ac spiritus, id est carnalium ct spiritualium voluntatum, divisio compagum, id est cogitationum bonarum et malarum, quasi perplexior et difficilior est posita. Postremo, quia discretio intentionum iis omnibus secretior esse cognoscitur, merito in extremo medullarum quoque divisio subditur. Hæc autem omnia sermo Dei dijudicando penetrat, quia ille qui per sapientiam suam intus secreta nostra subtiliter intelligendo discernit, foris per doctrinam suam utiliter nos illuminando eadem intelligere facit. Quia igitur vivus est sermo Dei, credamus eum vera promittere; quia efficax est, speremus eum promissa perficere; quia penetrabilis est, et falli non potest, offendisse eum preniteamnus, et de reliquo timeamus offendere. Ipse enim et voluntates nostras intelligit, et cogitationes videt, et intentiones comprehendit. Sequitur: desideria generant quodammodo, et hæc nutriendo, A veritas discerni potest, bene post divisionem anima et illa gignendo utraque ad invicem ligant. Quasi enim præcedentibus sequentia connectunt, quia de illis et ipsæ, et illæ de ipsis prodeunt. Quod vero desideria cogitationes gignere diximus, nemini qui scipsum cognoscit, ignotum esse potest, quia illius profecto sæpius in cogitatione volvimur, cujus amore plus affecti sumus. Unde etiam Dominus in Evangelio dicit: Ubi est thesaurus tuus, ibi est cor tuum (Matth. vi). Ac si diceret: Ubi est desiderium tuum, ibi est et cor tuum, id est ubi est affectio tua, ibi est et cogitatio tua. Rursus quod cogitationes desideria generent, Psalmista ostendit dicens: In meditatione mea exardescet ignis (Psal. xxxvш). Quia cujus rei cogitatio animo frequenter insederit, illius amor acrior in corde exardescit. Convenienter igitur per medullas, quæ in corpore magis secretæ sunt et reconditæ, intentiones accipimus, quæ quasi cogitationum nostrarum medull sunt, quia in cogitatione cordis latet Intentio cogitationis. Quam dum subtiliter discutimus, quasi ad interiora ossium penetramus. B Non est ulla creatura invisibilis coram ipso (Hebr. IV). Oculus Dei et longinqua capit, quia ubique præsens est, et intima, quia in omnibus est, et subtilia, quia perspicax est, et maxima comprehendit, quia omnia in ipso sunt. Hoc prosequitur dicens: Omnia sunt in conspectu ejus nuda (ibid.), quia in ipso sunt omnia et aperta (ibid.), quia ipse est in omnibus, vel nuda creatura dicitur, nuda actio vel cogitatio, vel intentio humana. Quidam est oculus, qui foris est et non intus, sicut oculus carnis; quidam intus est ad aliquid, et ad aliquid foris, ut oculus cordis; et C quidamm oculus, qui intus est tantum et non foris, ut oculus Dei. Oculus carnis videt tantum extima corporum, et oculus mentis extima cordium. Oculus Dei intima videt. Oculus cordis ad oculum carnis intus est, ad oculum Dei foris. Et sicut oculus carnis non capit quæ capit oculus cordis, sic oculus cordig pon capit quæ capit oculus Dei; sed oculus Dei capit quæ capit oculus cordis. Igitur oculus carnis tantum capit extima corporum. Oculus cordis et extima et intima corporum sed tantum extima cordium. Oculus vero Dei extima simul et intima non solum corporum, sed etiam cordium capit. Ego non est ulla creatura invisibilis coram eo. Omnia autem sunt nuda et aperta coram eo. Ab oculis nostris teguntur sæpe etiam quae visibilia sunt; quæ invisibilia sunt clauduntur. Actio visibilis est, intentio invisibilis est. Sed actiones homiuum licet in sua natura visibiles sint, multis tamen modis teguntur ab oculis nostris, ne videantur. Intentio aute videri non potest, etiamsi ipsa actio videatur., Igitur oculis Dei omnia sunt nuda, quia ipse omnes actiones hominum videt ubicunque fiant, quia non sunt tenebræ, et non est umbra mortis, ubi abscondantur qui operantur