in statu innocentiae erat imago sine deformitate culpae, nondum tamen habens plenam deiformitatem gloriae, ideo attingebat ex parte sed non in aenigmate. In statu vero naturae lapsae caret deiformitate et habet deformitatem; ideo attingit eas ex parte et in aenigmate. In statu vero gloriae caret omni deformitate et habet plenam deiformitatem, ideo attingit eas plene et perspicue. Rursus, quia non ex se tota est anima imago, ideo cum his attingit rerum similitudines abstractas a phantasmate TAMQUAM PRO

PRIAS ET DISTINCTAS COGNOSCENDI RATIONES, SINE QUIBUS NON SUFFICIT SIBI AD COGNOSCENDUM LUMEN RATIONIS

AETERNAE QUAMDIU EST IN STATU VIAE, nisi forte per specialem revelationem hunc statum transcenderet, sicut in illis qui rapiuntur et in aliquorum revelationibus prophetarum.

Concedendum est igitur sicut rationes ostendunt, et Augustini auctoritates asserunt expresse, quod in omni certitudinali cognitione rationes illae cognoscendi a cognoscente attinguntur, licet aliter a viatore, aliter a comprehendente, aliter a sciente, aliter a sapiente, aliter a prophetante, et aliter a communiter intelligente, sicut jam patet et patebit in objectorum solutionibus.

1. Ad illud quod obijcitur quod.....

SEU

CATALOGUS MANUSCRIPTORUM OPERUM HUCUSQUE INVENTORUM,
QUAE NOMEN PRAEFERUNT S. BONAVENTURAE

NEQUE SUB EJUS NOMINE HACTENUS EDITA FUERUNT,
SIVE ILLA SINT CERTA, DUBIA AUT SPURIA,
VEL ETIAM ALIORUM SUB NOMINE IMPRESSA.

Eorum tantummodo operum manuscriptorum syllabum contexo, quae meis oculis inspexi. Eundem vero conficio tum ex meis manuscriptorum recensionibus tum ex illorum apographis quae socii mei fecerunt. Fragmenta etiam ex ipsis plerumque tribuo, mendis quamplurimis, sed non omnibus quibus scatent, repurgata, quibus eadem opera, alibi si extant, facilius dignosci queant. Sunt vero inter illa certa plurima, sunt dubia, sunt spuria, sunt etiam aliorum sub nomine jam impressa. Haec omnia distinguere, et quae Bonaventuriana sunt demonstrare, ad novam spectat operum omnium editionem quam curamus, non vero ad ejus, quod libellus iste continet, programma. Sunt quidem plurima circa quae nullum omnino apud me dubium, sed ut nullum quoque sit apud alios, atque ut mecum sentiant eruditi, demonstrationibus opus est, quas hic dare nequeo. Quaedam vero sunt, de quibus judicium proferre non audeo, nisi aliis peractis investigationibus, aliisque mss.

codicibus ad majorem fidem faciendam accedentibus, quos in reliquis nondum perquisitis bibliothecis, me inventurum spero. Ne igitur temere de aliquibus in hoc syllabo contentis judicem, qui quorumdam censorum in adfirmandis vel negandis S. Bonaventurae operibus levitatem deploravi, a sententia nunc dicenda abstinere debeo. Admoneo praeterea, nihil continere hunc catalogum quod jam in altera parte fuerit relatum : atque ea quae occurrunt usque ad n. 19, jam indicata fuisse in epistola ad bibliothecarios missa tribus ab hinc annis. Singula quae diversa sunt, numeris atque spatio albo interposito discriminantur. Sermones vero singulares, sub unico numero, nempe 50, comprehensi, literis distinguuntur. His praenotatis, catalogus incipit:

1. TRACTATUS DE SIGNIS UNIVERSALIBUS. Incipit: « Circa signa universalia quatuor proponimus inquirere; quorum primum est de signis universalibus distributivis substantiae, quorum respectus finitur respectu unius verbi, prout adduntur termino simplici. Secundum est de eisdem, prout adduntur alicui termino a quo fit distributio et ad quem fit relatio, scilicet cui fit copulatio. Tertium est de signis geminatis vel assumentibus utrumque, quorum respectus ad minus in duobus verbis finitur, ut quidquid. Quartum est de signis distributivis accidentis, qualia sunt qualisbet, quoties et quantumcumque.

