quoque artium homines ex eo procreantur? Nihil igitur affert pater iste Stoicorum, quare mundum ratione uti putemus, ne cur animantem quidem esse. Non est igitur mundus deus, et tamen nihil est eo melius; nibil est enim eo pulchrius, nihil 5 salutarius nobis, nihil ornatius aspectu motuque constantius. Quodsi mundus universus non est deus, ne stellae quidem, quas tu innumerabiles in deorum numero reponebas, quarum te cursus aequabiles aeternique delectabant, nec mehercule injuria; sunt enim admirabili incredibilique constantia. Sed non omnia, 24 10 Balbe, quae cursus certos et constantes habent, ea deo potius tribuenda sunt quam naturae. X. Quid Chalcidico Euripo in motu identidem reciprocando putas fieri posse constantius? quid freto Siciliensi? quid Oceani fervore illis in locis, Europam Libyamque rapax ubi dividit unda? 15 Quid? aestus maritimi vel Hispanienses vel Britannici eorumque certis temporibus vel accessus vel recessus sine deo fieri non possunt? Vide, quaeso, si omnes motus omniaque, quae certis temporibus ordinem suum conservant, divina dicimus, ne tertianas quoque febres et quartanas divinas esse dicendum sit, 20 quarum reversione et motu quid potest esse constantius? Sed omnium talium rerum ratio reddenda est. Quod vos cum facere 25 non potestis, tamquam in aram confugitis ad deum. Et Chrysippus tibi acute dicere videbatur, homo sine dubio versutus et callidus (versutos eos appello, quorum celeriter mens 25 versatur, callidos autem, quorum, tamquam manus opere, sic animus usu concalluit); is igitur, 'Si aliquid est,' inquit, 'quod homo efficere non possit, qui id efficit, melior est homine; homo autem haec, quae in mundo sunt, efficere non potest; qui potuit 8 delectant Cobet p. 463. 2 ne cur edd. after Lamb., nec cur MSS. 10 habent [ABCEP]BO, habent vel servant V2 Oxf. UCMV, habent vel conservant N, om. V1. 13 Siciliensi MSS generally, siilicensi AV1, sicilicense V2. fervore corr. ex ferbore AV. 16 non B1C, nonne AB CEPVB Oxf. +, minime N. 17 quae om. CEBC. 19 quoque edd. after Lamb., quidem мss, item Muretus. 22 aram [BCE]BO, arama A, aranam V1, arenam V2 Oxf. MC, aram aut P, harenam RV, harena N. XBMV Oxf. (cf. 1 53), fugitis O1. p. 90, Grammat. de gen. nom. n. 58. quicquid id V in ras. UMCR Cxf. confugitis HILNCRO2, confugistis 25 quorum-concalluit cited in Nonius 27 qui id [BCE]A2, quid A1PвHO, igitur, is praestat homini; homini autem praestare quis possit nisi deus est igitur deus.' Haec omnia in eodem, quo illa 26 Zenonis, errore versantur. Quid enim sit melius, quid praestabilius, quid inter naturam et rationem intersit, non distinguitur. Idemque, si di non sint, negat esse in omni natura quicquam 5 homine melius; id autem putare quemquam hominem, nihil homine esse melius, summae arrogantiae censet esse. Sit sane arrogantis pluris se putare quam mundum; at illud non modo non arrogantis, sed potius prudentis, intellegere se habere sensum et rationem, haec eadem Orionem et Caniculam non habere. 10 Et: 'Si domus pulchra sit, intellegamus eam dominis,' inquit, 'aedificatam esse, non muribus; sic igitur mundum deorum domum existimare debemus.' Ita prorsus existimarem, si illum aedificatum, non (quem ad modum docebo) a natura conformatum putarem. 27 15 XI. At enim quaerit apud Xenophontem Socrates, unde animum arripuerimus, si nullus fuerit in mundo. Et ego quaero, unde orationem, unde numeros, unde cantus; nisi vero loqui solem cum luna putamus, cum propius accesserit, aut ad harmoniam canere mundum, ut Pythagoras existimat. Naturae 20 ista sunt, Balbe, naturae non artificiose ambulantis, ut ait Zeno, (quod quidem quale sit, jam videbimus) sed omnia cientis et 28 agitantis motibus et mutationibus suis. Itaque illa mihi placebat oratio de convenientia consensuque naturae, quam quasi cognatione continuatam conspirare dicebas. Illud non pro- 25 babam, quod negabas id accidere potuisse, nisi ea uno divino spiritu contineretur. Illa vero cohaeret et permanet naturae 1 homini. homini [ACEP]V2, homini homine BBC, hominis hominis V1, homines hominem Oxf. U. 5 idemque A (post ras.) EV2 Oxf. M, eidemque BCPV1BO. 6 nihil homine esse melius in brackets Or. Ba. after Dav. 10 Orionem BG, om. Oxf., oriem H, orationem other MSS. 11 inquis Forch. p. 44. ficatum ACEPV Oxf. +Or. Ba., aedificatum esse BHL Mu. Sch. M[ABV], om. CEPBO. Oxf. BHCV+. nulla BV. 14 aedia Oxf. conformatum [P] Hervag., confirmatum ABCEV 17 animum [PV]0, animam ABCEMRVB Oxf. nullus [X], 20 naturae ista [CEPV] Oxf., naturae ste A, natura istae B. 22 cientis [B]C, scientis Mss generally. 