malum; nec operimentum tegit, nec velamen protegit, nec paries intercludit, nec caligo abscondit nos ab oculis ejus. Ergo omnia sunt nuda, quia ipse videt omne quod agitur; omnia aperta quia ipse videt qua intentione agatur. Sequitur : Liquet ergo quod recte compages, cogitationes, et medulla dicantur intentiones. Superest inquirere quomodo sermo Dei usque ad divisionem eorum pertingat. Prima divisio est inter animam et spiritum, hoc est inter voluptates carnales et spirituales. Secunda divisio est inter compages, id est cogitationes carnales et spirituales. Primum enim discernuntur voluptates, et utrum bono an malo desiderio affectus sit animus. Quæ discretio ideo prima est, quia facilius quisque sua desideria dijudicare potest; deinde sequitur discretio cogitationum, quæ magis est occulta, et difficilius comprehenditur. Quia enim ex pravis desideriis bonæ nonnunquam cogitationes oriuntur, et rursus ex bonis desideriis pravæ cogitationes prodeunt : non facile est cogita tionum qualitatem discernere vel discutere, cum non solum ex præcedentibus desideriis, de quibus oriuntur, sed etiam ex subsequentibus quæ ipsæ gignunt, eas oporteat judicare. Sed ut apertius videatur qualiter ex pravis desideriis bona, et ex bonis desideriis pravæ cogitationes nascantur, exemplo monstretur. Nemo est qui desiderium rapinæ nesciat malum esse, sed aliquando ex desiderio rapiendi na- D scitur desiderium occidendi, et sæpe ex desiderio occidendi nascitur horror homicidii. Dum ergo ex malo desiderio cogitatio bonorum gignens affectum prodit, quasi in radice mala surculus bonus dulcem fructum facit. Similiter aliquando ex bono desiderio mala cogitatio nascitur, ut nonnunquam pollutionem carnis abominando, turpitudinem carnalis concupiscentiæ cogitare incipimus, et ex ipsa nostra cogitatione ad delectationem illicitam inflammamur, et quasi de puro fonte aqua manare incœperat, sed paulatim defluens in sentinam turpitudinis ibat. Aliquando autem cogitationes et ex bonis desideriis prodeunt, et bona desideria gignunt, vel ex malis ortæ similiter mala preferunt. In qua ambiguitate quia difficilius Ad quem nobis sermo (ibid.), id est ad Deum vel ad sermonem ejus, subauditur vel est, vel erit, vel esse debet sermo. Primum fit sermo Dej ad nos, A super Christum, tune quasi ad pontificatum electus B postea sermo noster ad Deum. Duobus autem modis fit sermo Dei ad nos, interius et exterius. Interius per inspirationem, exterius per prædicationem. Item per inspirationem duobus modis, per naturam et per gratiam. Per naturam, quando conditis inspirat cognitionem boni; per gratiam, quando reparatis suggerit amorem boni. Duobus etiam modis fit noster sermo ad ipsum, vel consulendo rationem, vel reddendo rationem. Si modo rationem ex voluntate consulere ad faciendum nolumus, tunc ex necessitate de factis rationem reddemus: sicut in Apocalypsi dicuntur libri aperti, et deinde liber alius apertus qui est vitæ, postea judicatos mortuos ex iis quæ scripta erant in libris (Apoc. xx). Libri sunt corda hominum. Liber vitæ est sapientia. Dei libri aperiuntur, quando manifesta sunt secreta cordium. Liber vitæ aperietur, quando unicuique luce interiori manifeste palescet omne quod faciendum est. Et mortui ex his quæ in libris, sunt, non quæ in libro, judicantur, quia peccatores ex suis operibus judicabuntur. Libri nostri ad librum Dei scripti sunt, quia corda nostra ad similitudinem sapientiæ Dei condita sunt sicut dicitur: Signatum est super nos lumen vultus tui, Domine (Psal. 1v). Adhuc scribi debent libri nostri secundum exemplar libri vitæ, sicut dicit Apostolus: Estote imitatores Christi sicut filii charissimi (Ephes. v). Etsi scripti non sunt, saltem corrigendi sunt. Conferamus