et aliæ circa corpus observantiæ, in secta Pythagoreorum, et in hæresi Manichæorum, et in lege Mahometi, omnem modum superant. Ordinationes quoque legis ceremonialis, sanguinis et adipis esum prohibentes, ac animalia munda ab immundis distinguentes (quatenus ad cibi usum) et plurimæ sunt et præcisæ. Imo Christiana fides ipsa (quamvis a ceremoniarum nube libera et serena) usum tamen retinet jejuniorum, abstinentiarum, et aliarum rerum, quæ ad corporis macerationem et humiliationem spectant, tanquam rerum non mere ritualium, sed etiam fructuosarum. Atqui radix omnium hujusmodi præceptionum, præter ipsam ceremoniam et exercitium obedientiæ, in hac re consistit, de qua loquimur: nimirum quod anima compatiatur corpori. Si quis autem judicio infirmior existimet, istas corporis in animam impressiones, aut immortalitatem animæ in dubium revocare, aut imperio animæ in corpus derogare; levi dubitationi leve responsum suffecerit. Exempla petat, vel ab infante in utero matris; qui simul cum matris affectibus compatitur, et tamen e corpore matris suo tempore excluditur : vel a monarchis, qui, licet potentes, a servorum impetu quandoque flectuntur, salva interim majestate sua regia. corporis lineamenta animi indicat propensiones; | diætæ, et delectus ciborum et potuum, et ablutiones, altera somniorum naturalium interpretatio, quæ corporis statum et dispositionem ex animi agitationibus detegit. In harum priore partem nonnullam desiderari perspicio. Siquidem Aristoteles ingeniose et solerter corporis fabricam, dum quiescit, tractavit; eandem in motu (nimirum gestus corporis) omisit; qui tamen non minus artis observationibus subjiciuntur, et majoris sunt usus. Etenim lineamenta corporis, animi inclinationes et propensiones generales ostendunt; oris autem et partium motus et gestus, insuper aditus, et tempora, et præsentis dispositionis et voluntatis signa, declarant. Ut enim aptissimis atque elegantissimis majestatis tuæ verbis utar, "Lingua aures ferit, gestus vero oculos alloquitur." Hoc vero bene norunt veteratores complures, et astuti homines, quorum oculi in aliorum vultu et gestibus habitant; idque in commodum suum trahunt; utpote in quo facultatis et prudentiæ suæ pars maxima vertatur. Nec sane negari potest, hoc ipsum simulationes in altero indicem esse mirificum, et monere homines optime de electionibus temporum et opportunitatum adeundi personas; quæ civilis prudentiæ pars est non parva. Nemo autem putet hujusmodi solertiam aliquid quidem valere circa homines individuos, sub regula autem non cadere nam ad unum fere modum omnes ridemus, et ploramus, et erubescimus, et frontem contrahimus; et sic (ut plurimum) de motibus subtilioribus. quis autem hic chiromantiæ meminet, sciat rem esse prorsus vanam; et in hujusmodi sermonibus, quos tractamus, nec dignam quidem quæ nominetur. Quod vero ad somniorum naturalium interpretationem attinet res est quorundam laboribus pertractata, sed plurimis ineptiis scatens. Illud tantum in præsenti innuo, basim illam huic rei, quæ maxime est solida, non substerni. Ea hujusmodi est; ubi idem fit ab interna causa, quod fieri quoque solet ab externa, actus ille externus transit in somnium. Similis et stomachi oppressio, ex crasso vapore, atque incubitu ponderis externi: itaque qui incubo laborant, pondus sibi superimponi, magno cum apparatu circumstantiarum, somniant. Similis viscerum pensilitas ex fluctuum agitatione in mari, et ex flatu circa præcordia collecto: itaque hypochondriaci | sæpius navigationes et agitationes super aquas somniant. Sunt et innumera id genus. Si Posterior pars doctrinæ fœderis (quam impressionem