MONITUM EDITORIS En tibi, studiose Lector, Opusculorum D. Thomæ volumen tertium. Complectitur primum duo scripta apologetica pro statu religioso, quorum lectio in hac luctuosa tempestate præcipue opportuna videtur. Occasio scribendi fuit dissidium quod Guillelmus de Sancto Amore aliique socii in Fratres Mendicantes, sæculo XIII, moverant. Non semel Angelicus contra invidos osores in dimicationem venit. Jam in primo volumine tractatum edidimus De perfectione vitæ spiritualis, in quo sanctus Doctor optime disserit de perfectione christiana deque status religiosi præstantia. In duobus quæ nunc typis mandamus opusculis magis directe polemicas partes agit Aquinas, ita tamen ut veritates theologicæ, firmis fundamentis innixæ, recentioribus erroribus aptam eamque expeditam præbeant responsionem. Primum inscribitur : Contra pestiferam doctrinam retrahentium homines a Religionis ingressu (in ed. roman, opusc. XVII); secundum vero: Contra impugnantes Dei cultum et Religionem (ejusdem ed. opusc. XIX). Ordinem receptum in editione romana secuti sumus. Non immerito tamen notat doctissimus P. De Rubeis (De gestis et scriptis S. Thomæ, Dissert. xx, cap. 1, n. 1, pag. 245) sanctum Doctorem primo loco edidisse opusculum XIX, deinde opusculum xvIII (sc. De perfectione vita spiritualis), tertio demum loco opusculum xvii. Sequitur in hoc volumine celeberrimum opusculum De regimine principum, quod omnes cordati philosophi non minus quam theologi maxime suspiciunt. Unum tantum heic benevolo lectori significatum volumus scilicet, e quatuor libris probatissimi tractatus quos exhibent codices mss. non minus quam typis edita exempla, primum librum necnon libri secundi capita 1-1 integra esse sancti Thomæ genuinum fœtum; item, primam partem capitis Iv (lib. II) usque ad ea verba « Optimum est igitur in conversatione humana... » (hujus voluminis pag. 295, lin. 3), esse authentica: hoc probat veterum scriptorum testimonio codicumque mss. consensu laudatus De Rubeis, Op. cit. dissert. xxII, cap. 1, ubi addit : « Partem reliquam libri II complesse Ptolomæum Lucensem, idque egisse ipsum ex Thomæ Aquinatis schedis, verisimillimum est. » An vero librum III et librum IV idem auctor addiderit, satis dubium est. Tractatus De regimine principum numeratur vicesimus inter opuscula sancti Thomæ. Ad calcem tandem hujus voluminis (ne a præcedentibus paginarum numero dispar esset) duo parva commentaria adjecimus, scilicet, Expositionem Angelici in I et II Decretalem (ed. rom. opusc. xxIII et XXIV). His enarratione sua illustrat sanctus Doctor Decreta duo ad fidem catholicam attinentia, quæ ab Innocentio III summo Pontifice, sacro approbante Concilio Lateranensi iv (anno 1215), primo et secundo loco lata fuerunt. Ab his Decretis initium sumit collectio Decretalium Gregorii IX. Expositio D. Thomæ in I et II Decretalem plurima argumenta solidissime versat, agitque imprimis de divina essentia altoque SS. Trinitatis mysterio, XIII CONTRA PESTIFERAM DOCTRINAM RETRAHENTIUM HOMINES A RELIGIONIS INGRESSU IN QUO AUCTORIS INTENTIO MANIFESTATUR (Edit. Rom. Opusculum xvii.) CAPUT I. Auctoris intentio. Christianæ religionis propositum in hoc præcipue videtur consistere, ut a terrenis homines abstrahat, et spiritualibus faciat esse intentos. Hinc est, quod auctor fidei, et consummator Jesus in hunc mundum veniens sæcularium rerum contemptum et facto et verbo suis fidelibus demonstravit. Facto siquidem, quia sicut dicit Aug. in lib. de Catechizandis rudibus, omnia bona terrena contempsit homo factus Dominus Jesus, ut contemnenda monstraret; et omnia terrena mala sustinuit quæ sustinenda