divina etiam de singulis. Videtis ergo non esse eam tam occupatam, quam putabatis? Fac esse distentam, caelum versantem, terram tuentem, maria moderantem; cur tam multos deos nihil agere et cessare patitur? cur non rebus humanis aliquos 5 otiosos deos praeficit, qui a te, Balbe, innumerabiles explicati sunt? Haec fere dicere habui de natura deorum, non ut eam tollerem, sed ut intellegeretis, quam esset obscura et quam difficiles explicatus haberet. XL. Quae cum dixisset, Cotta finem. Lucilius autem, 94 10 Vehementius, inquit, Cotta, tu quidem invectus es in eam Stoicorum rationem, quae de providentia deorum ab illis sanctissime et providentissime constituta est. Sed quoniam advesperascit, dabis nobis diem aliquem, ut contra ista dicamus. Est enim mihi tecum pro aris et focis certamen et pro deorum 15 templis atque delubris proque urbis muris, quos vos, pontifices, sanctos esse dicitis diligentiusque urbem religione quam ipsis moenibus cingitis; quae deseri a me, dum quidem spirare potero, nefas judico. Tum Cotta: Ego vero et opto redargui 95 me, Balbe, et ea, quae disputavi, disserere malui quam judicare 20 et facile me a te vinci posse certo scio. Quippe, inquit Velleius, qui etiam somnia putet ad nos mitti ab Jove, quae ipsa tamen tam levia non sunt, quam est Stoicorum de natura deorum oratio. Haec cum essent dicta, ita discessimus, ut Velleio Cottae disputatio verior, mihi Balbi ad veritatis similitudinem 25 videretur esse propensior. 6 ut, uti B. 10 in eam CE, ineram (with r erased) A, in eram BP (supersc. istam) V1, in meram V2 Oxf MRV, in aream istam I, in aeram istam L. 12 providentissime [ACPV], prudentissime BE. FRAGMENTA. EX LIBRO DE NATURA DEORUM TERTIO. 1. Lactant. Inst. Div. 11 3. 2. Intellegebat Cicero falsa esse, quae homines adorarent. Nam cum multa dixisset, quae ad eversionem religionum valerent, ait tamen non esse illa vulgo disputanda, ne susceptas publice religiones disputatio talis exstinguat. 5 2. Lactant. Inst. Div. II 8. 10. Cicero de natura deorum disputans sic ait: Primum igitur non est probabile eam materiam rerum, unde orta sunt omnia, esse divina providentia effectam, sed habere et habuisse vim et naturam suam. Ut igitur faber, cum quid aedificaturus est, non ipse facit ma- 10 teriam, sed ea utitur, quae sit parata, fictorque item cera, sic isti providentiae divinae materiam praesto esse oportuit, non quam ipse faceret, sed quam haberet paratam. Quodsi non est a deo materia facta, ne terra quidem et aqua et aër et ignis a deo factus est. 3. Maii vett. interpr. Virg. p. 45 ed. Med....apud Ciceronem de natura deorum LT, ubi de Cleomene Lacedaemonio. 4. Diomedes I p. 313. 10 Keil. Cicero de deorum natura tertio homines omnibus bestiis antecedunt. EX LIBRIS INCERTIS. 15 5. Serv. ad Verg. Aen. III 284. Tullius in libro de natura 20 deorum tria milia annorum dixit magnum annum tenere. 6. Serv. ad Verg. Aen. III 600. Cicero spiritabile dixit in libris de deorum natura. 7. Serv. ad Verg. Aen. VI 894. Per portam corneam oculi significantur, qui et cornei sunt et duriores ceteris membris; nam 25 frigus non sentiunt, sicut etiam Cicero dixit in libris de natura deorum. 1. 17. LT, so Mai, understanding it to mean Liber Tertius, but he is doubtful whether it should not be read IT (for item). Keil (Probi in Verg. Buc. et Georg. Comm. p. 95) has no doubt that IT is the true reading. As it is difficult to see the appropriateness of item, I should rather conjecture the numeral II or III. Or. Ba. and Mu. read IT without remark. 1. 22. spiritabile, spiritale Thilo and Hagen. COLLATIONS OF ENGLISH MSS. [Reprinted from Vol. II.] As in my former volume, I have printed in full Mr Swainson's collation of the Burney мs (B), but have only given selected readings from his other collations, with occasional additions from my own inspection of the Museum Mss. I have also given the more important readings for O U and Y collated by myself, and a full collation of the Merton MS (called 'Oxf. o' in the former volume, here simply 'Oxf."). I have further compared any readings of Orelli's or Heindorf's Mss which, without being of sufficient importance to print under the text, were yet of interest as throwing light on the relation between different MSS, e.g. between B and Orelli's C, between Cod. Glog. (G) and H, Cod. Red. and N, above all between Oxf. and Orelli's V. In all such cases I have printed the reference to the foreign мs in square brackets. For the sake of convenience I subjoin an explanation of symbols. B. Burney мs no. 148, of the 13th century. H. Harleian мs 2465, late 15th cent. I. Harl. мs 2511, 15th cent. L. Harl. мs 4662, late 15th cent. M Harl. мs 5114, latter part of 15th cent. C. Cambridge мs 790 Dd. XIII. 2, 15th cent. R. Roman edition of 1471. V. Venice edition of 1471. VI. Corrections in the Grylls copy. U. Codex Uffenbachianus, 15th cent., belonging to S. Allen, Esq. Oxf. The Merton мs of the 12th cent. BOOK III. 1 I. inquit] inquid B generally [Orelli's A1]. 