itaque libros nostros cum hoc libro, ut si quid aliter habuerint, C corrigantur, ne in illa ultima collatione, si quidpiam aliter inventi fuerint habentes, abjiciantur. Sic intelligi potest, ad quem, id est sermonem est nobis sermo. Vel aliter, ad quem est nobis sermo. Loquamur ad Christum de nobis, ut ipse ad Patrem loquatur pro nobis, quia pontifex est, ut conferat Deo vota populi, et magnus. Magnus secundum divinitatem, quia Filius Dei; magnus secundum humanitatem, quia penetrat cœlos. Accedamus ergo cum fiducia ad thronum gratiæ ejus, id est ad ipsum in quo regnat gratia. Gratia autem in eo duobus modis regnat, quia nec in eo malitia est, quæ affectum gratiæ impediat quin velit, nec in nobis miseria quin possit. Accedamus ergo cum fiducia, quoniam et officium ejus est ut pro nobis oret, quia pontifex constitutus; et meritum ipsius ut impetret, quia justus. Denique libenter compatietur, quia et ipse propter nos infirmitatibus circumdatus est. Constitutus est, quia a Deo. Non enim ipse se constituit, sed Deus illum glorificavit, qui dixit : Filius meus es tu ego hodie genui te (Psal. u; Matth. 1:, xvu; Marc, 1x). Quando in baptisino hoc dictum est D est. Quando in monte dictum est, tunc quasi pomtifex est ordinates, et veste indutus gloriæ. Postea in tertia voce quæ ad eum venit de cœlo, dicens: Et clarificavi, et iterum clarificabo (Joan. xvii), approbatus et confirmatus est in dignitate sua, sicut Aaron post ordinationem, quia quosdam æmulos el suo sacerdotio derogantes habuit, a Deo probatus est et confirmatus. In monte vestem gloriæ in ordinationem accepit; in resurrectione ad offerendas pro nobis preces Deo induit. Omnis namque pontifex ex hominibus assumptus pro hominibus constituitur in his quæ sunt ad Deum, ut offerat oblationes et sacrificia pro peccatis (Hebr. v). Duplex esse debet assumptio eorum qui præficiuntur, scilicet ut primum intus per gratiam assumantur ad excellentiam virtutis, postmodum foris per obedientiam vocentur ad excellentiam dignitatis. Alii assumuntu intus, et non foris sicut boni subjecti. Alii assumuntur foris et non intus sicut mali prælati, alii foris et intus sicut boni prælati, alii nec foris nec intus sicut mali subjecti. Sequitur : Pro hominibus constituitur in his quæ sunt ad Deum (ibid.). Dicitur in Evangelio: Reddite quæ sunt Cæsaris Cæsari, et quæ sunt Dei Deo (Luc. xx). Sicut Cæsar habet præfectos suos ad populum qui exigant ea quæ Cæsaris sunt, sic et Deus habet præfectos suos ad populum suum, qui ea quæ Dei sunt requirant. Et sicut præfecti Cæsaris legatione populi funguntur ad intercedendum, et legatione Casaris ad populum ad imperandum, sic et præfecti Dei, id est prælati in Ecclesia legatione populi funguntur ad Deum ut obsecrent, sive legatione Dei ad popu.... lum ut jubeant. Aliud est enim officium prælati, inquantum est legatus populi ad Deum, et aliud est in quantum legatus Dei ad populum. In illo officio, quo est legatus populi erga Deum, devotionem exhibere debet, ut eum oblationibus et sacrificio spirituali precibusque placatum reddat. In eo officio quo est legatus Dei ad populum, ad ipsum pertinet ignorantes docere, peccantes corrigere. De illo officio in quo est legatus populi ad Deum dictum est, ut offerat sacrificia et oblationes pro peccatis. De illo oflicio in quo est legatus Dei ad populum, dictum est, ut sciat compati iis qui ignorant el errant. Quoniam et ipse circumdatus est infirmitate (Hebr. v). Quidam sunt qui se in infirmitate esse cognoscunt, sed circumdatos infirmitate non putant, hi videlicet qui in quibusdam actionibus suis fortes se esse considerant. Qui vero in omnibus suis se infirmari conspiciunt, in quantum ad existimationem suam, undique intirmitate circumdati