inest in corporibus nostris, efficit, ut sentiamus, non potest ipse esse sine sensu. Rursus eadem dici possunt: quicquid est enim, quod sensum habeat, id necesse est sentiat et voluptatem et dolorem; ad quem autem dolor veniat, ad eundem etiam interitum venire. Ita fit, ut ne ignem quidem efficere possitis 5 37 aeternum. Quid enim? non isdem vobis placet omnem ignem pastus indigere nec permanere ullo modo posse, nisi alatur? ali autem solem, lunam, reliqua astra aquis, alia dulcibus, alia marinis? Eamque causam Cleanthes affert, 38 cur se sol referat nec longius progrediatur solstitiali orbi itemque brumali, ne longius discedat a cibo. Hoc totum quale sit, mox; nunc autem concludatur illud: quod interire possit, id aeternum non esse natura; ignem autem interiturum esse, nisi alatur; non esse igitur natura ignem sempiternum. ΙΟ 15 XV. Qualem autem deum intellegere nos possumus nulla virtute praeditum? Quid enim? prudentiamne deo tribuemus, quae constat ex scientia rerum bonarum et malarum et nec bonarum nec malarum? Cui mali nihil est nec esse potest, quid huic opus est dilectu bonorum et malorum? quid autem 20 ratione? quid intellegentia? quibus utimur ad eam rem, ut apertis obscura assequamur; at obscurum deo nihil potest esse. Nam justitia, quae suum cuique distribuit, quid pertinet ad deos? hominum enim societas et communitas, ut vos dicitis, justitiam procreavit. Temperantia autem constat ex praeter- 25 mittendis voluptatibus corporis, cui si locus in caelo est, est etiam voluptatibus. Nam fortis deus intellegi qui potest? in dolore? an in labore? an in periculo? quorum deum nihil 39 attingit. Nec ratione igitur utentem nec virtute ulla praeditum deum intellegere qui possumus? Nec vero vulgi atque imperitorum inscitiam despicere pos 11 solstitiali [BCEPV2] Oxf., solistitiali AV1 (Orelli gives instances of same form in other ancient Mss), solisticiali B. orbi ACPV Oxf, B, orbe BEHNV Sch. 16 nos [ABCEP], non V Oxf. HMNR, om. CO. esse, nihil esse nec esse VO, nihil esse necesse Oxf. M. Oxf.+, delectu CV+. E Ba. 19 nihil est nec 20 dilectu ABEPB 23 distribuit Mss generally Or. Sch. Mu., tribuit 27 intellegi qui corr. fr. intellequi A, om. qui CBC. 31 inscitiam corr. fr. inscitam AV. 30 sum, cum ea considero, quae dicuntur a Stoicis. Sunt enim illa imperitorum: piscem Syri venerantur; omne fere genus bestiarum Aegyptii consecraverunt; jam vero in Graecia multos habent ex hominibus deos, Alabandum Alabandis, Tenedii Ten5 nem, Leucotheam, quae fuit Ino, et ejus Palaemonem filium cuncta Graecia; Herculem, Aesculapium, Tyndaridas, Romulum nostri aliosque complures, quos quasi novos et ascripticios cives in caelum receptos putant. XVI. Haec igitur indocti; quid 40 vos philosophi? qui meliora? (Omitto illa; sunt enim praeclara: 10 sit sane deus ipse mundus. Hoc credo illud esse sublime candens, quem invocant omnes Jovem. Quare igitur plures adjungimus deos? quanta autem est eorum multitudo! [Mihi quidem sane multi videntur.] Singulas enim stellas numeras deos eosque aut beluarum nomine appellas, ut 15 Capram, ut Nepam, ut Taurum, ut Leonem, aut rerum inanimarum, ut Argo, ut Aram, ut Coronam.) Sed ut haec con- 