praeerat, P. Joannetius de Molina, Venetos editores ab intemperantiori critica viri heterodoxi Casimiri Oudini deceptos fuisse conquestus, ut horum aberrationibus provideret, munus commisit doctissimo sui Ordinis viro, atque in arte critica et antiquitatis monumentis evolvendis plurimum versato, novam editionem omnium operum S. Bonaventurae adornandi, in qua, quantum illi a veritate exorbitassent, probaretur, quae falso Bonaventurae tribuissent, abjudicando, quae autem injuria denegassent, restituendo (4). Vir iste doctissimus, cui perarduum munus illud ab sui Ordinis Generali Ministro fuerat commissum, est Benedictus Bonelli a Cavalesio, Tirolensis patria, ac strictiorem Regulae S. Francisci observantiam professus: qui, summo studio, incredibili labore et maxima diligentia, corrogatis undique quotquot ad rem suam habere potuit documentis, opus edidit insigne, quod inscripsit: Prodromus ad opera omnia S. Bonaventurae, in quo de ejus vita, doctrina, animadversionibus circa scripta, canonibus pro judicio de illis formando, indiculis catalogisque operum, editionibus, et manuscriptis codicibus totidem libris agens, tandem libro octavo omnia expendens et in utramque partem latius disceptans, sententiam profert suam tum de editis, tum de anecdotis S. Bo

(1) Ita sonat anecdota epistola Reverendissimi Generalis Ministri Ordinis Minorum, Joannetii de Molina, data Matriti 23 maji 1763, ex qua sequentia excerpo: "Hinc est quod..... su"blimissimis meritis excitati tanti Doctoris (S. Bonaventurae), erga quem a juventute nostra "specialem devotionis affectum professi sumus, ac multo jam tempore ardentissimum deside"rium animum nostrum accenderit procurandi ejus operum novam, eamque exactissimam edi" tionem, ad normam providi consilii quod conceperat vir clarissimus Franciscanorum Anna"lium parens Lucas Waddingus, quod tamen morte praeventus opere complere haud potuit..... "Nec enim nos latet, plurimis sphalmatibus, laciniis ac mendis scatere hactenus publici juris "factas operum Seraphici Doctoris nostri editiones, quin ex harum numero excipiamus po"stremam Venetam editionem, quam etsi reliquis omnibus copiosorem magis exactam probaverint viri eruditi, non defuerunt tamen aequalis eruditionis ac doctrinae theologi, qui, sepo"sitis partium studiis, laudatam editionem ad rigidiores criterii canones revocantes, censoria " virgula graviter ac pro merito carpunt Venetos editores, qui, intemperantiori critica viri heterodoxi Casimiri Oudini decepti, vanas plures easque male cohaerentes et supposititias la"cinias aureis et germanis D. Bonaventurae operibus perperam assuerunt; e contra vero inter spuria ac illegitima allegarunt quamplurima, quae certis documentis tamquam sinceri ac ge"nuini praeclarissimi Doctoris partus sunt vindicanda. Cum itaque, ut hisce aberrationibus provideretur, non aliud profecto obvium esset remedium, quam novam editionem adornare,, etc.

naventurae operibus a se inventis. Hunc Prodromum excipere debuerat absoluta editio omnium operum S. Bonaventurae, sive editorum sive anecdotorum: ast vir ipse jam aetate longaevus ac pene laboribus confractus, timens ne opus immensum quod sumpserat, imperfectum relinqueret, anecdota, quae collegerat, edi curavit, vulgavitque tribus voluminibus in folio, notis illustrata copiosissimis (1).

Cum porro fere omnes, qui vel obiter de operibus S. Bonaventurae pertractant vel eadem commentantur, aut in vernaculas linguas vertunt, aut, quod saepius fit, testimonia ex iisdem afferunt ad suas firmandas aut explicandas sententias, in discernendo genuina a spuriis dubiisque judicium plerumque sequantur alicujus ex laudatis censoribus, qui valde inter se discrepant; ideo, ut lector propriis oculis cernat quanta confusio generetur in republica literaria a varie judicantibus vel allegantibus doctrinam et opera S. Bonaventurae juxta censorum, quae adhibent, diversa judicia, non abs re visum est hic conspectum adnectere omnium operum Doctoris Seraphici cum sententiarum e regione diversitate, quibus auctores illi eadem opera certa aut spuria, aut dubia judicarunt. Subnectimus vero et catalogum operum in Supplemento editorum, cum notis, quibus auctor in Prodromo eadem ut certa aut verisimilia distinxit.

