ambulamus sed secundum spiritum. 5 Qui enim secundum carnem sunt, quae carnis sunt sapiunt; qui vero secundum spiritum, quae sunt spiritus sapiunt. 6 (19) Nam prudentia carnis mors est, prudentia autem spiritus vita et pax. Quoniam sapientia carnis inimicitia est in deum: legi autem dei non subicitur, nec enim potest. 8 Qui autem in carne sunt, deo placere non possunt. 9 Vos autem in carne non estis sed in spiritu, si tamen spiritus dei habitat in vobis. Si quis autem spiritum Christi non habet, hic non est eius. 10 Si autem Christus in vobis est, corpus quidem mortuum est propter peccatum, spiritus vero vita propter iustificationem. 11 Quod si spiritus eius qui suscitavit Iesum a mortuis habitat in vobis, qui suscitavit Iesum Christum a mortuis vivificavit et mortalia corpora vestra propter inhabitantem spiritum eius in vobis. 12 Ergo, fratres, debitores sumus non carni ut secundum carnem vivamus. 13 Si enim secundum carnem vixeritis, moriemini; si autem spiritu facta carnis mortificatis, vivetis. 14 Quicumque enim spiritu dei aguntur, hi fili sunt dei. 15 (20) Non enim accepistis spiritum servitutis iterum in timore, sed accepistis spiritum adoptionis filiorum, in quo clamamus Abba pater. 16 Ipse spiritus testimonium reddit spiritui nostro quod sumus fili dei. 17 (20) Si autem filii, et heredes; heredes quidem dei, coheredes autem Christi, si tamen conpatimur ut et conglorificemur. 18 Existimo enim quod non sunt condignae passiones huius temporis ad futuram gloriam quae revelabitur in nobis. 19 Nam expectatio creaturae revelationem filiorum dei expectat. 20 Vanitati enim creatura subiecta est, non volens sed propter eum qui subiecit, in spem quia et ipsa creatura liberabitur a servitute corruptionis in libertatem gloriae filiorum dei. 22 Scimus enim quod omnis creatura ingemiscit et parturit usque adhuc: 23 non solum autem illa, sed et nos ipsi primitias spiritus habentes et ipsi intra nos gemimus adoptionem filiorum expectantes redemptionem corporis nostri. 24 (21) Spe enim salvi facti sumus: spes autem quae videtur non est spes: nam quod videt quis, quid sperat? 25 Si autem quod non videmus speramus, per patientiam expectamus. et spiritus adiuvat infirmitatem nostram. Nam quid oremus sicut oportet nescimus, sed ipse spiritus postulat pro nobis gemitibus inenarrabilibus: qui autem scrutatur corda, scit quid desideret spiritus, quia secundum deum postulat pro sanctis. 28 Scimus autem quoniam diligentibus deum omnia cooperantur in bonum, his qui secundum 'propositum vocati sunt sancti. Nam quos praescivit, et praedestinavit conformes fieri imaginis filii eius, ut sit ipse primogenitus in multis fratribus. 30 (22) Quos autem praedestinavit, hos et vocavit: et quos vocavit, hos et VIII, 5 - 30.

27

29

21

26 Similiter autem

34

iustificavit: quos autem iustificavit, illos et magnificavit. 31 Quid ergo dicimus ad haec? si deus pro nobis, quis contra nos? 32 Qui etiam filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum, quomodo non etiam cum illo omnia nobis donavit? 33 (23) Quis accusavit electos dei? deus qui iustificat? Quis est qui condemnet? Christus Iesus qui mortuus est, immo qui 'resurrexit, qui et est ad dexteram dei, qui etiam interpellat pro nobis? 35 Quis nos separavit a caritate Christi? tribulatio an angustia an persecutio an fames an nuditas an periculum an gladius? 36 Sicut scriptum est quia propter te mortificamur tota die, aestimati sumus ut oves occisionis. 37 Sed in his omnibus superamus propter eum qui dilexit nos. 38 Certus sum enim quia neque mors neque vita neque angeli neque principatus neque instantia neque futura neque fortitudo 39 neque altitudo neque profundum neque creatura alia poterit nos separare a caritate dei quae est in Christo Iesu domino nostro.

IX.