2 factum BCV Oxf., fatu N. 3 igitur ego BHCV. si Oxf. L others. igitur] R, jocundus] Oxf. U [Orelli's CE] me] om. Oxf. Sic] Lambinus, sine B, sum HT, sed V1, tecum] tectum Oxf. Qui] Quis H. Quia mihi] quoniam mihi Oxf., Quam mich C, quam mihi ʊ, inquit Cotta adds R. subeat] sibi habeat HLT. 4 HN, usum habere nullum IL. BO, si C Oxf. usum nullum habere] BM, nullum usum habere parum] LO, parua Oxf. BMCV, text V1. sin] causa] causam B, after refellendi C. 5 II. me] dicam add HR. per] om. Ur. caerimonias] cerimonias V, om. Oxf. Ti.] Manutius, om. Z, t. O. Coruncanium] L, quorum canium B, Coruncanum 0, Conuncanum RV. P....P.] uel...uel RV. docti] aut om. Cr. C. Laelium] M, C. lelium OV, glelium B. in om. B. sem in auspicia] in om. RV [Orelli's E, in ospicia Or.'s AV1]. praemonstris] Oxf., monitis MCR [Or.'s V in haruspicesve] haur. B [Or.'s C], aruspi Sibyllae] Sibillae BC. ego] OM Oxf., ergo B. 6 isset] IV, potuissent BHLMNOCR Oxf. UT. nullam umquam] numquam ullam constitutis] institutis LUT. potu nunc ergo] LM Oxf., nunc igitur nunc ego Walker from Lactantius. iis] id est] idem Oxf. III. fuit divisio tua] tua divisio fuit Oxf. ut] igitur ut Oxf. 7 his RVU Oxf. exui] CO, exuri BLM Oxf., exire HNRV, eximi or erui "alii" in Davies's note. ipsum] om. CVT, rest. V1. sic] sit Oxf. quod] qui Oxf. cur a] cura Oxf. 8 discipulum] inquit et i. d. LV, inquit discipulum et integrum Ur. quod] Oxf. Z, except quid IV. perspicuum in istam ego nec Oxf. partem] Oxf. Z, except perspicuum in hanc partem I, and in istam.......quod esset om. L. esset] Oxf. [Or.'s BV2], et B [Or.'s CE], est H [Or.'s AV1]. cuum] conspicuum IUT. perspi onerare] honorare H, conuenire I, hoc idem] hoc quidem Oxf. ut] before potui om. Oxf. qui id quod BMOC Oxf. U, quid V, text V1. altero coniveam] altero C, altero tantum I, altero tantum contuear V1, altero contuer] N, altero contineat Oxf., altero contm T, altero tm OL, altero contuear possim] possem HU. others. assequi] asse qui Oxf. argumentari soleo perspicuitas] om. B. 9 contuereris UHMCRV Oxf., confidebas] 0, consyder IV. est evidens] evidens est Oxf. elevatur] B, leuatur UTOMRV 0xf. [Or.'s BV2]. contueres B, contuleris I, contueris OLT, me tueris N. abas V, considerabas UT, confydebas V1. voluisti] voluistis Oxf. velles] 0 Ernesti, uelis Z Oxf. UT. sat] BOML [Or.'s X], satis HCRV. ratione contendere] quam tuam rationem contemnere H [Orelli's P]. cum tua 10 dubiam facis] facis Oxf. regantur] regerentur HT. candens] Oxf. OM, cadens BN. grave] 0 Oxf., gravem [Or.'s AV1], see § 83. eos] om. C. cotidie] quotidie HRV. dicatis] judicatis UT. V. praesentes] LMBO, praesertis Oxf. uagiens H, uacienus V. om. Oxf. que tu UTLO. cauteriis R. videbatur] 11 opinione] opinionem Vatinius] uatienus BMCRUT, Sagram] M, Sacram BOT, sectam L, sagaram ʊ. tu] id est] uel B. eos tu] M, eosque tuque Oxf., eos tuque B, eoscantheriis] [Or.'s BP], canteriis BHMV Oxf. [Or.'s ACEV], albis] M Oxf., alius B, ab his LO. homini] hominum B. silice] scilice B, scilicet Oxf. Regillum] religium Oxf. [regilium Or.'s APV]. credis esse] Oxf., credidisse BHLOUT. mavis] maius UBHV, text V1. approbari H. Tyndaridae] tandaridae B, tindari defuerunt Oxf. quitare B, aequitate H, equitate Oxf. aedem] eadem Oxf. probari] 12 equitare] ab A.] ab Aulo HMCV1, aulo Oxf. OBL, A. R, ab Aulio V. Oxf. M Oxf., Sacra BLO, aede sacra I, sacra aede] T. qui quae] quaeque MCV, qui que T. Sagram] BM Oxf., sacram 0, facta sunt adds C. auditoribus H, auctoritatibus Oxf. disputas LTU (adding ‘al. pugnas') [Or.'s P]. quiro C. ex omni] ex omnia B [Or.'s V1], om. H. fuerit] fatum] factum uel fatum dicatis L, fatum dicatis T [Or.'s P]. Atti] L, Acti M, actii CRV, attinavi Oxf., antinavii T, natinavii 0. Navii] ML, naui B, Neuii HV, text V1. commemorabas] M Oxf., commorabas B, quem comm. om. OL. qui] M, quomodo H, quia T, quid 0. intellecta] M, intelligenda CRV Oxf., intellecta' al. intelligenda' U. sint] M, sunt TBHOCRV, om. Oxf. discere] scire H, adiscere V, addiscere U. plurimis] in pluribus divini] HI, diuinis Oxf. UTO others. isti] om. I, before mentiantur] C, mentiuntur Oxf. UTO others, except metiuntur Deciorum] deuotorum H, ditiorum Oxf. 15 imperatorium] BL, |