nominavimus) in artem nondum redacta est, sed obiter tantum, et carptim, inter alios tractatus aliquando intervenit. Illa eandem antistrophen cum priori habet. Quippe duo considerat: Aut quomodo, et quousque humores et temperamentum corporis immutent animam, in eamque agant: Aut rursus, quomodo, et quousque animæ passiones, vel apprehensiones, immutent corpus et in illud agant. Horum prius in re medica interdum tractari videmus; at id ipsum se miris modis religionibus inseruit. Pharmaca enim præscribunt medici, quæ morbis animæ persanandis inserviant, ut in curationibus maniæ et melancholiæ: quinetiam medicinas porrigunt ad animum exhilarandum, ad cor muniendum, atque inde fortitudinem augendam, ad ingenium acuendum, ad memoriam roborandam, et similia. At Jam quod ad partem reciprocam, (de anima, et affectibus ejus in corpus agentibus) illa quoque in medicina locum invenit. Nemo enim medicus est paulo prudentior, quin accidentia animi, ut rem maximi ad sanationes suas momenti, quæque omnia alia remedia plurimum vel adjuvet, vel impediat, consideret et tractet. At aliud quippiam, quod hue pertinet, parce admodum, nec pro rei vel subtilitate vel utilitate inquisitum est; quatenus scilicet (missis affectibus) ipsa imaginatio animæ, vel cogitatio perquam fixa, et veluti in fidem quandam exaltata, valeat ad immutandum corpus imaginantis? Quamvis enim vim habeat ad nocendum manifestam, haud tamen inde sequitur pari potentia præditum esse ad subveniendum. Non magis hercle, quam si quis concluserit, quoniam reperitur aliquis aër ita pestilens, ut subito interimat; debere quoque esse aliquem aërem ita salubrem, ut decumbentem subito restituat. Atque hæc inquisitio nobilis profecto esset usus; verum (ut ait Socrates) natatore Delio indiget, quia mergitur in profundo. Rursus inter has doctrinas de fœdere, sive consensibus animæ et corporis, non alia fuerit magis necessaria, quam illa disquisitio de sedibus propriis et domiciliis, quæ singulæ animæ facultates habent in corpore, ejusque organis. Quod genus scientiæ qui sectati fuerint, non desunt; sed quæ habentur in plerisque, aut controversa sunt, aut leviter inquisita; ut majori diligentia et acumine opus sit. Nam sententia introducta a Platone; qua intellectus in cerebro, tanquam in arce, collocatus est; animositas (quam ille satis imperite iracundiam vocavit, cum tumori et superbiæ sit propior) in corde; concupiscentia autem et sensualitas in jecinore; neque prorsus contemnenda est, neque cupide recipienda. Rursus nec collocatio facultatum illarum intellectualium (phantasiæ, rationis, memoria) secundum ventriculos cerebri, erroris expers est. Atque doctrinam de natura hominis indivisa, ac etiam de fœdere animi et cor- tibus, somno, et vigiliis, vices prope infinitas variaporis, explicavimus. CAPUT SECUNDUM. Partitio doctrinæ circa corpus hominis in medicinam, cosmeticam, athleticam, et voluptariam. Partitio medicine in officia tria, viz. in conservationem sanitatis, curationem morborum, et prolongationem vitæ: quodque pars postrema de prolongatione vitæ disjungi debeat a duabus reliquis. rum mutationum subit. Usque adeo verum est unam, inter res cæteras, corporis humani massam maxime fermentatam, et ex plurimis coagmentatam esse. At anima contra substantiarum est simplicissima, ut non male cecinerit ille: "Purumque reliquit Æthereum sensum, atque auraï simplicis ignem." Unde minime est mirandum, animam sic collocatam, requiem non invenire, juxta axioma illud," Motum rerum extra locum esse rapidum, placidum in loco." Verum ut ad rem redeamus; varia ista et subtilis corporis humani compositio et fabrica