41 cedantur, reliqua qui tandem non modo concedi, sed omnino intellegi possunt? Cum fruges Cererem, vinum Liberum dicimus, genere nos quidem sermonis utimur usitato, sed ecquem 20 tam amentem esse putas, qui illud, quo vescatur, deum credat esse? Nam quos ab hominibus pervenisse dicis ad deos, tu reddes rationem, quem ad modum id fieri potuerit aut cur fieri desierit, et ego discam libenter. Quo modo nunc quidem est, non video, quo pacto ille, cui 'in monte Oetaeo illatae 4 Alabandis (Aλaßavde`s) Bouh. (as G in § 50), Alabandi мss, Alabandei Heind. see Comm. Tenedii Marsus, Tenedi мss, except tenendi AaHILN. Tennem E Oxf.+, Tennen AB2PV, Tenen B1CBL. 5 Leucotheam BV1, Leuchotheam ACE V2B, leuchoteam Oxf. 83. quos, nostri 11 sublime 13 mihi videntur, see 6 Asclepium C1, also in §§ 45, 57, 7 nostri MG Asc., nostrum XB Oxf. Forch. p. 52. Forch. ib. 8 quid vos philosophi, qui philosophi duos P. MSS, sublimen Or. Ba. after Ritschl, see above § 10. Comm. 14 numeras-appellas, numeratis—appellatis HGU, numeramus— appellamus Halm. eosque, easque PUTNV. 15 Nepam Ursinus, lupam MSS generally, lupum G Red.+. inanimarum AB1V1, inanimatarum B2V2E Oxf. HLM+, animarum CB. 19 ecquem edd. after Lamb., haecquem X I 80. (except hecquem E) BM Oxf., eccum quem C, dic quem R, hic quem V, see on 22 reddes XBHL, redde V2 Oxf., reddas Sch. id [BEPVIJO, idem ACV2 Oxf. B+. 24 Oetaeo illatae CBM, moetaeo ill. AEPV, metaco ill. B, metaoemlate Oxf. (Perhaps the archetype may have had in montem Octaeum.) lampades' fuerunt, ut ait Accius, 'in domum aeternam patris' ex illo ardore pervenerit; quem tamen Homerus apud inferos conveniri facit ab Ulixe, sicut ceteros, qui excesserant 42 vita. Quamquam, quem potissimum Herculem colamus, scire sane velim; plures enim tradunt nobis ii, qui interiores scru- 5 tantur et reconditas litteras: antiquissimum Jove natum, sed item Jove antiquissimo; (nam Joves quoque plures in priscis Graecorum litteris invenimus); ex eo igitur et Lysithoë est is Hercules, quem concertavisse cum Apolline de tripode accepimus. Alter traditur Nilo natus Aegyptius, quem aiunt Phry- 10 gias litteras conscripsisse. Tertius est ex Idaeis Digitis, cui inferias afferunt Coi. Quartus Jovis est et Asteriae, Latonae sororis, qui Tyri maxime colitur, cujus Karthaginem filiam ferunt. Quintus in India, qui Belus dicitur. Sextus hic ex Alcmena, quem Juppiter genuit, sed tertius Juppiter, quoniam, 15 ut jam docebo, plures Joves etiam accepimus. 53 XXI. Dicamus igitur, Balbe, oportet contra illos etiam, qui hos deos ex hominum genere in caelum translatos non re, sed opinione esse dicunt, quos auguste omnes sancteque veneramur. Principio Joves tres numerant ii, qui theologi nominantur, ex 20 quibus primum et secundum natos in Arcadia, alterum patre Aethere, ex quo etiam Proserpinam natam ferunt et Liberum, alterum patre Caelo, qui genuisse Minervam dicitur, quam principem et inventricem belli ferunt, tertium Cretensem, Saturni filium, cujus in illa insula sepulcrum ostenditur. Alóσкovρoι 25 etiam apud Graios multis modis nominantur: primi tres, qui 1 fuerint BCEV Oxf. BM Sch. Mu., fuerunt A✪ Or. Ba. (printed as part of quotation by edd. I have followed Ribbeck). aeternam MSs generally, aetheriam A. 4 vita quamquam [BCEV]BO (and with ta in ras.) A, vix aquam quam P, vix aliquem H, juxta aquam N. 8 Lysithoë edd. after Creuzer, lysitho B, lysito ACPVB, lisito E Oxf. LM+. 