sunt. APOLOGIA DE VERBO INCARNATO AUCTORE, UT VIDETUR, JOANNE CORNUBIENSI, CONTINENS Objectiones contra eos qui dicunt Christum non esse aliquid secundum quod est homo. Fides est certitudo rerum invisibilium ad religionem A factum est, ponitur pro toto, scilicet caro pro homine. pertinentium, supra opinionem et infra scientiam constituta. Ex hac fidei assignatione patet quod non licet dubitare, vel opinari circa fidei articulos. Ubi enim est opinio, non est certitudo, ubi vero non est certitudo, non est fides. In naturalibus opinionibus vel poeticis existimationibus, vel in allegoricis, vel tropologicis sententiis, licet diversas sententias promere. Circa fidem non licet non solum aliud constituere, sed nec de ipsa veritate ad modicum dubitare; sed oportet firmiter ipsam profiteri. Unde in Symbolo Athanasii: Hæc est fides catholica, quam nisi quisque fideliter firmiterque crediderit, salvus esse non poterit. Si autem de nullo fidei articulo licet diversa opinari, maxime de illo qui cætcris est principalior, cui cæteri tanquam fundamento innituntur, qui in his verbis exprimitur. Verbum caro factum est (Joan. 1), id est homo constans ex carne et anima. Unde Augustinus : Firmissime tene, et nullatenus dubita ipsum qui æternaliter natus est de Patre, esse illum qui essentialiter conceptus est et natus de Virgine, unius naturæ cum matre. Ecce Augustinus prohibet dubitare, et jubet firmissime tenere in Christo duas esse naturas, divinam scilicet, secundum quam dicit: Ego et Paler unum sumus (Joan. x); el bumanam, secundum quam dicit: Pater major me est (Joan. xiv). QUÆSTIO I. Quæro igitur ab his qui dicunt Christum non esse aliquid in eo quod est homo, quid per me significetur cum dicitur: Pater major me est, an quod est Christus: an quod non est Christus? Si dicatur aliquid quod non est Christus per me significari in tali loco, consequens est ut Christus dicat se esse aliquid quod ipse non est; quod non convenit veritati. Item si aliquid per me ibi significatur quod est Christus, illud est vel substantia increata vel creata. Sed nulla substantia increata major est Pater. Sin autem substantia creata est, vel est rationalis, vel irrationalis. Sed substantia irrationalis esse non potest. Ergo est substantia rationalis. Et sic vel angelica, vel humana; sed angelica non est, ergo humana. Oportet itaque ibi significari substantiam creatam et rationalem, et humanam, id est hominem constantem ex anima et carue. Unde Augustinus dicit quod pars, cum dicitur: Verbum curo B C Necessario ergo homo est aliquod totum, cujus pars sit caro, et illud totum sit Christus. Unde idem dicit Deus in æternam personam divinitatis tempɔralem accepit substantiam carnis. Quid est in personam accepit, nisi personaliter sibi univit, id est ut quod assumptum est, una esset cum assumente persona? Unde in libro De agone christiano: Incommutabilis veritas per spiritum animum, et per animam corpus suscipiens totum hominem assumptum liberavit. In eodem : Non eos audiamus qui sic dicunt ab æterna sapientia susceptum hominem, qui de Virgine natus est, quomodo et alii homines ab ea sapientes fiunt. Aliud est enim sapientem tantum fieri per sapientiam Dei; et aliud est ipsam personam suscipere sapientiæ Dei. Audis quod homo ille personam suscepit sapientiæ Dei. Unde et per gratiam homo transivit in Deum, non nature versibilitate, sed Dei dignatione mirabiliter assumptus in unitatem personæ. Quapropter et aliter sapiens homo ille, qui personam sapientiæ gerit, aliter alii. Unde Augustinus super Epistolam ad Galatas: Per fidem induendo Christum, omnes fiunt filii, non nutura, sicut unicus Filius, qui sapientia Dei est. Neque præ potentia et singularitate susceptionis ad habendam naturaliter, el