3

5

7

1 (24) Veritatem dico in Christo, non mentior, testimonium mihi perhibente conscientia mea in spiritu sancto, quoniam tristitia est mihi magna et continuus dolor cordi meo: optabam enim ipse ego anathema esse a Christo pro fratribus meis, qui sunt cognati mei secundum carnem, qui sunt Israhelitae, quorum adoptio est filiorum et gloria et testamenta et legislatio et obsequium et promissa, quorum patres, et ex quibus Christus secundum carnem, qui est super omnia deus benedictus in saecula, amen. 6 (25) Non autem quo exciderit verbum dei. Non enim omnes qui ex Israhel, hi sunt Israhelitae; neque quia semen sunt Abrahae, omnes filii, sed In Isaac vocabitur tibi semen. 8 Id est, non qui filii carnis, hii filii dei, sed qui filii sunt promissionis aestimantur in semine. 9 Promissionis autem verbum hoc est Secundum hoc tempus veniam et erit Sarrae filius. 10 Non solum autem, sed et Rebecca ex uno concubitu habens Isaac patre nostro: cum enim nondum nati fuissent aut aliquid egissent bonum aut malum, ut secundum electionem propositum dei maneret, non ex operibus sed ex vocante, 12 dictum est ei quia maior serviet minori, 13 sicut scriptum est Iacob dilexi, Esau autem odio habui. 14 (26) Quid ergo dicemus? numquid iniquitas apud deum? Absit. 15 Mosi enim dicit Miserebor cuius misereor, et misericordiam praestabo cuius miserebor. 16 Igitur non volentis neque currentis, sed miserentis est dei. 17 Dicit scriptura Pharaoni quia in hoc ipsum excitavi te ut ostendam in te virtutem meam et adnuntietur

14

21

21

nomen meum in universa terra. 18 (27) Ergo cuius vult miseretur, et quem vult indurat. 19 Dicis itaque mihi Quid adhuc quaeritur? voluntati enim eius quis resistit? 20 O homo, tu quis es qui respondeas deo? Numquid dicit figmentum ei qui se finxit Quid me fecisti sic? An non habet potestatem figulus luti ex eadem massa facere aliut quidem vas in honorem, aliut vero in contumeliam? 22 (28) Quod si volens deus ostendere iram et notam facere potentiam suam sustinuit in multa patientia vasa irae aptata in interitum, 23 ut ostenderet divitias gloriae suae in vasa misericordiae, quae praeparavit in gloriam, quos et vocavit nos non solum ex Iudaeis sed etiam ex gentibus; sicut in Osee dicit Vocavi non plebem meam plebem meam et non misericordiam consecutam misericordiam consecutam, 26 et erit in loco ubi dictum est Non plebs mea vos, ibi vocabuntur filii dei vivi. 27 (29) Esaias autem clamat pro Israhel Si fuerit numerus filiorum Israhel tamquam arena maris, reliquiae salvae fient: 28 verbum enim consummans et brevians in aequitate, quia verbum breviatum faciet dominus super terram. 29 Et sicut praedixit Esaias Nisi dominus Sabaoth reliquisset nobis semen, sicut Sodoma facti essemus et sicut Gomorra similes fuissemus. 30 (30) Quid ergo dicemus? quod gentes quae non sectabantur iustitiam adpraehenderunt iustitiam, iustitiam autem quae ex fide est; 31 Israhel vero sectans legem iustitiae in legem iustitiae non pervenit. 32 Quare? quia non ex fide, sed quasi ex operibus: offenderunt in lapidem offensionis, 33 sicut scriptum est Ecce pono in Sion lapidem offensionis et petram scandali, et omnis qui credit in eum non confundetur.

X.

1 (31) Fratres, voluntas quidem cordis mei et obsecratio ad deum fit pro illis in salutem. 2 Testimonium enim perhibeo illis quod aemulationem dei habent, sed non secundum scientiam. 3 Ignorantes enim dei iustitiam et suam quaerentes statuere, iustitiae dei non sunt subiecti. Finis enim legis Christus ad iustitiam omni credenti. 5 (32) Moses enim scripsit quoniam iustitiam quae ex lege est qui fecerit homo, vivet in ea. 6 Quae autem ex fide est iustitia sic dicit Ne dixeris in corde tuo Quis ascendit in caelum? id est Christum deducere; aut Quis descendit in abyssum? hoc est Christum ex mortuis revocare. 8 Sed quid dicit scriptura? Prope est verbum in ore tuo et in corde tuo: hoc est verbum fidei quod praedicamus. 9 Quia si confitearis in ore tuo dominum lesum, et in corde tuo credideris quod deus illum excitavit a mortuis,

IX, 18 X, 9.

10

16

salvus eris: corde enim creditur ad iustitiam, ore autem confessio fit in salutem. "Dicit enim scriptura Omnis qui credit in illum non confundetur. 12 Non enim est distinctio Iudaei et Greci: nam idem dominus omnium, dives in omnes qui invocant illum. 13 Omnis enim quicumque invocaverit nomen domini salvus erit. 14 (33) Quomodo ergo invocabunt in quem non crediderunt? aut quomodo credent ei quem non audierunt? quomodo autem audient sine praedicante? 15 quomodo vero praedicabunt nisi mittantur? sicut scriptum est Quam speciosi pedes evangelizantium pacem, evangelizantium bona. Sed non omnes oboedierunt evangelio. Esaias enim dicit Domine, quis credidit auditui nostro? 17 Ergo fides ex auditu, auditus autem per verbum Christi. Sed dico, numquid non audierunt? Et quidem In omnem terram exivit sonus eorum et in fines orbis terrae verba eorum. 19 Sed dico, numquid Israhel non cognovit? Primus Moses dicit Ego ad aemulationem vos adducam in non gentem, in gentem insipientem in iram vos mittam. 20 Esaias autem audit et dicit Inventus sum non quaerentibus me, palam apparui his qui me non interrogabant. Ad Israhel autem dicit Tota die expandi manus meas ad populum non credentem et contradicentem.