effecit, ut sit instar organi musici operosi et exquisiti, quod harmonia sua facile excidit. Quare apud poëtas, summa | ratione, musica cum medicina in Apolline conjungitur; quia similis fere sit utriusque artis genius; atque in eo consistat plane medici officium, ut sciat DOCTRINA circa corpus hominis eandem recipit divisionem, quam bona corporis ipsius, quibus inservit. Bona corporis humani quatuor sunt; sanitas, forma sive pulchritudo, vires, voluptas. Totidem igitur scientiæ; medicina, cosmetica, athletica, et voluptaria, quam Tacitus appellat "eruditum luxum." Medicina ars in primis nobilis, et ex generosissima prosapia secundum poëtas. Illi enim introduxe-humani corporis lyram ita tendere et pulsare, ut runt Apollinem primarium medicinæ deum; cui filium dederunt Æsculapium, deum itidem, et medicinæ professorem: quippe cum sol in naturalibus sit vitæ auctor et fons, medicus ejusdem conservator, et tanquam scaturigo altera. At decus longe illustrius accedit medicinæ ex operibus Servatoris, qui et animæ et corporis medicus fuit; et sicut animam doctrinæ suæ cœlestis, ita corpus miraculorum suorum, objectum veluti proprium constituit. Nusquam enim legimus miraculum aliquod ab eo patratum circa honores, aut pecunias (præter unicum, quo tributum redderetur Cæsari) sed tantum circa corpus humanum, aut conservandum, aut sustentandum, aut persanandum. reddatur concentus minime discors et insuavis. Ergo "Ille repertorem medicinæ talis, et artis, Subjectum istud medicinæ (corpus nimirum humanum) ex omnibus, quæ natura procreavit, maxime est capax remedii; sed vicissim illud remedium maxime est obnoxium errori. Eadem namque subjecti subtilitas et varietas, ut magnam medendi facultatem præbet, sic magnam etiam aberrandi facilitatem. Quocirca quemadmodum ars ista (præsertim quo nunc habetur modo) inter præcipue conjecturales; ita inquisitio ejus reponenda est inter summe arduas et accuratas. Neque propterea cum Paracelso et alchemistis ita desipimus, ut putemus inveniri in corpore humano, quæ singulis universitatis rerum speciebus (stellis, mineralibus, et aliis) Et similiter de Circe, Solis filia: respondeant, sicut illi fabulantur, leviter et crassa Minerva traducentes emblema illud veterum (quod homo esset microcosmus, sive epitome totius mundi) ad hoc commentum suum. Verum nihilominus huc res redit, ut (quod occepimus dicere) non inveniatur inter corpora naturalia aliquod tam multipliciter compositum, quam corpus humanum. Videmus enim herbas et plantas ex terra et aqua nutriri; animalia ex herbis et fructibus; hominem vero ex carnibus ipsorum animalium (quadrupedum, avium, piscium) etiam ex herbis, granis, fructibus, succis, et liquoribus variis, non sine multiplici commixtione, conditura, et præparatione horum corporum, priusquam homini sint in cibum. Adde quod animalibus vivendi modus sit simplicior, affectusque, qui in corpus agant, pauciores, et ad unum fere modum operantes; ubi homo locis habitationum, exercitationibus, affec "Dives inaccessis ubi Solis filia lucis Urit odoratam nocturna in lumina cedrum." Omnibus enim temporibus, fama et opinione vulgi, sagæ, et aniculæ, et impostores, medicorum quodammodo rivales fuere ; et de curationum celebritate cum iisdem fere certarunt. Ex hoc die, sodes, quid sequitur? Nempe ut medici ita secum, quemadmodum Salomon in re graviori; "Si unus et stulti et meus eventus erit, quid mihi prodest, quod majorem sapientiæ dedi operam ?" Equidem medicis minus succenseo, si sæpenumero vacent alicui alteri studio, quod adamant magis, quam arti suæ propriæ. Invenies etenim inter