agendam personam sapientiæ, sicut ipse mediator unum cum ipsa suscipiente Sapientia. QUEST. II. Quæro item quomodo Augustinus dicat susceptum hominem ad habendam naturaliter personam Sapientiæ Patris, cum alibi dicat quod in unitate personæ assumptus homo ille gratiæ est non naturæ? Solutio. Naturale duobus modis dicitur; et quod est de substantia rei, et quod est originale, id est ab origine creationis suæ datum. Unle fuit, non tamen per naturam, sed per gratiam; quia homo assumptus ex quo fuit, persona divina quodammodo naturale est ei esse personam vei, sed hoc naturale non excludit gratiam. Unde Augustinus in Enchiridio In naturæ humanæ susceptione facia est quodam modo ipsa gratia illi homini naturalis. Nam ex quo homo esse cœpit, non aliud esse cœpit quam filius, et hic unicus, ut quemadmodum una est persona, anima rationalis et caro; ita una persona Deus et homo. Filius tribus modis dicitur, adoptione, ut nos per fidem; susceptione ut mediator, scilicet homo assumptus; natura ut Verbum, quod eadem substantia est cum Patre, non persona et eadem A mam. Sed alia est anima Christi, et alia anima persona cum Mediatore non substantia. Unde Augustinus in libro De Trinitate: Cum filius sit Deus et homo, alia tamen substantia Deus, alia substantia homo. QUEST. III. Quæritur an substantia humana in Christo sit adoranda. Solutio. Dignitatis potestas non amittitur, dum humilitas adoratur, ut dicit Hilarius. Et Augustinus. Terra adoratur a Verbo Dei assumpta, quia nemo carnem ejus manducat, nisi prius eam adoret non tamen propter ipsam, sed propter eum cui unitur. Dicit auctoritas quod Creator est creatus, prædestinans prædestinatus, infectus factus; quod secundum naturam humanam intelligendum est. Ascendo ad Patrem meum et Patrem vestrum, ad Deum meum ́et Deum vestrum (Joan. xx). Si Christus non est aliqua substantia creata, non habet Deum, quia tantum creaturæ Deus est; sed ipse dicit se habere Deum necessario, ergo est aliquid quod habet Deum vel Creatorem. Dicitur alibi quod tanta est unio hominis et Dei, quod totum est Deus, totum est et homo. Quid per hominem significatur cum dicitur, totum est homo? Quid est quod sequitur quod non in substantiis hominis? Si enim sic intelligitur, Deus est homo, id est habet hominem. Sic potest dici, anima est caro, id est habet carnem. Augustinus dicit super Joannem, quod aliud est Verbum Dei, et aliud homo. Quid hic per hominem significatur? Si enim ut quidam opinantur, hic per hominem anima et caro intelligitur, et non aliquid compositum ex duobus dicere deberet, aliud est verbum Dei, alia sunt homo, cum per hominem plura, et non unum significetur. Augustinus dicit alibi super Epistolam ad Colossenses: Homo excellentius assumplus personam gerit sapientiæ. Si igitur id quod est assumptum non est persona, ut volunt quidam, nec personam gerit sapientiæ, quomodo ergo audent negare hominem assumptum personam esse? cum adeo aperte hic dicat auctoritas: Qui descendit, id est Deus, et qui ascendit (Ephes. Iv), id est homo. Dicit enim expositor quod deitas et humanitas sunt eadem persona. Unde Leo papa: Mirabilior nobis fit in Deo humilitas, quam potentia ; et difficilius capitur a nobis majestatis divinæ exinanitio quam servilis formæ summa provectio. Et post : Licet aliud sit Creator, et aliud cveatura, in unam tamen personam concurrit utriusque naturæ proprietas. Omnia quæ Dei sunt et hominis simul humanitas explevit et deitas. Legitur quod Christus sicuti est homousios [ópoovatos] Patri, sic est homousios [μoovσtos] matri. Sed si Christus non est id quod est homo, sed tantum id quod est Pater, nihil quod est consubstantiale matri, est substantiale filio, et e diverso, ergo non est ei consubstantialis, cum