9 Hercules Oxf. [BCPV2], Herculis AV1. 12 Coi. Quartus Jac. Gronov. Ba. prob. Mu., cui quartus X Oxf. BH+, quartus MCRV Or. Sch., Cretes. Quartus Dav. Asteriae CO edd. after Heind., asteriae мss generally. 13 Karthaginem [BP] Oxf. H, Carthaginem A, Cartaginem CVB+, Kartaginem E (below § 91 Karthag. [CP], Carthag. ABV, Kartag. E). 16 accepimus [CE]V2 Oxf., accipimus et ABPV (cf. § 47). 17 dicamus § 53-revertamur § 60 transposed by Ed. see Comm. 18 hos мss, eos Or. Ba. 20 ii [ACEV], hi BP. 25 ΔιόσKоvρo, Dioscuroe R, diescoure 0, dioscorce AV2M, dioscorte CEV1B Oxf., dioscoree B1 (-ae B2), dioscoride V marg., dioscoridae PHLV. appellantur Anactes Athenis, ex rege Jove antiquissimo et Proserpina nati, Tritopatreus, Eubuleus, Dionysus; secundi Jove tertio nati et Leda, Castor et Pollux; tertii dicuntur a non nullis Alco, Melampus, Eviolus, Atrei filii, qui Pelope natus 5 fuit. Jam Musae primae quattuor Jove altero natae et..., 54 Thelxinoë, Aoede, Arche, Melete; secundae Jove tertio et Mnemosyne procreatae novem; tertiae Piero natae et Antiopa, quas Pieridas et Pierias solent poëtae appellare, isdem nominibus et eodem numero, quo proximae superiores. Cumque tu Solem, 10 quia solus esset, appellatum esse dicas, Soles ipsi quam multi a theologis proferuntur! Unus eorum Jove natus, nepos Aetheris, alter Hyperione, tertius Vulcano, Nili filio, cujus urbem Aegyptii volunt esse eam, quae Heliopolis appellatur, quartus is, †quem heroicis temporibus Acanto Rhodi peperisse dicitur, 15 Ialysi, Camiritinde Rhodi,† quintus, qui Colchis fertur Aeetam et Circam procreavisse. XXII. Vulcani item complures, primus 55 Caelo natus, ex quo et Minerva Apollinem eum, cujus in tutela 1 Anactes мss generally, avaкes Swainson, Anaces Sch. Mu. after Victorius. 2 Tritopatreus Oxf. MRV, trito patreus X B, Tritopatores, Zagreus Hemsterhuis, Tritopatores, Triptolemus Rinck. Eubuleus Oxf. [ABCEP], eubulaeus V. secundi, secundi duo Dionysus edd. after Dav., dionysius MSS (with i or y). C Reg. Sch. Swainson with Dav. and Heind. 4 Alco et Melampus edd. and мsS generally, om. et A. Eviolus CPVMR, oviolus A, oivolos B by corr., evio lis Oxf., emolus EBILV, et Emolus C, et Tmolus edd. after Dav. 5 Jove altero natae et...Thelxinoe Aoede Ed., natae Jove altero nata Aethei xinoneoede. A, n. J. a. n. et theixinoneoede B (ex corr.) VM, n. J. a. n. et teximus eo ede Oxf., n. J. a. et theixi ñeoe de P, nate J. a. nate et thei xinone cede CBE (except that E has, after 2nd nate, ethei xinoneoe de), natae J. a. Thelxinoe Aoede Heind., n. J. a. et Neda Thelx. Aoede Creuzer, n. J. a. et... Thelx. Aoede. Klotz, J. a. natae Thelx. Aoede Mu. Sch. Or. Ba. 6 Mnemosyne [BP], nemosine E Oxf, BMR+ nemo sine A (in ras.) CV. 7 tertiae edd. after Gronov., tertiae Jove tertio MSS generally. Piero, Pierio PHV. 8 Pierias C, plerias ABEB Oxf., proelias Po, pleridas V. 9 quo [BEP], quos ACVB Oxf. proximae IM Heind. Mu, after