eos, poëtas, antiquarios, criticos, rhetores, politicos, theologos, atque in iis artibus magis, quam in professione propria, eruditos. Neque hoc fit, ut arbitror, quia (ut quidam declamator Ve contra scientias medicis objicit) habeant quæ sibi comparata est, ut fuerit magis ostentata, quam elaobversentur objecta tam foda et tristia, ut animum borata: etiam magis elaborata, quam amplificata; ad alia abducere iis omnino sit opus; (nam qui ho- cum labores in eam insumpti, potius in circulo, mines sint, "Nihil humani a se alienum putent") | quam in progressu, se exercuerint. Plurima enim sed ob hoc ipsum, de quo nunc agimus; nempe in ea video a scriptoribus iterata, addita pauca. quod arbitrentur, parum ipsis interesse, vel ad exis- | Eam in tres partes dividemus, quæ tria ejus officia timationem, vel ad lucrum, utrum artis suæ medio- nominabimus. Primum est conservatio sanitatis, critatem, an perfectionem in ea majorem assequantur. secundum curatio morborum, tertium prolongatio Morbi enim tædia, vitæ dulcedo, spei fallacia, et vitæ. At istud postremum, non videntur medici, amicorum commendatio, efficiunt, ut homines facile tanquam partem principalem artis suæ agnovisse, in medicis qualibuscunque fiduciam collocent. verum idem reliquis duobus satis imperite immisrum si quis hæc attentius perpendat, ea potius ad cuisse. Putant enim si propulsentur morbi, anteculpam medicorum, quam ad culpæ excusationem quam ingruant, et curentur postquam invaserint, spectant: neque enim spem abjicere, sed vires po- prolongationem vitæ ultro sequi. Quod licet minitius intendere debuerant. Nam si cui placet obser- me dubium sit, tamen parum acute prospiciunt, hovationem expergefacere suam, et paulatim circum- rum utrumque ad morbos tantum pertinere, et ad spicere, etiam ex exemplis obviis et familiaribus eam solummodo vitæ prolongationem, quæ a morbis facile deprehendet, quantum obtineat imperii intel- abbreviatur et intercipitur: atqui filum ipsum vitæ lectus subtilitas et acumen, in varietatem sive mate- producere, ac mortem, per resolutionem simplicem, riæ, sive formæ rerum. Nil magis varium, quam et atrophiam senilem, sensim obrepentem, ad temhominum facies et vultus; eorum tamen discrimina pus summovere, argumentum est, quod nemo ex infinita retinet memoria: imo pictor ex pauculis medicis pro dignitate tractavit. Neque vero subeat colorum testis, acie oculi usus, et vi phantasiæ, et animos hominum ille scrupulus, ac si hæc res, fato manus constantia, omnium facies, qui sunt, fuerunt, et divinæ providentiæ commissa, in artis officium et atque etiam (si coram repræsentarentur) qui futuri munus jam primum a nobis revocaretur. Providentia sunt, penicillo imitari ac describere posset. Humana enim proculdubio mortes quascunque, sive ex viovoce nil magis varium; hujus tamen discrimina in lentia, sive ex morbis, sive ex decursu ætatis, parisingulis personis facile internoscimus: quinetiam ter regit: neque tamen ideo præventiones et remedia non desunt moriones et pantomimi quidam, qui, excludit. Ars autem, et industria humana, naturæ quotquot libuerit, reddere sciunt, et ad vivum expri- et fato non imperant, sed subministrant. Verum mere. Nil magis varium, quam soni articulati, verba de hac parte paulo post dicemus; hæc tantum interea scilicet: via tamen inita est ea reducendi ad paucas præfati, ne quis tertium istud officium medicinæ cum literas alphabeti. Atque illud verissimum est, non duobus prioribus (quod fere adhuc factum est) impeex eo, quod mens humana sit minus subtilis aut rite confundat. capax, perplexitates et acatalepsias in scientiis plerunque provenire; sed ex eo potius, quod objectum