nullum habeat substantiale cum illa commune. Sed dicent forsitan Christus ideo homousios [uoovatos] matri dicitur, quia ejusdem naturæ est cum matre. Et ego quæro quid per naturam humanam intelligant, cum dicitur, Christus est ejusdem naturæ cum matre. Dicant corpus et aniPATROL. CLXXVII. B C Virginis. Unde si idem est natura humana quod anima et corpus, si non sunt ejusdem animæ et carnis, nec ejusdem sunt naturæ, vel si ejusdem sunt naturæ; nec tamen sunt ejusdem carnis et animæ, aliud intelligitur per naturam, aliud per animam et carnem. Notandum autem quod natura humana tripliciter accipitur, scilicet pro forma substantiali, quæ humanitas dicitur, et pro re existenti in tali proprietate, scilicet pro illo composito ex corpore et anima, quod quandoque hoc nomine humanitas significatur. Dicitur etiam quandoque humana natura corpus et anima. Verum est ergo Christum assumpsisse corpus et animam, et illud compositum, et illam formam, scilicet humanitatem. Quin autem hæc forma sit assumpta, non potest negari, cum non sclum corpus et anima sint assumpta, sed etiam omnes proprietates assumptæ sint. QUEST. IV. Ideo quæro ab iis qui dicunt quod in Christo non est aliquid quod sit homo, quid sit subjectum humanitati huic formæ. Non enim deitas potest ei csse subjecta, nec caro nec anima. Quid ergo? Si nihil est constitutum ex corpore anima Christi, quod sit Christus, in quo quasi in subjecto possit esse humanitas, necessario igitur Christus est quoddam totum constans ex anima et corpore; vel non habet hanc formam humanitatem. Confitemur itaque in Christo duarum substantiarum unionem, non mutationem, vel versibilitatem, vel permistionem, vel confusionem. QUEST. V. Dicit Hilarius in nono libro De Trini. late: quod homini acquirebatur ut Deus esset. Quæro igitur quis sit iste homo, cui acquiritur ut Deus sit? Nunquid animæ vel carni? Non utique, sed homini constanti ex utroque. Idem in octavo libro De Trinitate: Nescit plane vitam suam. nescit, qui ipsum Jesum, ut verum Deum, ita verum hominem ignorat. Si enim non est id quod est homo, non est homo; et si nor est homo, non est verus homo. Quanta ergo est temeritas, negare Christum aliquem hominem esse; et tamen ipsum verum hominem prædicare! 'Augustinus dicit super Domine, refugium (Psal. LXXXIX): Quod Christus incœpit esse quod non erat, servata substantiarum proprietate. D Quod erat creabile mansit creabile; et quod increabile, increabile: et quod mortale, mortale: et quod immortale, immortale. Utrumque una immortalis tamen persona, et vere immortalis. Unde Isidorus in libro De summo bono ait: Humanitas a Christo suscepta tertia persona est in Trinitate. Cui consonat illud quod Augustinus dicit in secundo libro De Trinitate. Forma suscepti hominis persona Filii est. Quid apertius? Quomodo ergo audes diccre quod nihil quod est, assumptum est persona Filii? Redi ad cor tuum, et animadverte veritatem. Quis sit qui loquitur attende. Recole quod periculum animæ tuæ incurris, si negaveris tam manifestam veritatem. Memorare etiam quod homo, qui negavit Christum esse aliquid, sit homo; et ideo potuit 10 decepi. Et utinam solus deceptus, alios non dece- A completum est, dum contra rationem, et supra na pisset! Si nondum credis prædictis auctoritatibus. Nune ponendæ sunt objectiones quorumdam conira nos: Si Deus essentialiter est homo, vel homo est Deus, tunc si Deus assumpsisset hominem in exu muliebri, et mulier esset Deus, et Deus esset mulier. Sed potuit Deus in tali sexu assumpsisse hominem, ergo potuit Deus esse mulier. Solutio. Augustinus dicit: Qui essentialiter natus est de Patre, est essentialiter ille qui conceptus et natus est de Virgine. Ideoque fateor quod Deus semper potuit, potest et poterit