21

XI.

4

48

1 (34) Dico ergo, numquid reppulit deus populum suum? Absit: nam et ego Israhelita sum ex semine Abraham, tribu Beniamin. 2 Non reppulit deus plebem suam quam praesciit. An nescitis in Helia quid dicit scriptura, quemadmodum interpellat deum adversus Israhel? 3 Domine, prophetas tuos occiderunt, altaria tua suffoderunt, et ego relictus sum solus, et quaerunt animam meam. * Sed quid dicit illi responsum divinum? Reliqui mihi septem milia virorum, qui non curvaverunt genu Bahal. 5 Sic ergo et in hoc tempore reliquiae secundum electionem gratiae factae sunt. 6 Si autem gratia, non ex operibus: alioquin gratia iam non est gratia. 7(35) Quid ergo? quod quaerebat Israhel, hoc non est consecutus, electio autem consecuta est: ceteri vero excecati sunt. 8 Sicut scriptum est Dedit illis deus spiritum conpunctionis, oculos ut non videant, et aures ut non audiant, usque in hodiernum diem. Et David dicit Fiat mensa eorum in laqueum et in captionem et in scandalum et in retributionem illis, 10 obscurentur oculi eorum ne videant, et dorsum illorum semper incurva. 11 (36) Dico ergo, numquid sic offenderunt ut caderent? Absit, sed illorum delicto salus gentibus, ut illos aemulentur. Quod si delictum illorum divitiae sunt mundi et deminutio eorum di

vitiae gentium, quanto magis plenitudo eorum.

14

13 (37) Vobis enim dico

16

gentibus. Quamdiu quidem ego sum gentium apostolus, ministerium meum honorificabo, si quo modo ad aemulandum provocem carnem meam et salvos faciam aliquos ex illis. 15 Si enim amissio eorum reconciliatio est mundi, quae adsumptio nisi vita ex mortuis? Quod si delibatio sancta est, et massa; et si radix sancta, et rami. 17 Quod si aliqui ex ramis fracti sunt, tu autem cum oleaster esses, insertus es in illis et socius radicis et pinguidinis olivae factus es, 18 noli gloriari adversus ramos: quod si gloriaris, non tu radicem portas sed radix te. 19 Dices ergo Fracti sunt rami ut ego inserar. 20 Bene: propter incredulitatem fracti sunt, tu autem fide stas. Noli altum sapere, sed time: 21 si enim deus naturalibus ramis non pepercit, ne forte nec tibi parcat. 22 Vide ergo bonitatem et severitatem dei, in eos quidem qui ceciderunt severitatem, in te autem bonitatem dei, si permanseris in bonitatem. alioquin et tu excideris. 23 Sed et illi si non permanserint in incredulitate inserentur: potens est enim deus iterum inserere illos. 24 Nam si tu ex naturali excisus es oleastro et contra naturam insertus es in bonam olivam, quanto magis hi secundum naturam inserentur suae olivae. 25 (38) Nolo enim vos ignorare, fratres, mysterium hoc, ut non sitis vobis ipsis sapientes, quia caecitas ex parte contigit in Israhel donec plenitudo gentium intraret, et sic omnis Israhel salvus firet: sicut scriptum est Veniet ex Sion qui eripiat et advertet impietates Iacob. 27 Et hoc illis a me testamentum, cum abstulero peccata eorum. 28 Secundum evangelium quidem inimici propter vos, secundum electionem autem carissimi propter patres: 29 sine paenitentia enim sunt dona et vocatio dei. 30 Sicut enim aliquando et vos non credidistis deo, nunc autem misericordiam consecuti estis propter illorum incredulitatem, 31 ita et isti nunc non crediderunt in vestram misericordiam, ut et ipsi misericordiam consequantur: 32 conclusit enim deus omnia in incredulitatem ut omnium misereatur. 33 (39) O altitudo divitiarum sapientiae et scientiae dei: quam inconpraehensibilia sunt iudicia eius et investigabiles viae eius. Quis enim cognovit sensum domini? aut quis consiliarius eius fuit? aut quis prior dedit illi et retribuetur ei? Quoniam ex ipso et per ipsum et in ipso omnia: ipsi gloria in saecula,

26

36

amen.

34

35

XII.

1 (40) Obsecro itaque vos, fratres, per misericordiam dei, ut exhibeatis corpora vestra hostiam viventem sanctam deo placentem, rationabile XI, 13 XII, 1.