nimis in remoto collocatum sit. Sicut enim sensus, procul ab objecto dissitus, plurimum fallitur; debite appropinquatus, non multum errat; ita fit in intellectu. Solent autem homines naturam, tanquam ex præalta turri, et a longe despicere, et circa generalia nimium occupari; quando, si descendere placuerit, et ad particularia accedere, resque ipsas attentius et diligentius inspicere, magis vera et utilis fieret comprehensio. Itaque hujus incommodi remedium, non in eo solum est, ut organum ipsum vel acuant, vel roborent, sed simul ut ad objectum propius accedant. Ideoque dubitandum non est, quin si medici, missis paulisper istis generalibus, naturæ obviam iræ vellent, compotes ejus fierent, de quo ait poëta: Quod ad officium tuendæ sanitatis attinet (ex officiis prædictis medicinæ primum) multi de eo scripserunt, cum in aliis rebus satis imperite, tum nimium (ut arbitramur) delectui ciborum, minus, quam par est, quantitati eorum tribuentes. Quin et in quantitate ipsa, tanquam philosophi morales, mediocritatem nimis laudarunt: cum et jejunia in consuetudinem versa, et victus liberalis, cui quis assueverit, melius sanitatem tueantur, quam istæ mediocritates, quæ naturam ignavam fere reddunt, neque excessus, neque indigentiæ, cum opus fuerit, patientem. Exercitationum autem species, quæ in sanitate tuenda plurimum pollent, nemo ex medicis bene distinxit, aut annotavit; cum vix inveniatur aliqua inclinatio in morbum, quæ non exercitatione quadam propria corrigi possit. Morbis renum globorum lusus convenit, pulmonum sagittatio, stomachi deambulatio et gestatio, atque aliis aliæ. Verum cum hæc pars, de valetudinis conservatione, secundum totum tractata sit, defectus minores persequi non est nostri instituti. "Et quoniam variant morbi, variabimus artes; Mille mali species, mille salutis erunt.' Quod eo magis facere debent, quia philosophiæ ipsæ, quibus innituntur medici, sive methodici, sive Quod vero ad curationem morborum attinet, illa chemici (medicina autem in philosophia non fun- demum pars est medicinæ, in qua plurimum laboris dato, res infirma est) parvi revera sunt. Quare si in sumptum est, licet fructu satis tenui. Continet nimis generalia (licet vera forent) hoc vitium ha- autem doctrinam de morbis, quibus corpus humanum beant, quod non bene homines ad actionem dedu- subjicitur, una cum eorundem causis, symptomatibus, cant; certe majus est periculum ab illis generalibus, et medelis. In hoc secundo officio medicinæ multa quæ in se falsa sunt; atque, loco deducendi, se- sunt, quæ desiderantur: ex his pauca, sed maxime ducunt. insignia, proponemus, quæ enumerasse satis duxeriMedicina igitur (uti perspeximus) adhuc taliter mus, absque aliqua ordinis aut methodi lege. $ Primum est, intermissio diligentiæ illius Hippocratis, utilis admodum et accuratæ, cui moris erat, narrativam componere casuum circa ægrotos specialium; referendo qualis fuisset morbi natura, qualis medicatio, qualis eventus. Atque hujus rei nactis nobis jam exemplum, tam proprium atque insigne, in eo scilicet viro, qui tanquam parens artis habitus est, minime opus erit exemplum aliquod forinsecum ab alienis artibus petere; veluti a prudentia jurisconsultorum, quibus nihil antiquius, quam illustriores casus, et novas decisiones, scriptis mandare; quo melius se ad futuros casus muniant et instruant. Istam proinde continuationem medicinalium narrationum desiderari video; præsertim in unum corpus cum diligentia et judicio digestam: quam tamen non intelligo ita fieri debere amplam, ut plane vulgata, et quæ quotidie obveniant, excipiat (id enim infinitum quiddam esset, neque ad rem) nec