<«< Circa primum inquiruntur quinque; quorum primum est, utrum hoc signum omnis possit convenienter addi praedicato. Secundum est, utrum exigat in termino cui adjungitur esse actualiter multa supposita. Tertium est de quadam distributione,

scilicet quod possit distribuere terminum cui adjungitur pro speciebus, vel pro individuis. Quartum est de quadam alia distributione, scilicet utrum possit teneri divisive vel collective, et hoc habet locum circa hoc signum totus. Quintum est, utrum possit accipi ut res vel ut modus, et hoc habet locum circa hoc quod dico, infinita..... »

Desinit: << Ad hoc dicendum, quod verum est, quod duo instantia non continuantur ad invicem; sed tamen tempus superfluens ab uno instanti usque ad aliud, continuum totum facit. Quod autem ibi cadat distinctio, hoc non est gratia temporis vel a parte temporis, sed potius a parte animae distinguentis et separantis unum ab altero. Propter hoc non sequitur, quod in eis fuerit interruptio; quia tempus continue fluit ab uno usque in aliud, quo mensuratur totum esse. »

2. TRACT. DE NEGATIONE. Incipit: « Circa naturam << Circa naturam negationis. septem principaliter inquiruntur; quorum primum est de quadam distinctione, scilicet, quando negatio ponitur in eadem oratione cum verbo et participio, multiplex est oratio, ex eo quod potest ferri ad compositionem verbi vel participii. Secundum est de quadam regula, scilicet quando distributio et negatio concluduntur in aliqua dictione, quia ad nihil fertur unum ad quod non feratur reliquum. Tertium est, quando negatio ponitur in consequente conditionali, illa distinguitur, ex eo quod possit negare consequens vel consequentiam. Quartum est de consimili distinctione, quando ponitur in copulativa. Quintum est de hoc quod distinguitur, scilicet quod possit esse negatio orationis vel termini infiniti. Sextum est de hoc quod distinguitur, quod possit esse negatio in genere, vel extra genus. Septimum et ultimum est de quadam distinctione, quae fit circa hoc verbum negare.

<< Circa primum sic proceditur, et quaeritur, utrum illa di

stinctio bona sit; et videtur quod non, tali ratione. Ut habe tur ab Aristotele, in libro de Anima, actus activorum est in patiente et disposito; hoc est dicere, quod secundum diversitates dispositionis et subjectorum sive materierum dispositarum, diversificantur formae et hoc destruit opinionem illorum qui ponebant animam indifferenter intrare quodlibet corpus, sicut dicebant Pythagorici. Cum ergo compositio sit velut materia et subjectum negationis, et in verbo et participio sint diversae compositiones secundum speciem; manifestum quod una negatio non poterit esse determinatio compositionis verbalis et participialis ; cum determinatio se habeat ad determinatum ratione formae, forma vero non possit una esse nec numero nec specie in diversis subjectis secundum speciem, ut ostensum est. Non est ergo distinguere, quod aliqua negatio posset ferri ad compositionem verbi vel participii.....»

Desinit: << Ad illud quod quaeritur, quae pars sit hoc quod dico quod, in talibus appellationibus; dico, quod nomen relativum, et refertur ad compositionem verbi. Unde sensus est: quod Sortes currit est verum; idest, Sortes currit; quem, scilicet Sortem, currere est verum. Et quia fertur ad compositionem cum illa, non discernit; ergo neque numerum: similiter nec hoc quod dico. Et item, quia habet vim articuli subjectivi, et reducit sequens ad praecedens, et ideo trahit verbum ab infinita inclinatione ad finitam et ideo facit ipsam materialem respectu alterius inclinationis, quod patet, ut cum dicitur, homo qui currit. Et sic patet solutio objectorum. »

3. TRACT. DE DICTIONIBUS EXCLUSIVIS. Incipit : « Circa dictiones exclusivas septem proponimus inquirere, cujusmodi sunt solus et tantum. Primum est, utrum valeat haec distinctio, secundum quod possit fieri exclusio generalis vel specialis. Secundum est, utrum valeat haec distinctio, quod hoc quod dico