicam veritatem, errores et haereses profligandas (4). Doctor tandem Seraphicus antonomastice appellatus, quia lucem cum ardore, ignem cum lumine, cognitionem cum amore, doctrinam cum charitate, scientiam cum sapientia ita conjunxit et in sua scripta refudit, ut Summus Pontifex Sixtus IV dicere non dubitarit, Spiritum Sanctum in eo locutum videri (5).

Haec singula, candide lector, si seorsim ab aliis spectaveris, hominem suspicies minime communem, sed revera insignem, ac toties tibi occurrentem, quot illa sunt quae recensui distincte. Si autem haec omnia simul in uno collecta homine perpenderis, summum argues ingenium, nulli prorsus secundum, ac virum coelitus datum, Minorum Ordini fulcimentum ac decus praecipuum, scholis omnibus theologicis, philosophicis, asceticis ducem tutissimum et praeclarum, christifidelibus patronum fidissimum, universae Ecclesiae Doctorem mirabilem (6), omni denique hominum ge

(1) Dominus Papa allocutus est Concilium dicens, quomodo Ecclesia Dei inaestimabile damnum perpessa fuerat ex obitu fratris Bonaventurae Albanensis episcopi, et mandavit omnibus praelatis et omnibus presbyteris per totum mundum ut quilibet eorum unam Missam deberet cantare pro anima ipsius. Tom. 14 Concil. Labb. col. 506, edit. Coletanae.

(2) Ibidem col. 500.

[ocr errors]

(3) Quae collegimus et colligemus, in Vita Seraphici Doctoris a nobis redigenda narrabimus. (4) Breviarium Romano-Seraphicum, die 14 Julii.

(5) Bulla Canonizationis S. Bonav. Superna coelestis patria.

(6) Breviarium Romano-Seraphicum, die 14 Julii.

neri honorem et gloriam (1), qua vel una, caeteris deficientibus, cohonestaretur plurimum humana societas, et saeculo decimotertio posteriora hucusque elapsa, quod multum invideant, satis haberent. Ast divina gestum est providentia, ut saeculum illud prae-clarissimorum virorum facinorumque,praedives, sapientiae flumina -emittens, ac sanctitatis emicans prodigiis, non unum tantum dederit summum ingenium, sed duo aeque summa, Thomam videlicet Aquinatem et Bonaventuram Balneoregiensem, Italos ambos, qui, vitam regularem duorum Ordinum professi, quos nuper mater Ecclesia ut geminos partus in lucem ediderat, utrumque ab adversariorum calumniis Ordinem vindicarunt, eamque amicitiam, quae in utroque parente Dominico et Francisco praecesserat, inter sese -renovantes, summa necessitudine conjuncti fuerunt. Ambo summis usi magistris, ambo doctoris Parisiensis lauream iisdem in circumstantiis adepti, ambo ad Concilium Lugdunense vocati, ambo sancti, ambo doctores Ecclesiae, eodem anno ambo diem obierunt supremum, unde et utriusque hoc anno centenaria solemnitas, ab eorum obitu sexta recurrit. Missis pro nunc quae ad Doctorem Angelicum spectant, de quo alibi fusius cum de ejus cum Bonaventurianae doctrinae similitudine et utriusque differentia disseremus (2), missis etiam quae ad S. Bonaventuram spectant, superius per summa capita enumeratis et alibi plene tractandis (3); ex his omnibus unum tantum deligimus quod obiter percurramus, Doctorem nempe Seraphicum. Nec enim nobis propositum est, quae duo haec includunt, penitus exhauriendi, sed aliquid tantum delibare statuimus, ad causam proximae editionis S. Bonaventurae operum remotiorem, de qua hic sermo est, adstruendam. Haec porro causa est ipsius doctrinae excellentia quae a duobus illis terminis, Doctor Seraphicus, indicatur.

[ocr errors]

(1) Bulla Sixti IV, Superna.

(2) In Vita S. Bonaventurae a nobis digerenda.

(3) Ibid.

II.

Equidem si Doctorem seorsim a Seraphico intueor, multi mihi occurrunt praeclarissimi Doctores, qui agmina discipulorum ducunt ad fontes sapientiae et ad bella instruunt contra veritatis osores, inter quos eminere video Augustinum Hipponensem episcopum, atque Thomam Aquinatem, quorum doctrinae generaliores characteres cum generalioribus doctrinae Bonaventurianae characteribus conveniunt. Mitto igitur quod haec valde excellat, quia minime privati doctoris sit doctrina, sed ejus qui albo sanctorum Ecclesiae Doctorum accensitus, horum auctoritate magisterii in Ecclesia fruatur, unaque cum iis medium efficiat praecipuum, quo venerandae traditionis ecclesiasticae thesaurus, cujus ipse interpres agnoscitur fidelissimus, ad nos mittitur, ad extrema usque tempora summa diligentia servandus: unde ipse una cum ceteris Ecclesiae Doctoribus, in synodis potissimum Oecumenicis consulendus, ut quam fert traditionis universalis consensus, circa fidei et morum quaestiones definiendas, sententia eruatur. Mitto quod ejus doctrina perdifficiles et multis obscuritatibus involutae quaestiones, magna argumentorum copia, via et ordine, enucleate et dilucide explicantur, fidei catholicae veritas illustratur, perniciosi errores et profanae haereses profligantur (1). Silentio pariter obvolvo quod revera ipsius doctrina magno fuerit usui Concilio Lugdunensi secundo ad Graecorum schisma tollendum, orientalesque nationes ad Apostolicae Sedis obedientiam, unitatem, communionemque reducendas, proindeque dignus habitus fuerit, quem Graeci Euthychii nomine appellarent (2): quod in Constantiensi de calicis communione, ac rursus in Basileensi de communione sub utraque specie, de corrigendis peccatis pubblicis, de libera praedicatione verbi Dei, de civili dominio cle

(1) Bulla Sixti V, Triumphantis Jerusalem.

(2) Ibid.

« PreviousContinue »