"

(1) Tria haec volumina obtulit Summo Pontifici Clementi XIV Reverendissimus Pater Paschalis a Varisio, qui in generalatus munere P. Joannetio de Molina successerat. Ex illius epistola dedicatoria, tom. 1 Supplem. impressa, haec ad rem quoque nostram facientia afferimus: “ Mirum profecto erat vehementerque dolendum, quod aurea isthaec Seraphici Doctoris nostri monumenta, partim severioris intemperantis critices judicio eidem surrepta hinc inde distrahi, propriique auctoris honore privari, partim etiam ignorata penitus et neglecta, in angulis latebrisque bibliothecarum squalere tamdiu sinerentur. Quamobrem nos ipsi de nobis saepissime conquerebamur, ingenuo justoque pudore succensi, probe intelligentes, quod nostra potissimum interesse jamdiu debuisset, ea ab omni sive temporum sive hominum injuria vindicare., Fere eadem repetere ac ingenue fateri posse universum Minorem Ordinem et nunc, post editum jam ab integro saeculo Supplementum Bonellianum, vel hoc nostrum novae editionis programma evincit, et ipsa nova editio, si superis faventibus prodibit, latius comprobabit.

"

III.

CONSPECTUS OPERUM EDITIONIS VATICANAE

ET NOTARUM QUIBUS EADEM IN ORDINE AD AUCTOREM DISTINGUUNT CENSORES PRAECIPUI, VIDELICET CASIMIRUS OUDINUS, VENETI EDITORES, P. JOANNES HYACINTHUS SBARALEA, ET P. BENEDICTUS BONELLI.

(1) Tom. 3 Commentar. de Scriptoribus ecclesiasticis, in Dissertatione singulari de scriptis sancti Bonaventurae, olim Praepositi seu Ministri Generalis Fratrum Minorum et sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalis, et sexti Ecclesiae latinae Doctoris.

(2) In diatriba historico-chronologico-critica in opera S. Bonav. tom. 1, pag. 45 et seq.

(3) In Supplemento ad scriptores trium Ordinum S. Francisci, verbo Bonaventura, p. 142 et seq. (4) In Prodromo ad opera omnia S. Bonaventurae.

ORDO EDITIONIS VATICANAE

18. In lib. quartum. Incip. Unguentarius faciet pigmenta suamitatis... Verbum istud scribitur in Ecclesiastico.

19. De reductione artium ad theologiam. Incip. Omne datum optimum... In hoc verbo tangitur origo omnis illuminationis.

20. Breviloquium. Incip. Flecto genua mea ad Patrem... ut impleamini in omnem plenitudinem Dei. Magnus doctor gentium.

21. Centiloquium. Incip. Ecce descripsi eam tibi tripliciter... Informans Sapiens in his verbis.

22. Pharetra. Incip. In conversionis meae primordio cum ob mentis recreationem auctoritates sanctorum legerem.

23. Declaratio terminorum theologiae. Incip. Omnipotens Deus Pater, Filius, Spiritus Sanctus unus est Deus.

24. Compendiosum principium in Libros Sententiarum.

Incip. Gyrum coeli circuivi sola etc. spurium spurium spurium verisimile Quam sit libri Sententiarum inaccessibilis celsitudo.

25. Sententiae sententiarum carmine digestae. Incip. O fons splendoris, vas dulcoris.

spurium spurium spurium certum

26. De quatuor virtutibus car- non dinalibus. Incip. De quatuor vir- indignum

tutibus cardinalibus sunt virtutes politicae.

27. De septem donis Spiritus

Bonaventura

sancti. Incip. Omne datum opti- dubium certum mum... Sanctus Jacobus apostolus.

spurium spurium