25 cognatione continuatam MSS generally Allen, cognatione continuata E Sch. Mu. Dav., cognationem continuatam R Or. Ba. Heind. after Lamb. non probabam мss generally, non probem V2MC Oxf. Asc., inprobam V1, non probe V, probabam B. 27 contineretur viribus, non deorum, estque in ea iste quasi consensus, quam σνμжálеιav Graeci vocant; sed ea, quo sua sponte major est, eo minus divina ratione fieri existimanda est. XII. Illa autem, quae Carneades afferebat, quem ad modum 29 5 dissolvitis? si nullum corpus immortale sit, nullum esse corpus sempiternum; corpus autem immortale nullum esse, ne individuum quidem, nec quod dirimi distrahive non possit. Ergo itidem, si omne animal secari ac dividi potest, nullum est eorum individuum, nullum aeternum. Cumque omne animal patibilem 10 naturam habeat, nullum est eorum, quod effugiat accipiendi aliquid extrinsecus, id est quasi ferendi et patiendi, necessitatem, et, si omne animal tale est, immortale nullum est; atqui omne animal ad accipiendam vim externam et ferendam paratum est; mortale igitur omne animal et dissolubile et dividuum sit 15 necesse est. Ut enim, si omnis cera commutabilis esset, nihil 30 esset cereum, quod commutari non posset, item nihil argenteum, nihil aeneum, si commutabilis esset natura argenti et aeris: similiter igitur, si ea, e quibus constant omnia quae sunt, mutabilia sunt, nullum corpus esse potest non mutabile; mutabilia 20 autem sunt illa, ex quibus omnia constant, ut vobis videtur; omne igitur corpus mutabile est. At si esset corpus aliquod immortale, non esset omne mutabile; ita efficitur, ut omne corpus mortale sit. Etenim omne corpus aut aqua aut aër aut ignis aut terra est aut id, quod est concretum ex his aut ex 25 aliqua parte eorum; horum autem nihil est, quin intereat. XB Oxf. +, continerentur TMRV Heind. Ba. rally, cohaerent-permanent Red. Heind. Ba. cohaeret-permanet мss gene 2 σvμmáleιav Edd., sympathiam PR, synpathiam ACB, synpatiam EV. 4 illa мss generally, illam A1V. esse animal Ba. after Madv. (12) in all мss and edd., ergo is itidem si (8) om. V1 Oxf. MCR. 7 ergo-aeternum after bracketed by Or. Ba. simpatiam B Oxf. V, 5 esse corpus MSS, immortale nullum est 12 omne animal tale Heind., om. HG, mortale мss generally. 13 ferendam Oxf. MCRVA3Va Sch., fruendam A1BCEPV1, ferundam Or. Ba. Mu. (but all give ferendi in 11). 18 si ea e quibus constant omnia quae sunt Ed., si omnia quae sunt e quibus cuncta constant мss (Mu. brackets quae sunt, Sch. would do the same or read si omnia e quibus quae sunt cuncta constant with Heind.), si ea e quibus cuncta constant Ba., si omnia e quibus cuncta quae sunt constant Dav., si ea ex quibus omnia constant Kayser. 24 his BEP Sch. Mu., iis A1CVB Or. Ba. 31 Nam et terrenum omne dividitur, et umor ita mollis est, ut facile premi collidique possit; ignis vero et aër omni pulsu facillime pellitur naturaque cedens est maxime et dissipabilis. Praetereaque omnia haec tum intereunt, cum in naturam aliam convertuntur, quod fit, cum terra in aquam se vertit, et cum ex 5 aqua oritur aër, ex aëre aether, cumque eadem vicissim retro commeant. Quodsi ea intereunt, e quibus constat omne animal, 32 nullum est animal sempiternum. XIII. Et ut haec omittamus, tamen animal nullum inveniri potest, quod neque natum umquam sit et semper sit futurum. Omne enim animal sensus 10 habet; sentit igitur et calida et frigida et dulcia et amara, nec potest