præcipiebat, ut neque in illis quæreretur felicitas, neque in istis infelicitas timeretur. Natus etiam de matre, quæ quamvis a viro intacta conceperi semper que intacta permanserit, tamen fabro desponsata erat, omnem typum carnalis nobilitatis extinxit. Natus in civitate Bethleem, quæ inter omnes Judeæ civitates erat exigua, noluit quemdam de terrenæ civitatis sublimitate gloriari. Pauper factus est, cujus sunt omnia, et per quem facta sunt omnia, ne quisquam cum in eum crederet, de terrenis divitiis auderet extolli. Noluit Rex ab hominibus fieri, quia humilitatis ostendebat viam. Esurivit qui omnes pascit, sitivit per quem omnis potus creatur, ab itinere fatigatus est qui se ipsum nobis viam fecit in cœlum, crucifixus est, qui cruciatus nostros finivit, mortuus est, qui mortuos suscitavit Hoc idem in verbis ostendit, nam in suæ prædicationis exordio, non aliqua regna terrena, sicut in veteri testamento, sed regnum cœlorum pœnitentibus repromisit, discipulis primam beatitudinem in spiritus paupertate constituit, in qua etiam perS. THOм. A. QBUSCULA. — III; : 1 fectionis iter esse monstravit, dicens quærenti juveni (Matth. XIX, 24): Si vis perfectus esse, vade et vende omnia quæ habes et da pauperibus, et veni, sequere me. Hanc viam discipuli sunt secuti, tamquam temporaliter nihil habentes, sed spirituali virtute omnia possidentes. Habentes enim alimenta et quibus tegebantur, his erant contenti. Hoc autem tam pium tamque salubre studium diabolus humanæ salutis æmulus, per homines carnales, inimicos crucis Christi, terrena sapientes, ab antiquis temporibus impedire non cessat. Dicit enim Augustinus in lib. de agone Christiano : Masculi et feminæ et omnis ætas et omnis sæculi dignitas, ad speciem vitæ æternæ commutata est. Alii neglectis temporalibus bonis, convolant ad divina, alii cedunt eorum virtutibus, qui hæc faciunt, et laudant, quod imitari non audant. Pauci autem adhuc murmurant et inani livore torquentur, aut qui sua quærunt in Ecclesia quamvis catholici videantur, aut ex ipso Christi nomine gloriam quærentes hæretici. Ex horum siquidem numero insurrexerunt ab olim diversis quidem locis, sed pari vesania Jovinianus Romæ, Vigilantius in Gallia, quæ antea errorum monstris caruerant. quorum primus virginitati matrimonium, secundus paupertati divitum statum præsumpserunt æquare, manifesta perfidia, evangelica et apostolica consilia, quantum in ipsis est, reddentes inania. Si enim divitiæ paupertati, virginitati matrimonium comparantur ex æquo, frustra vel Dominus de paupertate servanda, vel ejus Apostolus de virginitate custodienda, dedit consilium. Unde insignis doctor Hieronymus utrumque eorum efficaciter confutavit. Sed sicut in Apocalypsi legitur, unum de capitibus bestiæ, quod quasi occisum fuerat, a plaga suæ mortis curatur. Insurgunt enim iterato in Gallia novi Vigilantii, a consiliorum observantia multipliciter et astute homines retrahentes. Primo namque proponunt, nullos consiliorum observantiam per religionis introitum debere assumere, nisi prius in mandatorum observantia exercitatos, per quorum dictum et pueris et peccatoribus, et noviter conversis ad fidem arripiendæ perfectionis via præcluditur. Addunt insuper, quod consiliorum viam nullus debeat assumere, nisi prius multorum consilio requisito, per quod quantum impedimentum assumendæ perfectioni paretur hominibus, nullus sanæ mentis ignorat, dum carnalium hominum consilia, quorum major est numerus, facilius a spiritualibus homines retrahunt, quam inducant. Conantur insuper impedire obligationem hominum, ad religionis ingressum, per quam firmatur animus ad perfectionis |