rursus tam angustam, ut solummodo mirabilia et stupenda (id quod a nonnullis factum est) complectatur. Multa enim in modo rei, et circumstantiis ejus, nova sunt, quæ in genere ipso nova non sunt: qui autem ad observandum adjiciet animum, ei etiam, in rebus, quæ vulgares videntur, multa observatu digna occurrent. statuo. Item in disquisitionibus anatomicis fieri solet, ut quæ corpori humano in universum competant, ea diligentissime, usque ad curiositatem, et in minimis quibusque, notentur: at circa varietatem, quæ in diversis corporibus reperitur, medicorum diligentia fatiscit. Ideoque anatomiam simplicem luculentissime tractari assero, anatomiam comparatam desiderari Partes enim singulas recte perscrutantur homines, earumque consistentias, figuras, situs: sed illarum partium diversam in diversis hominibus figuram et conditionem minus observant. Atque hujus omissionis causam non aliam esse arbitramur, quam quod ad primam inquisitionem inspectio unius aut alterius anatomiæ sufficere possit; ad posteriorem vero (quæ comparativa est, et casum recipit) necesse est, ut plurimarum dissectionum attenta et perspicax observatio adhibeatur. Prior etiam res est, in qua homines docti, in prælectionibus suis et in cœtu astantium, se jactare possunt: at secunda ea est, quæ tacita et diutina experientia tantum acquiri potest. Illud interea minime dubium est, quod internarum partium figura et structura parum admodum externorum membrorum varietati et lineamentis cedat; quodque corda, aut jecinora, aut ventriculi, tam dissimilia sint in hominibus, quam aut frontes, aut nasi, aut aures. Atque in his ipsis differentiis partium internarum reperiuntur sæpius causæ continentes multorum morborum: quod non attendentes medici, humores interdum minime delinquentes criminantur; cum ipsa mechanica partis alicujus fabrica in culpa sit. In quorum morborum cura, opera luditur, si adhibeantur medicinæ alterantes, (quia res alterationem non recipit,) sed emendanda res est, et accommodanda, seu pallianda, per victus regimen et medicinas familiares. Similiter, ad anatomiam comparatam pertinent accuratæ observationes, tam humorum omnigenum, quam vestigiorum et impressionum morborum, in corporibus variis dissectis. Etenim humores in anatomiis, tanquam purgamenta et fastidia, fere prætermitti solent, cum tamen in primis necessarium sit notare, quales et quam multiplices sint humorum differentium species (non nimium in hac re tribuendo divisionibus eorum receptis) qui in corpore humano aliquando inveniantur; et in quibus cavitatibus et receptaculis, quilibet ipsorum sedes et nidulos suos figere potissimum soleat; quoque juvamento aut damno; atque his similia. Itidem vestigia, et impressiones morborum, et interiorum partium ab iis læsiones et devastationes, in diversis anatomiis, cum diligentia notanda; nempe apostemata, ulcera, solutiones continuitatis, putrefactiones, exesiones, consumptiones; rursus contractiones, extensiones, convulsiones, luxationes, dislocationes, obstructiones, repletiones, tumores, una cum omnibus materiis præternaturalibus, quæ in corpore humano inveniuntur (veluti calculis, carnositatibus, tuberibus, vermibus, et hujusmodi) hæc (inquam) omnia, et his similia, per eam, quam diximus, anatomiam comparatam, et multorum medicorum experimenta in unum collata, magna cum cura perquiri et componi debent. At varietas ista accidentium in anatomicis aut perfunctorie tractatur, aut silentio præteritur. De illo vero altero defectu circa anatomiam (nempe quod non fieri consueverit in corporibus vivis) quid attinet dicere? Res enim hæc odiosa, et barbara, et a Celso recte