Mars. Victor. Lamb. &c. (see on п 53), proxime or proxume MSS Or. Ba. Sch. 10 appellatum [ACEP], appellatus BVM Oxf. [X] Oxf., cui Dav. Creuz. Swainson, qui LMCR. 14 quem Acanto Rhodi, acantor 15 hodi ABCV, Achanto rhodi E, acantii rhodi P, see Eng. мss and Comm. Ialysi cameritinder hodi мss with slight variations, Ialysum Camirum Lindum Victorius Hervag., avum Ialysi Cameri et Lindi et Rhodo Mars. and (with Rhodi for et Rh.) Thanner., pater Ialysi Camiri et Lindi Dav. Aeetam, aetam ABCPV, oetam EMV. 16 Circam мss generally, Circem EV, Circen R. 17 Apollinem eum, Apollinum is Dav. M. C. III. 2 Athenas antiqui historici esse voluerunt, secundus Nilo natus, Phthas, ut Aegyptii appellant, quem custodem esse Aegypti volunt, tertius ex tertio Jove et Junone, qui Lemni fabricae traditur praefuisse, quartus Memalio natus, qui tenuit insulas 56 propter Siciliam, quae Vulcaniae nominabantur. Mercurius 5 unus Caelo patre, Die matre natus, cujus obscenius excitata natura traditur, quod aspectu Proserpinae commotus sit, alter Valentis et Phoronidis filius, is qui sub terris habetur idem Trophonius, tertius Jove tertio natus et Maia, ex quo et Penelopa Pana natum ferunt, quartus Nilo patre, quem Aegyptii nefas 10 habent nominare, quintus, quem colunt Pheneatae, qui Argum dicitur interemisse ob eamque causam Aegyptum profugisse atque Aegyptiis leges et litteras tradidisse. Hunc Aegyptii Theuth appellant, eodemque nomine anni primus mensis apud 57 eos vocatur. Aesculapiorum primus Apollinis, quem Arcades 15 colunt, qui specillum invenisse primusque vulnus dicitur obligavisse, secundus secundi Mercurii frater; is fulmine percussus dicitur humatus esse Cynosuris; tertius Arsippi et Arsinoae, qui primus purgationem alvi dentisque evulsionem, ut ferunt, invenit, cujus in Arcadia non longe a Lusio flumine sepulcrum 20 et lucus ostenditur. XXIII. Apollinum antiquissimus is, quem paulo antea e Vulcano natum esse dixi, custodem Athenarum, alter Corybantis filius, natus in Creta, cujus de illa insula cum Jove ipso certamen fuisse traditur, tertius Jove tertio natus et Latona, quem ex Hyperboreis Delphos ferunt advenisse, quartus 25 in Arcadia, quem Arcades Nóμtov appellant, quod ab eo se leges 1 Athenas, Athenae sunt Forch. p. 53. Nilo MRV, in Nilo мss generally. 2 Phthas Gale (Iambl. Myst. VIII 3), opas ABPV Oxf. +, opos CB, opis E, Apis C. 4 Memalio мss generally, see Comm. perhaps text may be due to dittogr. of na. 5 nominantur Lamb., 8 Phoronidis P Oxf. HR+, foronidis ABCVB+, foronidos E, Coronidis edd. after Dav. 9 Maia [CEP], mala ABVB Oxf. Penelopa Pana natum A1[BCEV] Oxf., Pen. natum A2THLNO, Penelopam natam P. 11 Argum [ABCE]BO, argentum A1PV Oxf. HM. 12 Aegyptum profugisse [CE]B, in Aeg. prof. Lact. 1 6, Ba., Aegyptum profuisse AB1V1, Aegypto praefuisse BaPVaLN+, Aegyptum praefuisse Oxf. MR. Aegyptiis corr. ex Aegyptis AV. Aegyptii [PA], Aegypti A1BCEV. 13 14 Theuth edd. (from Plato), theyn AE, thein B1PL+, theun B2, theyr CVBM, their CR Oxf.+, Thoyth Lact. 1. c., Theutatem Herv. 17 Mercurii A2C2[EPV], Mercuri A1BC1. 18 Cynosuris [BP], gynosuris ACEB Oxf., ginosuris V1M, 26 Nóμov Huet, nomionem Mss generally. cinosuris VV. |