utroque sexu assumpsisse hominem. Utinam te videres ubi te video, qui hæc obiicis. Cum igitur uterque sexus erat redimendus, decens fuit ut sexus honorabilior assumeretur, et de fcmina, ut sic uterque sexus ad redemptionem pertinere ostenderetur. Unde Augustinus de Symbolo fidei: Illa dispensatio utrumque sexum honorari, et ad curam pertinere monstravit. Non solum quem suscepit, sed per quam suscepit virum gerendo, de femina nascendo. QUEST. VI. Quero ab iis qui dicunt nihil essc compositum ex anima et carne Christi, quomodo sexus sit assumptus. Non enim in carne vel anima est aliquis sexus sed in solo toto ex duabus partibus constituto. Decuit quaternarium divinum compleri. Fecit enim Deus primum hominem sine complexione sexuum. Feminam vero produxit de viro. Ex maritali vero admistione formavit utrumque. Restabat quartum ut quasi vicem femina redderet viro: quod turam peperit virgo. Objicitur. Si Deus potuit assumere mulierem, ergo mulier potuit esse Deus. Solutio. Non sequitur. Sicut non sequitur: Deus potest de homine facere lapidem, ergo homo potest fieri lapis. Deus enim potest impossibilia, nec tamen impossibilia sunt possibilia. Item objicitur. Si illa substantia quæ Ver! o unita est, cœpit esse Deus, et econtrario Deus cœpit esse illa, quædam substantia est Deus quæ non semper fuit Deus, et quædam substantia est Deus quæ non est divina substantia, et Deus est aliquid quod non semper fuit. Adduntque: Si homo assumptus est persona, ergo vel tertia in Trinitate, vel alia; sed non alia, ergo tertia in Trinitate, et sic Deus. Solutio. In hoc ipso se probant non esse Catholicos cum id quod fot auctoritatibus probatur, habent pro inconvenienti. Nonne Isidorus dicit quod humanitas a Christo suscepta est tertia persona in Trinitate? Et Hilarius asserit quod proprium est Deo fuisse aliud quam manebat, nec tamen non esse quod manserat. Et Augustinus Creator temporum inventus est in tempore : etiam ipse factus. Et alibi: Homo recens, sed non Deus recens. Hoc est inconveniens quod nos adoramus. Hec est abusio, per quam redempti sumus. Scio ubi tenentur oculi tui qui habes pro inconvenienti, quod Deus sit aliquid quod non semper fuit, quia non capis modum illum, quo aliquid dicitur esse aliud, propter ineffabilem unionem. In hoc enim quod Deus homini secundum plenitudinem se infudit, et omnia sua illi attulit, et omnia quæ ho minis erant in se suscepit, vere dicitur et est Deus homo, et homo Deus. Hlomo est Deus non per naturam, sed per gratiam, non adoptionis, sed per gratiam unionis sive susceptionis. Deus est homo per dignationem. Cum ergo Deum hominem, vel hominem Deum prædicamus, non naturæ in naturam versibilitatem significamus, sed naturæ utriusque mutuam omnimodam participationem. Notandum esse quosdam quibus non videtur esse argumentum, Illa substantia Deo unita est Deus ergo quadam substantia quæ non semper fuit. Ut in hoc simili apparet. Candela lucet, ergo quædam substantia quæ non est ignis lucet, cum ignis ex se, candela ex Digne luceat. Est alia similitudo: Hic homo factus est ad imaginem Dei, ergo quædam substantia qua: non est animal vel angelus, non sequitur. Sic Verbum per se Deus est, sicut ignis lucet, homo vero Deus ex Verbo, sicut candela lucet ex igne, et homo est imago ex anima. Nullo tamen modo negandum substantiam unitam Verbo Dei, esse Filium Dei, sed, ut jam dictum est, homo per gratiam Deus est. Verbum est per naturam Deus. C QUEST. VII. Si nondum credis, audi adhuc verba Veritatis super Lucam, ubi scriptum est: Hie eril magnus (Luc. 1). Legitur quod potentiam, quam Dei Filius naturaliter habet, homo accepturus erat ex tempore, ut una sit persona Deus et homo. Quæro quid per hominem significatur; et cum dicitur homo |