damnata. Neque tamen illud minus verum est (quod annotatum fuit a priscis) poros complures, et meatus, et pertusiones, quæ sunt ex subtilioribus, in anatomicis dissectionibus non comparere; quippe quæ in cadaveribus occluduntur et latent; cum in viventibus dilatentur, et possint esse conspicui. Itaque, ut et usui consulatur simul et humanitati, non est omnino rejicienda anatomia vivorum, neque ad fortuitas chirurgicorum inspectiones (quod Celsus fecit) remittenda : cum hoc ipsum bene expediri possit per dissectionem brutorum vivorum, quæ, non obstante suarum partium dissimilitudine ab humanis, huic inquisitioni, adhibito judicio, satisfacere possint. Item in inquisitione illorum de morbis, inveniunt morbos complures, quos insanabiles decernunt, alios jam inde a principio morborum, alios post talem quampiam periodum: ita ut L. Syllæ et triumvirorum proscriptiones res nihili fuerint præ medicorum proscriptionibus, per quas tot homines iniquissimis edictis morti dedunt; quorum tamen plurimi minore cum difficultate evadunt, quam illi olim inter proscriptiones Romanas. Neque igitur dubitabo inter desiderata reponere opus aliquod de curationibus morborum, qui habentur pro insanabilibus; ut evocentur et excitentur medici aliqui egregii et magnanimi, qui huic operi, quantum largitur natura rerum, incumbant; quando hoc ipsum, "Istos morbos pronunciare insanabiles," neglectum et incuriam veluti lege sanciat, et ignorantiam ab infamia eximat. Item ut paulo ulterius insistam: etiam plane censeo ad officium medici pertinere, non tantum ut sanitatem restituat; verum etiam ut dolores et cruciatus morborum mitiget: neque id ipsum solummodo, cum illa mitigatio doloris, veluti symptomatis periculosi, ad convalescentiam faciat et conducat; imo vero cum abjecta prorsus omni sanitatis spe, excessum tantum præbeat e vita magis lenem et placidum. quam certis aliquibus præscriptis insistere; id fallax res est et experientiæ non satis attribuit, judicio plus nimis. Sane, quemadmodum in republica Romana, cives erant utilissimi et optime compositi, qui ant consules populo favebant, aut tribuni in partes senatus inclinabant: ita in hac materia, de qua agimus, medicos eos probamus, qui aut in magna eruditione, traditiones experientiæ plurimum faciunt; aut in practica insigni, methodos et generalia artis non aspernantur. Modificationes vero medicinarum (si quando sit opus eas adhibere) potius in vehiculis earum exercendæ sunt, quam in ipso corpore medicinarum; in quo nil novandum, absque evidenti necessitate. Hanc igitur partem, quæ de medicinis authenticis et positivis tractet, desiderari statuimus: res autem est, quæ tentari non debet absque acri et severo judicio, et tanquam in synodo medicorum selectorum. Item, inter præparationes medicinarum, mirari subit (præsertim cum medicinæ ex mineralibus a chemicis in tantum evectæ et celebratæ sint; cumque tales medicinæ tutius adhibeantur ad exteriora, quam intro sumantur) neminem adhuc inventum, qui per artem thermas naturales et fontes medicinales imitari annixus fuerit: cum tamen in confesso sit, thermas illas et fontes, virtutes suas ex venis mineralium, per quas permeant, nancisci: quinetiam, in manifestum hujus rei documentum, bene norit humana quasdam, ex quo genere mineralium hujusmodi vino scilicet Stygii laticis amaritudinem sustulit. At nostris temporibus, medicis quasi religio est, æægrotis, postquam deplorati sint, assidere; ubi meo judicio, si officio suo, atque adeo humanitati ipsi deesse nolint, et artem ediscere et diligentiam præstare deberent, qua animam agentes facilius et mitius e vita demigrent. Hanc autem