ullo sensu jucunda accipere, non accipere contraria; si igitur voluptatis sensum capit, doloris etiam capit; quod autem dolorem accipit, id accipiat etiam interitum necesse est; omne 33 igitur animal confitendum est esse mortale. Praeterea, si quid 15 est, quod nec voluptatem sentiat nec dolorem, id animal esse non potest; sin autem, quod animal est, id illa necesse est sentiat, et, quod ea sentit, non potest esse aeternum, et omne animal sentit; nullum igitur animal aeternum est. Praeterea nullum potest esse animal, in quo non et appetitio sit et decli- 20 natio naturalis; appetuntur autem, quae secundum naturam sunt, declinantur contraria; et omne animal appetit quaedam et fugit a quibusdam; quod autem refugit, id contra naturam est; et, quod est contra naturam, id habet vim interimendi; 34 omne ergo animal intereat necesse est. Innumerabilia sunt, ex 25 quibus effici cogique possit nihil esse, quod sensum habeat, quin id intereat; etenim ea ipsa, quae sentiuntur, ut frigus, ut calor, 1 mollis est CEV2 (llis est om. V1) Oxf. B, molle est A2B2P0, mollest A1, molest B (see Introduction on мss). praemi A2BCBMN, comprimi ILO. 2 premi EPV Oxf. HCV, prami A1, pulsu Mss generally, impulsu ILOV Sch. 6 ex aere ABEPV Oxf. 0, 7 intereunt-constat 17 quod 4 praetereaque ABCPV Oxf. BT, praeterea E+. et ex aere C, et exaer B, et cum ex aere M Asc. Sch. 18 et quod ea sentit Or. generally (judging from 27 ut frigus ut calor Ba. Mu., om. CBO, et quod ea sentiat Sch. Oxf. and мss the older edd. Orelli says nothing as to his ABEPV). ut voluptas ut dolor ut cetera A2BC (ut voluptas ut dolor superscr. in B) and (omitting ut before voluptas) A1V Oxf., ut frigus et calor ut voluptas et dolor ut cetera E, ut frigus ut calor voluptas ut cetera P. ut voluptas, ut dolor, ut cetera, cum amplificata sunt, interimunt; nec ullum animal est sine sensu; nullum igitur animal aeternum est. XIV. Etenim aut simplex est natura animantis, ut vel terrena sit vel ignea vel animalis vel umida (quod quale 5 sit, ne intellegi quidem potest), aut concretum ex pluribus naturis, quarum suum quaeque locum habeat, quo naturae vi feratur, alia infimum, alia summum, alia medium. Haec ad quoddam tempus cohaerere possunt, semper autem nullo modo possunt; necesse est enim in suum quaeque locum natura 10 rapiatur. Nullum igitur animal est sempiternum. Sed omnia vestri, Balbe, solent ad igneam vim referre, 35 Heraclitum, ut opinor, sequentes, quem ipsum non omnes interpretantur uno modo; qui quoniam quid diceret intellegi noluit, omittamus; vos autem ita dicitis, omnem vim esse ignem, itaque 15 et animantes, cum calor defecerit, tum interire, et in omni natura rerum id vivere, id vigere, quod caleat. Ego autem non intellego, quo modo calore exstincto corpora intereant, non intereant umore aut spiritu amisso, praesertim cum intereant etiam nimio calore. Quam ob rem id quidem commune est de 36 20 calido; verum tamen videamus exitum. Ita vultis, opinor, nihil esse animale extrinsecus in natura atque mundo praeter ignem. Qui magis quam praeter animam, unde animantium quoque constet animus, ex quo animal dicitur? Quo modo. autem hoc, quasi concedatur, sumitis, nihil esse animum nisi 25 ignem ? probabilius enim videtur tale quiddam esse animum, ut sit ex igni atque anima temperatum. Quodsi ignis ex sese ipse animal est nulla se alia admiscente natura, quoniam is, cum 1 interimunt [ABCV]B, interimant MCR Oxf., intereunt EPTO. 3 aut A in ras. B[BCE], ut PV Oxf. R. 5 concretum Mss generally Or., concreta est 7 feratur edd. 12 non omnes-modo мss, in brackets 13 qui V (doubtful) diceret intellegi Oxf. M, diceret quod 14 ignem мss generally, igneam L Heind. animale Lamb. Or. Ba., animal Sch. Mu. extrinsecus Mss, intrinsecus Or. 23 animal edd. after Lescalop., 24 hoc, by corr. fr. ho AV. 27 animal GR Heind., concreta Ba. Mu. after Dav., concretum est Sch. Ba. (perhaps rightly), non enim omnes-modo Vahlen. 21 nihil, nullum Red. Mss, exc. animali UTLO, animum Walker. |