partem, inquisitionem de euthanasia exteriori (ad differentiam ejus euthanasiæ, quæ animæ præparationem respicit) appellamus; eamque inter desiderata reponimus. Item in curationibus morborum illud generaliter desiderari reperio; quod medici hujusce ætatis, licet generales intentiones curationum non male persequantur, particulares tamen medicinas, quæ ad curationes morborum singulorum proprietate quadam spectant, aut non bene norunt, aut non religiose observant. Nam medici traditionum et experientiæ probatæ fructum magistralitatibus suis de-industria discernere et distinguere, per separationes struxerunt et sustulerunt; addendo, et demendo, et mutando, circa medicinas, prout iis libitum fuerit, et fere pharmacopœorum more quid pro quo substituendo; ita superbe imperantes medicinæ, ut medicina non amplius imperet morbo. Demptis enim theriaca, et mithridatio, et fortasse diascordio, et confectione alkermes, et paucis aliis medicinis, ad nulla fere certa pharmaca se religiose et severe astringunt. Nam medicamenta illa, quæ in officinis prostant venalia, potius in promptu sunt ad intentiones generales, quam accommodata et propria ad curationes particulares; siquidem speciatim nullum morbum magnopere respiciunt, verum generatim ad obstructiones aperiendas, concoctiones confortandas, intemperies alterandas, pertinent. Atque hinc præcipue fit, ut empirici et vetulæ sæpenumero in curandis morbis felicius operentur, quam medici eruditi, quia medicinarum probatarum confectionem et compositionem fideliter et scrupulose retinent. Equidem memini, medicum quendam apud nos in Anglia, practica celebrem, religione prope Judæum, librorum lectione tanquam Arabem, solitum dicere: “Medici vestri Europæi sunt quidem viri docti, sed non norunt particulares curationes morborum." Quin- | etiam idem ludere solebat, parum decore, dicendo; "Medicos nostros similes esse episcopis, ligandi et solvendi claves habere, et nihil amplius." Sed ut serio quod res est dicamus; plurimum referre censemus, si medici aliqui, et eruditione et practica insigniores, opus aliquod conficiant, de medicinis probatis et experimentalibus, ad morbos particulares. Nam quod speciosa quis ratione nixus, existimet decere medicum doctum (habita ratione complexionis ægrorum, ætatis, tempestatis anni, consuetudinum et hujusmodi) potius medicinas ex tempore aptare, censemus. Ne vero singula scrupulosius exequamur, quam vel instituto nostro, vel hujusce tractatus naturæ convenit, claudemus hanc partem defectus alterius cujusdam enumeratione, qui maximi nobis videtur momenti: nimirum quod medendi ratio, quæ obtinuit, sit nimio plus compendiosa, quam ut insigne aliquid aut arduum præstare possit. Etenim judicio nostro, opinio fuerit magis blanda, quam vera, si quis existimet medicamentum aliquod tam potens aut felix fieri posse, ut usus ejus simplex curationi alicui grandiori sufficiat. Mirabilis profecto foret oratio, quæ pronunciata, aut etiam sæpius repetita, vitium aliquod animo penitus insitum aut inveteratum corrigere aut tollere possit. Longe certe abest. Verum quæ in natura eximie possunt, et pollent, sunt ordo, prosecutio, series, vicissitudo artificiosa. Quæ licet majus quoddam in præcipiendo judicium, majoremque in parendo constantiam requirant; tamen effectuum magnitudine abunde rem compensant. Etsi autem ex opera medicorum quotidiana, quam, invisendo, assidendo, præscribendo, ægrotis præstant, putaret quispiam, haud segniter ipsos curationem persequi, atque in eadem, certa quadam via, insistere tamen si quis ea, quæ præscribere et ministrare soleant medici, acutius introspiciat, inveniet |
